Kemalpaşazâde

Kemalpaşazâde veya İbn-i Kemal (d. 15 Mayıs 1469, Edirne veya Tokat - ö. 16 Nisan 1534, İstanbul), Osmanlı devleti şeyhülislamı ve tarihçidir.

Kemalpaşazâde
Osmanlı Şeyhülislamı
Görev süresi Mayıs 1526 - 16 Nisan 1534
Hükümdar	I. Süleyman
Yerine geldiği	Zenbilli Ali Efendi
Yerine gelen	Sadullah Sadi Efendi
Kişisel bilgiler
Doğum	Şemseddin Ahmed 15 Mayıs 1469 Edirne veya Tokat
Ölüm	16 Nisan 1534 (64 yaşında) İstanbul
Mesleği	Din alimi, fakih, tarihçi, müfessir, kelamcı, edebiyatçı ve şair, müderris
Dini	İslam

Hayatı

Gerçek adı Şemseddin Ahmed olup Şehzade Bayezid'ın lalalarından olan büyükbabası Kemal Paşa'ya nisbetle Kemalpaşazâde, Kemalpaşaoğlu ve İbn-i Kemal adlarıyla anılmıştır.

Babası, Fatih Sultan Mehmet döneminin komutanlarından Süleyman Çelebi, annesi ise dönemin kazaskerlerinden Küpelioğlu Muhyiddin Mehmed'in kızıdır. Tokat ya da Edirne'de doğduğu yönünde görüşler bulunmaktadır. Kur'ân-ı Kerîm derslerinin akabinde Arapça ve Farsça öğrendi. İlerleyen yıllarda sipahi sınıfında asker olarak görev almıştır. Taşköprizâde Ahmed Efendiye anlatımına göre II. Bayezid'in seferi esnasında Filibe'deki ordugahta, Sadrazam II. Çandarlı İbrahim Paşa'nın huzurunda Filibe müderrisinin birçok akıncı beyi ve paşadan daha kıdemli konumda olmasından etkilenerek ilmiye sınıfına geçmeye karar vermiştir. Edirne'de Molla Lütfi'den ders almaya başlamış ve onun ölümünden sonra da birçok alimden dersler görerek tahsilini tamamlamıştır.

Tahsilinin akabinde ilk olarak Edirne'de bulunan Taşlık (Ali Bey) medresesinde müderrisliğe başlamıştır. 1505-1506 yılları arasında Üsküp'teki İshak Paşa Medresesindeki görevinin akabinde tekrar Edirne'ye döndükten sonra Halebiye ve Üç Şerefeli medreselerinde çalışmıştır. 1508 yılında bir süre Sahn-ı Seman Medresesi'nde ders verdikten sonra Edirne'ye dönerek 1511 yılında Sultan Bayezid Medresesi müderrisliği görevine getirilmiştir.

Beylerden olup, medrese eğitimini tamamladıktan sonra müderris (profesör) oldu. Sonra Edirne kadısı oldu. Bu vazifeden Anadolu kazaskerligine atandı. I. Selim Mısır seferinden döndükten sonra bu görevden azledildi. Sonra Edirne'de Dar-ül Hadis Medresesi ve İstanbul Beyazıt Medresesi'nde müderrislik yaptı.

1526'da Zenbilli Ali Cemali Efendi'nin vefatı üzerine şeyhülislamlığa getirildi. Bu görevde 8 yıl kaldı. 16 Nisan 1534'da İstanbul'da öldü. Edirnekapı'da Emir Buhari Camii'nin yanındaki Mahmud Çelebi zaviyesine defnedildi.

Eserleri

Çok iyi Arapça ve Farsça bilen, eserlerinin çoğunu Arapça yazan bir bilgindir. Risale, makale, kitap olarak Arapça ve Türkçe 200'den fazla eser yazmıştır. Tıp, tarih, felsefe, şiir, fıkıh konularında eserleri vardır. Eserlerinden bazıları şunlardır:

• Dakâyıku'l-Hakâyık
• Yûsuf u Züleyha
• İdrisi Bitlisi'nin Heşt Behişt Tercümesi
• Zagyir ve Tenkîh
• Islâh-ı Mefatih
• Keşşâf'a Na-tamâm Bir Haşiye
• Şerhu Mefatih, Mühimmat
• Makîtu'l-Luga
• Nigaristan
• Osmanlı Tarihi(10 cilt)
• Kitāb Rujūʻ al‑shaykh ilá ṣibāhu fī al‑qūwah ʻalá al‑bāh

Dış bağlantılar

• Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.1 say.197 [1]
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1998 8. baskı) Osmanlı Tarihi II. Cilt: İstanbul'un Fethinden Kanunî Sultan Süleyman'ın Ölümüne Kadar Ankara: Türk Tarih Kurumu ISBN 975-16-0012-X

Önce gelen: Zenbilli Ali Efendi

Osmanlı Şeyhülislamı 1526 - 1534

Sonra gelen: Sadullah Sadi Efendi