Kovuç
Kovuç – Türk, Yakut, Kırgız ve Altay şamanizminde Şeytan çıkarma, Cin kovma, Şeytan kovalama (egzorsizm) anlamlarına gelen bir sözcüktür.
Uygulama
değiştirKötü ruhların uzaklaştırılması işlemidir. Batı Hristiyanlığında şeytan çıkarma işlemi işkence de dahil her tür yöntemi mübah kabul etmiştir ve Orta Çağ bu tip uygulamalara sahne olmuştur. Ancak şamanist gelenekte ise böylesi vakalar görülmez. Ruhları görüp insanlardan uzaklaştırabilen kişiler Kovuçu/Kuvuçu/Kuğuçu/Kuğunçu denir. Kötü ruhu bir kez yakalayan kişi Kovuçu olmaya hak kazanmış demektir.[1] Kovma işlemi için zaman zaman tütsüleme uygulaması yapılır.[2] Sözcük, "kovmak" fiili ile bağlantılıdır. Dedikodu yapmak, arkadan konuşmak anlamına gelen Kov/Koğu sözüyle de ilgilidir.
Şaman (bakşı, hoca vs.) tarafından cin çarpan adamın yüzüne soğuk su serpilşerek "kovuç, kovuç!" diye seslenilir. Üzerlik ve öd ağaçları yakılarak tütsü yapılır, bununla hasta ve bulunduğu oda tütsülenir. "Kovuz" sözcüğü de cin çarpmasına karşı yapılan efsun, üfürük, urasa gibi anlamlara gelir.
Kuğuçuların tedavi yöntemleri arasında kesin bir uygulama yoktur. Kırgızlara göre Kuğuçu'nun hastanın yanında bulunması yeterlidir. Mesela, onun orada bulunması Albastı'yı korkutup kaçırmaya ve kadının sağlıklı bir doğum yapması için yeterli olur.[3] Bazen herhangi bir nedenden dolayı gelemediği takdirde, onun giysisi veya hatta başlığının getirilmesi bile yeterli olabilmektedir. Kırgızlar göre bu insanlar hem Kara Albastı hem de Sarı Albastı'yı korkutmak gücüne sahiptirler.
Koğuçu
değiştirKoğuçu (Kovuçu/Kuvuçu/Kuğuçu/Kuğunçu), cinlerle uğraşan kişilere denir. Çoramun veya Şoramun olarak da ifade edilir. Cin çıkarıcı, cinci hoca demektir. Öte dünyaya ait varlıkların yarım, eksik, tek azalı olmaları nedeniyle onlarla uğraşan bu tür kişilerin de, zihnen ve/veya bedenen yarım oldukları veya ileride olabilecekleri inancı yaygındır. Bu anlayış çarpılmak, çarpık, çarpılmış gibi sözcüklerle ifade olunur. Bu varlıklarla uğraşmak tehlikelidir.
Dipnotlar
değiştir- ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Divanü Lûgat-it-Türk de Şamanizme Ait Kelimeler, Abdülkadir İnan". 1 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2012.
- ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi
Ayrıca bakınız
değiştirTürk mitolojisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |