Ktesias
Ktesias (/ˈtiːʒəs/ TEE-zhəs; Grekçe: Κτησίᾱς;; fl. MÖ 5. yüzyıl ), Knidoslu Ktesias olarak da bilinir, o zamanlar Ahameniş İmparatorluğu'nun bir parçası olan Karya'daki Knidos kentinden bir Yunan hekim ve tarihçiydi .
Tarihi olaylar
değiştir
MÖ 5. yüzyılda yaşamış olan Ktesias, MÖ 401 yılında kardeşi Genç Kyros'a karşı düzenlediği seferde kendisine eşlik eden Ahameniş Kralı II. Artaserhas'in hekimidir.[1] Ktesias, Kral Artaserhas'in, Genç Kiros ve On Binler olarak adlandırılan Yunan paralı askerlerine karşı yapılan Cunaxa Muharebesi'nde (MÖ 401) maiyetinin bir parçasıydı; bu savaşta Ktesias, kralın yarasını tedavi ederek ona tıbbi yardımda bulunmuştur.[2] Savaştan sonra Grekler ile müzakerelere katıldığı ve ayrıca Spartalı general Clearchus'un Babil'deki kraliyet sarayında idam edilmesinden önce ona yardım ettiği rivayet edilmektedir.[3]
Ktesias, nehirler ve Pers gelirleri üzerine incelemelerin yanı sıra Hindistan'ı anlatan Indika (Ἰνδικά) adlı eserin ve Herodot'a karşı İyon lehçesinde yazılmış Persika (Περσικά) adlı 23 kitaptan oluşan Asur ve Pers tarihinin yazarıdır. İddiaya göre, çalışmasında Pers Kraliyet Arşivleri'ni kullanmıştır.[1]
Persika
değiştirPersika'nın ilk altı kitabı Asur ve Babil tarihini, MÖ 550'de Büyük Kiros'un Pers imparatorluğunu kurmasına kadar olan dönemi anlatır; kalan 17 kitap ise MÖ 398'e kadar olan dönemi kapsar. İki tarihçeden Fotios tarafından özetlenenler ve parçalar Athenaeus, Plütark, Şamlı Nikolaos ve özellikle ikinci kitabı esas olarak Ktesias'tan türetilen Diodorus Siculus tarafından korunmuştur. Persika eserinin değeri konusunda hem antik hem de modern zamanlarda çok fazla tartışma yaşandı.[1] Her ne kadar birçok antik otorite bu çalışmayı çok değerli bulmuş ve Herodot'u itibarsızlaştırmak için kullanmış olsa da, modern bir yazar şöyle yazıyor: "(Ktesias'ın) güvenilmezliği Herodot'u doğruluk konusunda bir model gibi gösteriyor."[4] İddiaya göre, Ktesias'ın Asur kralları hakkındaki anlatımı çivi yazılı kanıtlarla uyuşmuyor. Hicivci Lukianos, Ktesias'ın tarihsel güvenilirliğine o kadar az önem vermiştir ki hiciv türündeki Gerçek Hikaye'sinde Ktesias'ı kötülerin cezalandırıldığı bir adaya yerleştirir. Lucian şöyle yazmıştır: "En büyük işkenceyi çekenler, hayattayken yalan söyleyen ve yalan tarihler yazanlardı; bunların arasında Knidoslu Ktesias, Herodot ve daha birçokları vardı.""[5]
Encyclopædia Britannica'ya göre Ktesias, I. Darius'un Persepolis'teki mezarının iplerle ulaşılabilen bir uçurumun yüzünde olduğunu belirtmiştir.[6]
Indika
değiştir.jpg)
Perslerin Hindistan hakkındaki görüşlerinin bir kaydı Ktesias tarafından Indika başlığı altında yazılmıştır. Zanaatkarlar, filozoflar ve tanrısal niteliklere sahip kişilerin açıklamalarının yanı sıra, ölçülemez altın ve diğer zenginlikler ve harikalar hakkında açıklamalar da yer almaktadır.[7]
Kaynakça
değiştir- ^ a b c Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Ctesias". Encyclopædia Britannica. 7 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 594.
- ^ "The first certain event related to Ctesias is his medical assistance to the king during the battle of Cunaxa and his treatment of his flesh wound (Plut. Art. 11.3) in 401 BCE" in Dąbrowa, Edward (2014). The Greek World in the 4th and 3rd Centuries BC: Electrum vol. 19 (İngilizce). Wydawnictwo UJ. s. 13. ISBN 9788323388197.
- ^ Dąbrowa, Edward (2014). The Greek World in the 4th and 3rd Centuries BC: Electrum vol. 19 (İngilizce). Wydawnictwo UJ. ss. 13-14. ISBN 9788323388197.
- ^ "Peter Frederick Barker, From The Scamander To Syracuse, Studies In Ancient Logistics, page 9, chapter 1" (PDF). 17 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Ekim 2024.
- ^ Lucian, A True Story, 2.31
- ^ "Persepolis". Encyclopedia Britannica. 30 Ekim 2023. 10 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2024.
- ^ Lavers, Chris (2009). The Natural History of Unicorns. New York, NY: Morrow. s. 5. ISBN 978-0-06-087414-8.
Konuyla ilgili yayınlar
değiştir- Ed., trad. et commentaire par Dominique Lenfant, Ctésias de Cnide. La Perse. L'Inde. Autres fragments, Collection Budé, Belles Lettres, Paris, 2004 (2251005188).
- Schmitt, Rüdiger (1993). "CTESIAS". Encyclopaedia Iranica, Vol. VI, Fasc. 4. ss. 441-446.
- Jan P. Stronk: Ctesias' Persian History. Part I: Introduction, Text, and Translation, Wellem Verlag, Düsseldorf, 2010 (9783941820012).
- Andrew G. Nichols, Ctesias: On India. Translation and Commentary, Duckworth, 2011, 1-85399-742-0
- Lloyd Llewellyn-Jones and James Robson, Ctesias' History of Persia: Tales of the Orient, Oxford, 2010 (9780415364119).
Dış bağlantılar
değiştir- Ctesias of Cnidus
- Overview of all fragments of the Persica and Indica by Jona Lendering
- Photius' Excerpt of Ctesias' Persica translated by J. H. Freese (1920)
- Photius' Excerpt of Ctesias' Indica translated by J.H. Freese (1920)
- Greek text (Müller 1858)
- Texts of Ctesias