Kudüm
Kudüm, özellikle Mevlevi müziğinde kullanılan yarım küre biçiminde bir çift küçük davuldan oluşan vurmalı bir çalgı.
.jpg)
Din dışı müzik icrasında ve mehter müziğinde kullanılan nakkare adlı çalgıya, Mevlevi müziğinde kudüm adı verilmiştir.[1] Kudüm çalgısını çalana "kudümzen", "kudümî" ve denilir.[2] Tambur, kemençe, davul gibi çalgılarla zenginleştirilmeden önce Mevlevî müziğinin dört temel çalgısından biri (diğerleri ney, rebap ve halile) idi[kaynak belirtilmeli].
Yüksekliği 16 cm olan ve dibe doğru daralan, çapları yaklaşık 28-30 cm civarında olan davulları, dövme bakırdan yapılır ve biri büyük diğeri küçük iki tasa benzer. Farklı büyüklükte olmaları, farklı tını elde etmeye yarar. Taslardan büyüğünün ağzına iki, küçüğünün ağzına bir milim kalınlığında deri gerilir. En iyi sesi verdiği kabul edilen deve derisi tercih edilir.[2] Tiz ses veren davul (tek) sola, öbürü (düm) sağa konur. Daha ince bir derinin gerildiği (tek), boyut olarak da (düm)den biraz küçüktür.
Devrilip sallanmalarını önlemek için, simit denen, içi pamuk doldurulmuş bir çift meşin halka üstüne oturtulan davullar, "zahme" denilen bir çift ahşap çubukla çalınır. Zahme yapımında genellikle gül ağacı kullanılır. [2] Kudümün bakır gövdesi, metalik tınıyı gidermek amacıyla çoğunlukla dıştan meşinle kaplanır.
Sema sırasında mutrip heyetindeki en önemli ritim sazı olan kudüm, Sema sırasında semazenlerin ayak uydurmaları ve selâmları iyi takip edebilmeleri için oldukça sert vurularak icra edilir.