Küriyum

Kuriyum (Cm)
H Periyodik tablo He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og     La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu   Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Temel özellikleri
Atom numarası	96
Element serisi	Aktinitler
Grup, periyot, blok	n/a, 7, f
Görünüş	Gümüş rengi
Kütle numarası	247 g/mol
Elektron dizilimi	[Rn] 7s2 5f7 6d1
Enerji seviyesi başına Elektronlar	2, 8, 18, 32, 27, 8, 1
CAS kayıt numarası	7440-51-9
Fiziksel Özellikleri
Maddenin hâli	Katı
Yoğunluk	13,51 g/cc g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu	g/cm³
Ergime noktası	1340.15 °K 1067 °C
Kaynama noktası	3383.15 °K 3110 °C
Ergime ısısı	kJ/mol
Buharlaşma ısısı	kJ/mol
Atom özellikleri
Kristal yapısı
Yükseltgenme seviyeleri	3
Elektronegatifliği	1,3 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi	kJ/mol
Atom yarıçapı	Bilinmiyor pm
Atom yarıçapı (hes.)	pm
Kovalent yarıçapı	169(3) pm pm
Van der Waals yarıçapı	245 pm pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci	nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik	W/(m·K)
Isıl genleşme	µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı	m/s ('de)
Mohs sertliği
Vickers sertliği	MPa
Brinell sertliği	MPa

Küriyum (kısaltması Cm) aktinitlerden, plütonyum-239'un helyum çekirdekleriyle bombardımanından elde edilen, atom numarası 96, atom ağırlığı 247 olan, radyoaktif bir element. Doğal küriyumun varlığı hiçbir zaman tespit edilememiştir. Pierre ve Marie Curie'nin ismi verilmiştir.

İlk olarak 1944 yılında Glenn T. Seaborg' Ralph A. James ve Albert Ghiorsoun ekibi tarafından bulunmuştur. Plütonyum-239 atomlarını Siklotron cihazında hızlandırılmış alfa parçacıklarıyla bombardıman ettiler. Bu sayede Küriyum-242 atomları ve bir serbest nötron üretti. Küriyum-242'nin yarı ömrü yaklaşık 163 gündür ve alfa bozunması veya kendiliğinden fisyon yoluyla plütonyum-238'e bozunur. Küriyumun en kararlı izotopu olan küriyum-247'nin yarı ömrü yaklaşık 15.600.000 yıldır. Alfa bozunması yoluyla plütonyum-243'e bozunur.

Birkaç küriyum bileşiği üretildi: küriyum dioksit (CmO 2 ), küriyum trioksit (Cm 2 O 3 ), küriyum bromür (CmBr 3 ), küriyum klorür (CmCl 3 ), küriyum klorür (CmCl 3 ), küriyum tetraflorür (CmF 4 ) ve küriyum iyodür (CmI 3 ). Elementte olduğu gibi, bileşiklerin şu anda ticari uygulamaları yoktur ve öncelikle temel bilimsel araştırmalar için kullanılırlar.

Elementin keşfi bir süre gizli tutulmuş daha sonra Kasım 1945'te açıklanmıştır. Çok nadir bulunması nedeniyle çok az kullanım alanı vardır. Mars seferinde kullanılan Alfa Proton X-ışını spektometresinde, alfa parçacığı olarak kullanılmıştır.

Ayrıca bakınız

• Küriyum izotopları