Vikipedi

Kuzey Kore'de COVID-19 pandemisi

Kuzey Kore'de COVID-19 pandemisi Güney Kore kaynakları pandeminin ülkeyi sürekli olarak etkilediğini belirtmesine rağmen, Kuzey Kore'de resmi olarak onaylanmış COVID-19 vakası yoktu. Virüsün, Güney Kore'den daha çok, virüsün kaynaklandığı Çin'den Kuzey Kore'ye gelmesi muhtemeldir. Çin-Kuzey Kore sınır kısıtlamaları, Kuzey ve Güney Kore arasındaki ağır askerî sınırdan daha rahat. Ancak, iki Çin eyaletinde (Liaoning ve Jilin) Kuzey Kore sınırındaki şüpheli COVID-19 vakaları düşüktü.[1]

Kuzey Kore'de COVID-19 pandemisi
YerKuzey Kore Kuzey Kore
HastalıkCOVID-19
Virüs cinsiSARS-CoV-2
Vaka Sayıları
Doğrulanmış vakalar4.772.813
İyileşmiş4.772.739 (%99.99)
Ölümler
74 (%0)
Aktif vakalar0 (%0)
Son Güncelleme7 Nisan 2023
Aşılama Bilgileri

2021 yılına gelindiğinde, pandemiyi önlemek için uygulanan izolasyonun ekonomi üzerinde büyük bir etkisi olduğuna dair artan raporlar vardı. 12 Mayıs 2022'de Kore Merkezî Haber Ajansı, başkent Pyongyang'da belirsiz sayıda kişinin virüs için pozitif test ettiğini bildirdi.

Arka plan

değiştir

Kuzey Kore zayıf bir sağlık sistemine sahip yoksul bir ülkedir ve yaptırımlara maruz kalmaktadır ve bu da bir salgın durumunda savunmasız kalmaktadır.[2][3] Yaygın yetersiz beslenmenin COVID-19'un yayılmasını şiddetlendirebileceği endişesi var.[1] Kuzey Kore halk sağlığı yetkilisi Pak Myong-su, hastalık Kuzey Kore'de yayılırsa "ciddi bir felaketin önlenemeyeceğini" söyledi.[4]

Diplomatik ve ekonomik olarak izole edilmiş olan ülke, Kuzey Kore'nin en yakın müttefiki olan, en önemli ticaret ortağı ve turist kaynağı olan pandeminin başlangıç noktası olan Çin ile sınır komşusudur.[1][5][6]

Kuzey Kore hükûmeti gizlidir ve medya sıkı bir şekilde kontrol edilmektedir, bu da dış gözlemcilerin ülkede gerçekte neler olup bittiğini belirlemelerini zorlaştırmaktadır.[1]

Tarihsel olarak, Kuzey Kore, örneğin 2014 Ebola salgını sırasında yurtdışındaki salgınlar karşısında seyahat etmeyi kısıtlamıştır.[7] Dahası, ülke geçmişte hastalıkların yok edilmesinde başarılı olmuştur; 2018'de kızamığı ortadan kaldırdığı bildirildi.[8][9]Kuzey Kore hükümeti son derece totaliterdir ve uzmanların sosyal mesafeler gibi hastalık kontrol önlemlerinin uygulanmasına yardımcı olabileceği tahmin edilen ülke ve toplumu üzerinde sıkı bir kontrol sağlar.[9][10] Kuzey Kore'nin de Batılı meslektaşlarından daha az yetenekli ve donanımlı olmasına rağmen çok sayıda doktoru ve yüksek düzeyde kamu hijyeni var.[10]

Etkilenme

değiştir
 
Masikryong Kayak Merkezi, Kuzey Kore'de popüler bir kayak merkezi. Virüsün patlak vermesi nedeniyle Kuzey Kore'deki kayak merkezleri ve kaplıcalar kapatıldı.

Masikryong Kayak Merkezi, Kuzey Kore'de popüler bir kayak merkezi. Virüsün patlak vermesi nedeniyle Kuzey Kore'deki kayak merkezleri ve kaplıcalar kapatıldı. Kuzey Kore, COVID-19 nedeniyle sınırları kapatan ilk ülkelerden biriydi[11] Hükûmet, Ocak 2020'nin sonlarında yabancı turistlere sınırın kapatılması ve daha sonra uçuşların askıya alınması ve ülke içinde ve dışında seyahatin yasaklanması da dahil olmak üzere yaygın seyahat kısıtlamaları uyguladı.,[7][11][12] Sınırın birçok kısmı kapalı olmasına rağmen, Dandong ve Sinuiju arasındaki köprü açık kaldı ve malzemelerin teslimine izin verdi.[13] Şubat ayı sonlarında Kuzey Kore hükûmeti, bir tedavi bulunana kadar sınırın kapalı kalacağını söyledi.[14]

Kuzey Kore'de bir COVID-19 salgını olasılığı, ülkenin yoksulluğu ve düşük kaliteli sağlık altyapısı nedeniyle uluslararası kuruluşlar ve gözlemciler için bir endişe kaynağıdır. Dış kuruluşlar ülkenin virüsle savaşmasına yardımcı olmak için yardım sağladı: Rus hükûmeti test kitleri sağladı, Dünya Sağlık Örgütü teyit edilmiş vakaların olmamasına rağmen tedarik göndermeyi planladığını ve Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu, ABD Devleti Departmanı ve Güney Kore hükûmeti yardım etmeye istekli olduklarını belirtti.[9][13]ABD hükûmeti, yardım sağlama sürecini yavaşlattığı için eleştirilmelerine rağmen, yaptırımlar için istisnalar yapmak üzere Birleşmiş Milletler ile birlikte çalıştı.[12]Sınır Tanımayan Doktorlar Mart ayı sonunda Çin sınırında tanılama ekipmanı ve kişisel koruyucu ekipman tedarik edildiğini söyledi.[15]

Şubat başında, Kuzey Kore hükûmeti koronavirüsün yayılmasını engellemek için ciddi önlemler aldı. Kore İşçi Partisi gazetesi Rodong Sinmun, Nampho limanındaki gümrük görevlilerinin ithal malları karantinaya almak da dahil olmak üzere dezenfeksiyon faaliyetleri gerçekleştirdiğini bildirdi.[16] Tüm uluslararası uçuşlar ve demiryolu hizmetleri Şubat ayı başında askıya alındı ve deniz ve karayolu bağlantıları önümüzdeki haftalarda büyük ölçüde kapatıldı.[14]

Şubat ayında yüz maskesi takmak zorunluydu ve restoranlar gibi halka açık yerleri ziyaret etmek yasaktı. Kayak merkezleri ve kaplıcalar kapatıldı ve askeri geçit törenleri, maratonlar ve diğer halka açık etkinlikler iptal edildi.[14]

Okullar ülke çapında kapatıldı; ülkenin başka yerlerinden Pyongyang'daki üniversite öğrencileri yurtlarına hapsedildi.[17][18]

Başka ülkelerden dönen Kuzey Koreli vatandaşlar, 30 günlük bir “tıbbi gözlem” dönemi eklenmiş olan 40 günlük bir izolasyon süresine tabi tutuldu. Kuzey Kore medyasına göre, 1 Mart'ta yaklaşık 7.000 Kuzey Koreli bu kurallara tabi tutuldu.[14]

Kuzey Kore hükûmetine göre, Mart ayı sonuna kadar 10.000 kişi karantinaya alınmıştı.[19] 12 Şubat'tan itibaren, tüm yabancıların (yerel personeli dahil) 14 günlük karantinası 30 güne uzatıldı.[14] Diplomatlar ve diğer yabancılar Mart ayında Vladivostok'a tahliye edildi.[12][13] 27 Mart'a kadar Kuzey Kore medyasına göre karantinada sadece iki yabancı vardı ve 2280 Kuzey Koreli Güney Pyongan eyaleti ve Kuzey Pyongan eyaleti, Ryanggang eyaleti ve Rason şehri gibi bölgelerde "tıbbi gözlem" altındaydı.[15]

Kuzey Kore ordusu, Mart ayının başlarında 2020'te iki kez beş füze ateşledi; bu, "ülkenin virüs salgını ortasında diğer ülkeler için gündemde kalmasını sağlamak için bir çaba" olabilir.[9]Yüksek Halk Meclisi'nin Nisan ayı başlarında toplanacağı duyurusu ile birlikte Mart ayı sonunda daha fazla füze testi yapıldı.Yabancı gözlemciler hükûmetin virüsü ele alma konusunda güven göstermeye çalıştığını söyledi.[20] Güney Koreli ordu salgını pandemi ışığında "son derece uygunsuz" olarak nitelendirdi.[21]

18 Mart 2020'de Kuzey Kore lideri Kim Jong-un yeni hastanelerin inşasını emretti.[22]

Kim Jong-un Güney Kore'deki salgının ortasında bir destek gösterisi olarak Güney Kore cumhurbaşkanı Moon Jae-in'e bir mektup gönderdi.[23] ABD Başkanı Donald Trump, COVID-19 ile uğraşmak için onunla çalışmaya istekli olduğunu ifade etmek üzere Kim Jong-un'a bir mektup yazdı.[24] Kuzey Kore devlet medyası diğer ülkelerde salgının ciddiyetini bildirdi.[19]

31 Mart 2020'de Asia Times, Kuzey Kore'nin pandemiye karşı aldığı önlemlerin büyük ölçüde başarılı göründüğünü bildirdi.[25] DSÖ'nün Kuzey Kore temsilcisi Edwin Salvador, 2 Nisan itibarıyla 709 kişinin test edildiğini, hiçbir onaylanmadığını ve 509 kişinin karantinaya alındığını bildirdi.

11 Nisan'da Kim Jong-un, Kore İşçi Partisi Politbürosu toplantısına başkanlık etti. Toplantıda, Merkez Komitesi, Devlet İşleri Komisyonu ve Bakanlar Kurulu tarafından “Halkımızın yaşamını ve güvenliğini dünya çapındaki salgın hastalıklardan korumak için ulusal tedbirleri daha kapsamlı bir şekilde ele almak üzerine” ortak bir karar alınmıştır.Kararda, salgının istikrarlı bir şekilde yayılması nedeniyle virüsün iç kısımlarını iyice kontrol etmek için sıkı ulusal karşı önlemler alınması çağrısında bulunuldu.

Etki

değiştir

Güney Kore medyası COVID-19 salgınının Kuzey Kore'ye yayılmasını ima eden haberleri paylaşmasına rağmen, DSÖ bu tür iddiaların doğruluğunu reddetti.18 Şubat'ta Rodong Sinmun, ülkenin "şimdiye kadar yeni koronavirüs vakası doğrulanmadığını" yineleyen bir halk sağlığı yetkilisinden alıntı yaptı. DSÖ, koruyucu ekipman ve malzeme sevkiyatı da dahil olmak üzere Kuzey Kore için yardıma öncelik verdi.[26]

Askeri

değiştir

Mart ayı başlarında, Kuzey Kore hükûmeti herhangi bir COVID-19 vakası olduğunu inkâr etmeye devam etti. Ancak, Güney Kore medya kuruluşu Daily NK'ya göre 180 asker öldü. Sadece enfekte olanlar hakkında bir tahmin yoktu.

Şubat ve Mart aylarında ABD'li yetkililer, ülkede COVID-19 vakalarının olduğuna dair bir işaret olduğuna inanılan Kuzey Kore'deki askeri faaliyetlerde bir düşüş gözlemledi.[9] General Robert B. Abrams, Kuzey Kore ordusunun "yaklaşık 30 gündür kilitlendiğini" ve "24 gündür bir uçak uçmadığını" gözlemledi.[9]

Politik

değiştir

Kuzey Kore'nin kaçmasına engel olanlara yardım eden yeraltı ağı, virüsü durdurmak için uygulanan sıkı kontrollerin ortasında neredeyse kaçmayı başaramadı.[27] Muhtemelen Kuzey Kore'deki Kim Jong-un ve Çin'de Xi Jinping'in idareleri altında artan güvenlik nedeniyle, enfeksiyon oranları zaten düşüyordu.[27]

Ekonomik

değiştir

26 Mart'ta New York Times, Royal United Services Institute tarafından paylaşılan kömür ve diğer malların yasadışı ticaretinin durduğunu gösteren ticari görüntüler rapor etti ve ticari gemiler artık kendi limanlarında rölantide.[28] Bu insan ticareti Birleşmiş Milletler yaptırımları altında yasaklanmıştır ve çoğunlukla Çin ile birlikte olduğuna inanılmaktadır. Değişim, Kuzey Kore 22 Ocak'tan itibaren kendini kapatmaya çalıştıktan sonra oldu. Bu satışlar normal olarak nükleer ve balistik füze programlarına tarihsel olarak katkıda bulunan bir gelir akışı sağlar. Ayrıca, tarım sezonunun başında Kuzey Kore'nin tarım sektörünü etkileyecek yakıt ve gübre ithalatında olası bir düşüşe neden olabilir. Analistler, Kuzey Kore tarımına, endüstrisine ve genel ekonomiye zarar verildiğini varsaymanın makul olduğunu söyledi.

Zaman Çizelgesi

değiştir

Ocak 2020

değiştir

23 Ocak'tan itibaren Kuzey Kore yabancı turistleri yasakladı.[29]

23 Ocak'ta, Sinuiju'daki şüpheli vakalar karantinaya alındı.[30]

30 Ocak'ta Kuzey Kore haber ajansı KCNA "devlet acil durumu" ilan etti ve ülke çapında anti-salgın merkezlerin kurulduğunu bildirdi.[31]

Şubat 2020

değiştir

2 Şubat'ta KCNA, 13 Ocak'tan sonra ülkeye giren herkesin "tıbbi gözetim" altına alındığını bildirdi.[31]

7 Şubat'ta Güney Kore medya kuruluşu Daily NK, Çin sınırındaki Sinuiju'da beş Kuzey Koreli'nin öldüğünü iddia etti.[32] Aynı gün içinde, Korea Times başkent Pyongyang'da yaşayan bir Kuzey Koreli kadına bulaştığını bildirdi.[33] Kuzey Kore makamları tarafından iddialar konusunda hiçbir onay alınmamasına rağmen, ülke virüsün yayılmasıyla mücadele etmek için daha katı önlemler aldı.[34][35]

Okullar 20 Şubat'tan itibaren kapatıldı.[18]

29 Şubat'ta Kim Jong-un, COVID-19'un Kuzey Kore'ye yayılmasını önlemek için daha güçlü önlemler alınması çağrısında bulundu.[36]

Mart 2020

değiştir

14 Mart 2020'de Kuzey Kore devlet medyası kendi topraklarında teyit edilmiş vaka olmadığını bildirdi.[37]

18 Mart 2020'de Kim Jong-un, Kuzey Kore'de yeni hastanelerin inşasını emretti.Kuzey Kore devlet medyası, yeni bir hastanede temel atmanın 17 Mart Salı gününden önceki gün de devam ettiğini bildirdi. Kim Jong-un'un Kore'nin iktidardaki İşçi Partisi'ne bağlı bir gazeteye, COVID-19'dan bahsetmeden ülkenin sağlık sisteminin genel gelişimi için yeni hastanelerin yapımının yapıldığını bildirdiği bildirildi.[22]

20 Mart 2020'de Kuzey Kore basını, Kuzey Pyongan ve Güney Pyongan eyaletlerinde 2.590'dan fazla insanın karantinadan serbest bırakıldığını belirtti. Karantinaya alınan üç yabancı hariç tümü serbest bırakılmıştı.[38]

Nisan 2020

değiştir

1 Nisan 2020'de Kuzey Kore halk sağlığı yetkilisi Pak Myong-su, Kuzey Kore'nin virüs vakası olmadığını iddia etti.[39]

Mayıs 2022

değiştir

Covid-19 salgının başlangıcından bu yana ülkede salgının yayılmadığını iddia eden Kuzey Kore'de ilk kez COVID-19 vakası tespit edildiği bildirildi. Resmi Kore Merkezî Haber Ajansının (KCNA) haberinde, Kuzey Kore'nin başkenti Pyongyang'daki hastalardan alınan örneklerde Kovid-19'a rastlandığı duyuruldu.[40]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b c d Wainer, David; Lee, Jihye (March 17, 2020). "Who Knows How Many Virus Cases North Korea Has. It Says Zero". Bloomberg.com. Retrieved March 20, 2020.
  2. ^ "South Korea says detected North Korea missile fire 'inapproriate' amid coronavirus". CNBC. March 21, 2020. Retrieved March 21, 2020.
  3. ^ "North Korea Bars Foreign Tourists Amid Virus Threat, Groups Say". Bloomberg.com (İngilizce). 22 Ocak 2020. 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.  Bu kaynak, bu sayfada 4 kere kullanıldı.
  4. ^ N. Korea has no infected people with new coronavirus: expert". Mainichi Daily News. April 2, 2020. Retrieved April 5, 2020.
  5. ^ "North Korea Bars Foreign Tourists Amid Virus Threat, Groups Say". Bloomberg.com. January 22, 2020. Retrieved March 21, 2020.
  6. ^ Sang-Hun, Choe (March 31, 2020). "North Korea Claims No Coronavirus Cases. Can It Be Trusted?". The New York Times. Retrieved April 1, 2020.
  7. ^ a b "North Korea Bars Foreign Tourists Amid Virus Threat, Groups Say". Bloomberg.com (İngilizce). 22 Ocak 2020. 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020. 
  8. ^ Patel, Minal K. (2019). "Progress Toward Regional Measles Elimination — Worldwide, 2000–2018". MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report (İngilizce). doi:10.15585/mmwr.mm6848a1. 25 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020. 
  9. ^ a b c d e f Wainer, David; Lee, Jihye (17 Mart 2020). "Who Knows How Many Virus Cases North Korea Has. It Says Zero". Bloomberg.com. 17 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2020. 
  10. ^ a b "Why North Korea's healthcare sector is better equipped than many believe". NK News - North Korea News. 20 Mart 2020. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020. 
  11. ^ a b "Pandemics and Preparation the North Korean Way". 38 North (İngilizce). 20 Şubat 2020. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020. 
  12. ^ a b c Shinkman, Paul D. "North Korea Opens Borders to Aid Amid Coronavirus Threat". 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020. 
  13. ^ a b c "Russia Delivers Coronavirus Test Kits to North Korea". 12 Mart 2020. 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020. 
  14. ^ a b c d e O'Carroll, Chad (26 Mart 2020). "COVID-19 in North Korea: an overview of the current situation". NK News. 29 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020. 
  15. ^ a b Kim, Jeongmin (27 Mart 2019). "Only two foreigners remain under quarantine in North Korea, state media says". 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". ko:검사검역을 사소한 빈틈도 없게 (Korece). 9 Mart 2020. 15 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2020. 
  17. ^ Joo, Jeong Tae (18 Mart 2020). "Sources: N. Korea extends school closures until April 15". Daily NK. 20 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020. 
  18. ^ a b Joo, Jeong Tae (21 Şubat 2020). "N. Korea closes schools throughout the country for one month". Daily NK. 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020. 
  19. ^ a b Sang-Hun, Choe (31 Mart 2020). "North Korea Claims No Coronavirus Cases. Can It Be Trusted?". The New York Times. 31 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2020. 
  20. ^ "Missile tests and meetings: North Korea signals confidence in face of coronavirus". Reuters (İngilizce). 23 Mart 2020. 14 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2020. 
  21. ^ "North Korea Fires Missile Into East Sea". www.bloomberg.com. 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2020. 
  22. ^ a b "Kim Jong Un orders workers to build new hospitals as North Korea continues to claim no coronavirus cases". Fox News. 18 Mart 2020. 17 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020. 
  23. ^ "Top U.S. Commander 'Fairly Certain' North Korea Has Virus Cases". Bloomberg.com (İngilizce). 14 Mart 2020. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020. 
  24. ^ "North Korea says Trump wrote Kim, offered coronavirus cooperation". Reuters. 21 Mart 2020. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020. 
  25. ^ Bernal, Gabriela (31 Mart 2020). "North Korea's silent struggle against Covid-19". Asian Times. 7 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020. 
  26. ^ "World Health Organization says there are 'no indications' of coronavirus cases in North Korea". CNBC. 19 Şubat 2020. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  27. ^ a b "Group of North Korean women and children escape coronavirus lockdown". www.ft.com. 14 Mart 2020. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020. 
  28. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020. 
  29. ^ hermesauto (21 Ocak 2020). "North Korea to temporarily ban tourists over Wuhan virus fears, says tour company". The Straits Times. 24 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020. 
  30. ^ "N. Korea quarantines suspected coronavirus cases in Sinuiju". Daily NK. 28 Ocak 2020. 30 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2020. 
  31. ^ a b Berlinger, Joshua; Seo, Yoonjung (7 Şubat 2020). "All of its neighbors have it, so why hasn't North Korea reported any coronavirus cases?". CNN. 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2020. 
  32. ^ Jang Seul Gi (7 Şubat 2020). "Sources: Five N. Koreans died from coronavirus infections". Daily NK. 8 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  33. ^ "Coronavirus spreads to North Korea, woman infected". The Standard. Hong Kong. 7 Şubat 2020. 8 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  34. ^ "Nation steps up fight against novel CoV". The Pyongyang Times. 21 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  35. ^ "Work to Curb the Inflow of Infectious Disease Pushed ahead with". Rodong Sinmun. 16 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020. 
  36. ^ "Kim warns of 'serious consequences' if virus spreads to N Korea". al Jazeera. 25 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020. 
  37. ^ Kim, Stella; Hagen, Isobel (14 Mart 2020). "North Korea claims it has no coronavirus cases". NBC News. 14 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2020. 
  38. ^ "COVID-19: North Korea releases quarantined people". www.aa.com.tr. 20 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020. 
  39. ^ "N. Korea has no infected people with new coronavirus: expert". Mainichi Daily News (İngilizce). 2 Nisan 2020. 4 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  40. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuzey_Kore%27de_COVID-19_pandemisi&oldid=33994352" sayfasından alınmıştır