Lagrange noktası

Gök mekaniğinde, Lagrange noktaları ortak kütle merkezi etrafında dönen, biri genellikle diğerinden çok daha küçük, iki kütlenin yarattığı potansiyelin denge noktalarıdır. Lagrange noktaları iki cismin yarattığı kütleçekim kuvvetinin, dönmeden kaynaklanan merkezkaç kuvveti ile birbirlerini götürdükleri noktalardır.

Birinin diğerinden çok daha büyük olduğu (Güneş ve Dünya gibi) iki kütleli bir sistemdeki Lagrange noktaları. Böyle bir sistemde L₃–L₅ küçük kütlenin (çembersel) yörüngesi üzerinde gibi görünse de aslında biraz dışarıda kalırlar.

İki büyük cismin yörünge düzleminde bu noktalardan beş tane vardır. Bunlar L₁'den L₅'e adlandırılmıştır. L₁, L₂ ve L₃ noktaları cisimlerle aynı doğru üzerinde, L₄ ve L₅ noktaları ise yaklaşık olarak iki köşesinde cisimlerin durduğu eşkenar üçgenlerin üçüncü köşesindedir. L₁, L₂ ve L₃ kararsız bir dengedeyken, L₄ ve L₅ kararlı dengededir; yani diğer nesneler bunların etrafındaki bir yörüngede dönebilir.

Güneş-Dünya ikilisinin de, Dünya-Ay ikilisinin de beşer Lagrange noktası bulunur. Bu diğer gezegenler ve uyduları için de geçerlidir. Bazı gezegenlerin güneşleriyle oluşturduğu L₄ ve L₅ noktalarının etrafında çok sayıda küçük uydu bulunur. Jüpiter'in bir milyondan fazla sayıdaki Truvalı göktaşları buna örnektir. Güneş-Dünya ve Dünya-Ay sistemlerinin L₁ ve L₂ noktalarına yapay uydular yerleştirilmiştir. Lagrange noktalarının uzay araştırmalarında çeşitli kullanım şekilleri önerilmiştir.

Kaynakça

• C.D. Murray ve S.F. Dermott (1999), "Solar System Dynamics", Cambridge University Press. Kısım: 3.5 ve 3.6