Lale Müldür
Lale Zehra Müldür, (d. 1956, Aydın) Türk şair ve yazar.
| Lale Müldür | |
|---|---|
.jpg) Lale Müldür, 2018 | |
| Doğum | 1956 (67-68 yaşında) Aydın |
| Meslek | Şair |
Biçim ve anlam açısından ayrıksı nitelikte, özgün, anlamlandırması zor şiirleri ile1980 sonrası Türk şiirinde kendine has yeri olan bir şairdir.
Yaşamı
değiştir1956 yılında Aydın'da doğdu. Annesi nakış öğretmeni Müzeyyen Hanım, babası matematik öğretmeni ve Yıldız Teknik Üniversitesi Matematik Bölümü öğretim üyesi Kemal Bey'dir.[1] Beş yaşındayken ailesi İstanbul'a yerleşti.
İlkokulu Teşvikiye Nilüfer Hatun İlkokulu'nda okudu. 1972'de Amerikan Kız Koleji'nden, 1975'te Robert Kolej’den mezun oldu.
Şiir bursu alarak İtalya'ya Floransa’ya gitti. Türkiye’ye dönüşünde birer yıl Orta Doğu Teknik Üniversitesi Elektronik ve Ekonomi bölümlerine devam etti. 1977’de Birleşik Krallık'a giderek Manchester Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden lisansını, Essex Üniversitesi Edebiyat Sosyolojisi Bölümü’nden master derecesini aldı.[2]
1983'te Belçikalı ressam Patrick Jacquart ile evlenerek Brüksel'e gitti. 1983-1986 arasında burada yaşadı. 1986'da yurda döndü ve Belçika yıllarında başladığı edebiyat çalışmalarını sürdürdü ve Türk şiirinde kendine has bir yer edindi.
2002 yılında bir röportajda manik depresif olduğunu ifade den sanatçı,[3] edebiyat çalışmalarının yanı sıra 2020'de İstanbul'da bir resim sergisi açtı. Adını, 2019'da yayımlanan "Tehlikeliydi, Biliyordum” adlı kitabının ilk şiiri olan Milat’tan sergide,[4] şiirlerinde beliren imgelerin izlere yer verdi.[5]
Edebî yaşamı
değiştirŞiirlerini yayımlamaya Belçika yıllarında iken başladı. İlk şiirleri 1980’de Yazı ve Yeni İnsan dergilerinde çıktı. Gösteri, Defter, Şiir Atı, Oluşum, Mor Köpük, Yönelişler, Sombahar dergilerinde birçok şiir ve yazısı yayınlandı. Şiirlerinden bazıları bestelendi ve filmlerde kullanıldı. Yeni Türkü grubu tarafından bestelenip seslendirilen Destina, Serdar Ateşer'in bestelediği La Luna bestelenen şiirlerinin örnekleridir.[6]
Türkiye'ye döndükten sonra edebi çalışmalarına devam etti. İlk şiir kitabı Uzak Fırtına 1988'de yayımlandı. Yedi bölümden oluşan Uzak Fırtına, Türk şiirinde postmodern özellikler taşıyan ilk kitaptır.[2]
İkinci kitabı Ahmet Güntan ile birlikte yayımladığı Voyıcır II (1990) adlı şiir kitabıdır. Kitapta Lâle Müldür'ün şiirleri "Sarartı/Safran", Ahmet Güntan'ın şiirleri"Nezle" adlı bölümlerde toplanmıştır.[2] Bu iki kitabı, Seriler Kitabı (1991), Kuzey Defterleri (1992), Buhurumeryem (1993) adlı şiir kitapları takip etti. 1998'de yazdığı Divanü lügat-it-Türk isimli kitabında eski Türklerin hayatı ve dünyayı algılayış biçimlerini yer verdi; eski Türkçe kelimeler kullandı.[7] Eser, Fransız bir Türkolog tarafından Fransızcaya çevrildi.
Müldür'ün şiirlerinden bir seçki "Water Music" adıyla Dublin’de yayınlandı (Poetry Ireland, 1998). Fransız ressam Colette Deblé’nin resimleri üzerine yazdığı şiirler ise "Yağmur Kızı Böyle Diyor" adıyla Fransız Kültür Merkezi tarafından yayınlandı. 1999'da itibaren Radikal gazetesinin Radikal İki adlı ekinde yazdı. Rilke ve Şeyh Galip etkisinde şiirlerinie Saatler/ Geyikler (2001) kitabında yer verdi.[8]
14 Aralık 2002'de geçirdiği ve "ölüp tam anlamıyla yeniden dirilmek" olarak nitelendirdiği beyin kanamasının ardından şiirlerini anahtarı niteliğinde bir roman üzerine çalıştı. Bizansiyya (2007) adlı romanı böylece ortaya çıktı.
Sevgilisini üzmemek için kendisi delirmeyi göze alan incelikte bir kadının derin duygularını Ultra-Zone'da Ultrason (2006) adlı şiir kitabında dile getirdi. Bu kitapla Antalya Büyükşehir Belediyesi ve Antalya Kültür Sanat Vakfı'nın verdiği Altın Portakal Şiir Ödülü'ne değer görüldü.[9]
Düz yazı türünde Anne Ben Barbar mıyım? (1998)ve Haller Leyla (2006) adında iki kitap yazdı. Şairin “Anne, ben barbar mıyım?” isimli deneme kitabı, 2013'te gerçekleşen 13. İstanbul Bienali'nin başlığı olmuştur.
Şair, 2019'da yayımlanan Tehlikeliydi, Biliyorum adlı şiir kitabı ile Antalya Edebiyat Günleri Onur Ödülü'ne değer görüldü.[10]
Eserleri
değiştirŞiir
değiştir- Uzak Fırtına (1988)
- Voyıcır II (Ahmet Güntan'la birlikte, 1990)
- Seriler Kitabı (1991)
- Kuzey Defterleri (1992)
- Buhurumeryem (1993)
- Divanü Lügat-it-Türk (1998)
- Saatler/Geyikler (2001)
- Ultrazon'da Ultrason (2006)
- Güneş Tutulması 1999(2008 )
- Medine Ve Kavun Likörü (Seyhan Özdamar'la birlikte, 2009)
- Siyah Sistanbul (2011)
- Anmenon-Toplu şiirler I (YKY)
- Apokalips/Amonyak-Toplu şiirler II (YKY)
- Leonardo (Karakarga Yay.)
- Tehlikeliydi Biliyorum (YKY)
- Milat (2020)
- Kadınesk (2023)
Deneme
değiştir- Anne Ben barbar mıyım? (Patika-1998)
- Haller Leyla (2006)
Roman
değiştir- Bizansiyya, Yapı Kredi Yayınları, 2007. ISBN 978-975-08-1188-3
Kaynakça
değiştir- ^ "Ayıptır söylemesi şairim". Hürriyet. 14 Ekim 2001. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ a b c Koyuncu, İsa (25 Kasım 2019). "Lâle Müldür". teis.yesevi.edu.tr. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ ARMAN, Ayşe (30 Mart 2002). "Ben bir manikdepresifim". Hürriyet. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ "Lâle Müldür - Milat - 22.09.2020 - 27.11.2020". Yapı Kredi Kültür Merkezi. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ Sanatatak (16 Eylül 2020). "Lale Müldür'ün resimleri Yapı Kredi Kültür Sanat'ta". SANATATAK. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ "Lale Müldür Kimdir? Hayatı ve Eserleri". Türk Edebiyatçılar İnternet Ansiklopedisi. 5 Kasım 2021. 7 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ Anar, Turgay (20 Haziran 2015). "LÂLE MÜLDÜR'ÜN "DİVANÜ LÛGAT-İT-TÜRK" ŞİİR KİTABININ GELENEKLE KURDUĞU İRTİBAT". Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (32): 1-12. ISSN 1302-1842.
- ^ Mumcu, Kudret (2019). "Gelenek ve modernizm ekseninde Lale Müldür şiiri ve şiirsel özne". Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi.
- ^ "Altın Portakal lı Lale Müldür". Milli Gazete. 20 Mart 2007. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
- ^ "Lale Müldür ve Osman Şahin'e Onur Ödülü". muratpasa-bld.gov.tr. 17 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2024.
Ek okumalar
değiştirEmel Koşar, Lâle Müldür Şiiri: Saatler/Geyikler'in Felsefi Temelleri, Kesit Yayınları, İstanbul 2023.