Leviler
Yahudilik geleneğine göre Levi kabilesi (İbranice: לֵוִי, Bağlı) İsrailoğullarından Levi'nin soyundan gelenlere denir. İsrailoğulları Yeşu önderliğinde Kenan topraklarına girdiği zaman Levi kabilesine yönetmesi için toprak verilmedi, onun yerine şehirler takdis edildi çünkü "onların mirası İsrail'in Tanrısı Rab'bin kendisidir".[1][2] Levi kabilesinin diğer İsrail kabileleri adına yaptıkları dini ve bazı politik görevleri vardı bunun karşılığında ise kendilerine Maaser Rişon ya da Levi vergisi denen aşar vergisi ödeniyordu.
Tanah'ta Leviler
değiştirTora'da anlatıldığına göre kabile adını diğer adı İsrail olan Yakup'un on iki oğlundan biri olan Levi'den alır. Levi'nin üç oğlu vardı: Gerşon, Kehat ve Merari.[3]
| Levi | Milka | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gerşon | Kehat | Merari | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Yokevet | Amram | Yishar | Hevron | Uzziel | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Meryem | Harun | Musa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kehat'ın oğlu Amram, Meryem, Harun ve Musa'nın babasıydı. Harun'un soyundan gelenler Kohanim ("Rahipler")'dirler ve Mişkanlarda ve Kudüs Tapınağı'nda rahip olarak özel görevleri vardır. Diğer Leviler ise üç kola ayrılırlar: Gerşon'un soyundan gelen Gerşonitler, Kehat'ın soyundan gelen Kohatitler ve Merari'nin soyundan gelen Meraritler. Bunların her birinin Tapınakta kendilerine özel görevleri vardı.
Levilerin görevlerinden bazıları ibadet sırasında dua şarkılarını söylemek, Tapınağın yapımı ve bakımıyla ilgilenmek, Tapınağın nöbetçiliğini yapmaktır. Leviler ayrıca öğretmenlik ve hakimlik yapıp mülteci şehirlerinin devamlılığını sağlarlardı. Ezra kitabında anlatıldığına göre İkinci Tapınağın yapımından sorumluydular.
Mısır'da Tanrı'ya bağlı kalan tek kabile Levi kabilesiydi. Leviler, Mısır'dan çıkış sırasında İsrailoğulları Altın Buzağı'ya tapmaya başladıkları zaman Musa kanunlarına sadık kaldılar, Tapınak'ta özel rahip statüsünde olmalarının sebebi de bu olduğu düşünülür.[4]
Tora'da Leviler
değiştirSayılar kitabında Levilere Kohenlere yardımcılık ve Tapınağın bakımı görevleri verilmiştir:
"2 Sen ve oğulların Levha Sandığı'nın bulunduğu çadırın önünde hizmet ederken, atanız Levi'nin oymağından kardeşlerinizin de size katılıp yardım etmelerini sağlayın.
3 Senin sorumluluğun altında çadırda hizmet etsinler. Ancak, siz de onlar da ölmeyesiniz diye Kutsal Yer'in eşyalarına ya da sunağa yaklaşmasınlar.
4 Seninle çalışacak ve Buluşma Çadırı'yla ilgili bütün hizmetlerden sorumlu olacaklar. Levililer dışında hiç kimse bulunduğunuz yere yaklaşmayacak.
6 Ben İsrailliler arasından Levili kardeşlerinizi size bir armağan olarak seçtim. Buluşma Çadırı'yla ilgili hizmeti yapmaları için onlar bana adanmıştır."[5]
Neviim'de Leviler
değiştirNeviim'de Levilerin önemini anlatan kısımların bazıları şunlardır:
"22 Kulum Davut'un soyunu ve bana hizmet eden Levililer'i sayılamaz gök cisimleri kadar, ölçülemez deniz kumu kadar çoğaltacağım.
23 RAB Yeremya'ya şöyle seslendi:
24 Bu halkın, 'RAB seçtiği iki aileyi de reddetti' dediğini görmüyor musun? Halkımı öyle küçümsüyorlar ki, artık bir ulus saymıyorlar onu."[6]
"4 Levi'yle yaptığım antlaşmanın sürmesi için size bu buyruğu gönderdiğimi bilesiniz." Böyle diyor Her Şeye Egemen Rab.
5 Onunla yaşam ve esenlik verecek bir antlaşma yaptım ve bana saygı göstersin diye kendisine bunları verdim. Benden korkup adıma saygı gösterdi.
6 Doğru öğüt ağzındaydı. Dudaklarında hile yoktu. Benimle esenlik ve doğruluk içinde yürüdü. Birçoklarını da suç yolundan döndürdü."[7]
"1 "İşte ulağımı gönderiyorum. Önümde yolu hazırlayacak. Aradığınız Rab ansızın tapınağına gelecek; görmeyi özlediğiniz antlaşma ulağı gelecek" diyor Her Şeye Egemen Rab.
2 Ama onun geleceği güne kim dayanabilir? O belirince kim durabilir? Çünkü o maden arıtıcının ateşi, çamaşırcının kül suyu gibi olacak;
3 gümüş eritip arıtan gibi davranacak: Levililer'i arındırıp altın, gümüş temizler gibi temizleyecek. Böylece Rab'be doğrulukla sunular sunacaklar."[8]
Levilerin bugünkü sorumlulukları
değiştirTapınağın yıkılmasından sonra Levilerin görevleri hemen hemen kalmamasına rağmen Yahudiliğin bazı mezheplerinde özel hak ve sorumlulukları vardır. Örneğin Ortodoks Yahudiliğinde Tora'yı okumak için tevada önce Kohenler ardından da Leviler çağrılır. Leviler Kohenlerin yardımcılığını yaparlar, mesela, Kohenler kutsama yapmadan önce Leviler Kohen'in ellerini yıkar. Leviler geleneksel olarak Tanrı'ya karşı hizmetlerden sorumlu olduklarından Pidyon törenini uygulayamazlar. Tutucu Yahudilik'te Kohen ve Levilerin özel statülerinin varlığı kabul edilmesine rağmen her Tutucu Yahudi cemaati Kohen ve Levileri öncelikli olarak tevaya çağırmamaktadır. Ayrıca Kohen ve Levilerin özel görevleri olan Pidyon törenini de uygulamazlar. Yeniden yapılanmacı Yahudilik ve Reformist Yahudilik'te Kohen, Levi ve diğer Yahudiler arasında bir farklılık gözetilmez.
Ortodoks Yahudiler Tanrı tarafından bir gün Üçüncü Tapınağın inşa edileceğine ve Levilerin görevlerini tekrar üstleneceğini inanırlar. Ortodoks Yahudileri içinde bir azınlığın Üçüncü Tapınak için görev alacak Kohen ve Levi rollerini öğreten okulları vardır. Tutucu Yahudiler ise Tapınak kurulduğunda kurban adama hariç Levilerin görevlerini tekrar üstleneceğine inanırlar.
Yeniden yapılanmacı Yahudilik ve Reformist Yahudilik'te Üçüncü Tapınağın Tanrı tarafından inşa edileceğine inanılmaz ve kişilerin soylarına bağlı olarak özel dini rol üstlenme fikrine karşı çıkarlar. Reformist sinagoglarda ayinlerde yardımcı olan gönüllülere "Leviler" denirken bunun soyla bir alakası olmayıp tamamıyla onursal bir sıfattır.
Soyadları
değiştirBazı Leviler statülerini belirten bu ismi soyadı olarak almışlardır fakat coğrafi dağılım sebebiyle farklı varyasyonları bulunur:
Haleva, HaLevi, Halevi, Halevy, Lavine, Leevi, Lev, Leven, Leventhal, Levi, Levicki, Levicky, Levicz, Leviczky, Levin, Levine, Levinski, Levinsky, Levinsohn, Levinson, Levinthal, Levis, Levit, Levita, Levitan, Levitanski, Levitansky, Levitas, Levitch, Levite, Levitin, Levitski, Levitsky, Levitt, Levitz, Levy, Lewicka, Lewicki, Lewicz, Lewin, Lewinski, Lewinsky, Lewis, Lewita, Lewitan, Lewitanski, Lewitas, Lewitin, Lewitinn, Lewitski, Lewitsky, Lewitz, Lewycka, Lewycki, Lewycky, Leyvik, Loewe, Loewy, Löwi, Löwy,Lemi,
Kişini soyadının Levi olması onun kesinlikle bir Levi olduğu anlamına gelmezken birçok Levi de bu soyadını taşımamaktadır. Dini açıdan Levi statüsünde olabilmek için kişinin babasının Levi kabilesinden annesinin ise Yahudi olması gerekir. Evlat edinme veya suni döllenme ile elde edilen çocuğun durumu için öz yani genetik açıdan ebeveynlerine bakılır.
Bazı Levililerin listesi
değiştirAyrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Yeşu 13:33". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010.
- ^ "Yasa Kitabı 18:2". 31 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010.
- ^ "Yaratılış 46:11". 21 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010.
- ^ "Çıkış 32:25-29". 19 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010.
- ^ "Çıkış 18:2-4,6". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010.
- ^ "Yeremya 33:22-24". 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010.
- ^ "Malaki 2:4-6". 21 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010.
- ^ "Malaki 3:1-3". 3 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010.
- Grena, G.M. (2004). LMLK--A Mystery Belonging to the King vol. 1. Redondo Beach, California: 4000 Years of Writing History. ISBN 0-9748786-0-X.
Dış bağlantılar
değiştir- The Cohen-Levi Family Heritage 23 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.