Vikipedi

Londra

Birleşik Krallık'ın başkenti
(Londra, İngiltere sayfasından yönlendirildi)

Londra (İngilizce: Londonⓘ, İngilizce telaffuz: [ˈlʌndən]; Latince: Londinium), İngiltere'nin ve Birleşik Krallık'ın başkenti ve en kalabalık şehridir. Büyük Britanya adasının güneydoğusundaki Thames Nehri üzerinde duran Londra, iki bin yıldır büyük bir yerleşim yeri olmuştur. Londra, Londra Belediye Başkanı ve Londra Meclisi tarafından yönetilmektedir.

Londra
London
Başkent
Londra bayrağı
Bayrak
Londra arması
Arma
Takma ad:
'The Smoke' veya 'The Big Smoke'[1]
Büyük Londra bölgesi
Büyük Londra bölgesi
Birleşik Krallık üzerinde Londra
Londra
Londra
Londra'nın Birleşik Krallık'taki konumu
ÜlkeBirleşik Krallık Birleşik Krallık
Alt Ülkeİngiltere İngiltere
BölgeBüyük Londra
Kuruluşy. MS 43
(Londinium adıyla)
Alt idari birimler
Liste
İdare
 • Belediye BaşkanıSadiq Khan (LP)
Yüzölçümü
 • Başkent1706,8 km²
Rakım24 m
Nüfus
 (2021)Tahmin
 • Başkent9.002.488
 • Yoğunluk5.659/km²
 • Kent
9.787.426
 • Metropol
yaklaşık 13.900.000 - 14.600.000
Zaman dilimiUTC±00.00 (BAS)
 • Yaz (YSU)UTC+01.00 (BAYS)
Alan kodu020 ve diğerleri

Londra, sanat, ticaret, eğitim, eğlence, moda, finans, sağlık, medya, profesyonel hizmetler, araştırma ve geliştirme, turizm ve ulaşım alanlarında dünyanın önde gelen şehirlerinden biridir. Dünyanın en büyük finans merkezlerinden biridir ve dünyanın beşinci büyükşehir bölgesi GSYİH'sine sahiptir. Londra genellikle bir dünya kültür başkenti olarak kabul edilir. Uluslararası gelişlerle ölçülen dünyanın en çok ziyaret edilen şehri ve yolcu trafiği ile ölçülen dünyanın en büyük şehir havaalanı sistemine sahip. Dünyanın önde gelen yatırım hedefleri arasında yer alıyor ve daha fazla uluslararası perakendeciye ve ultra yüksek net değerli bireylere ev sahipliği yapıyor. Londra'daki üniversiteler, Avrupa'nın en büyük yükseköğretim enstitülerinden oluşuyor.

2016 yılı ortası belediye nüfusu, Birleşik Krallık nüfusunun %13.4'ünü oluşturan 9 milyondur. Londra 2021 yılı itibarıyla İstanbul, Moskova ve Paris'ten sonra Avrupa'nın en kalabalık dördüncü şehridir.[2] Londra, 1731'den 1925'e kadar dünyanın en kalabalık şehriydi.

Londra dört Dünya Miras Alanı içerir: Londra Kalesi, Kew Bahçeleri, Westminster Sarayı, Westminster Abbey ve Azize Margaret Kilisesi ve Greenwich. Diğer görülecek yerler arasında Buckingham Sarayı, London Eye, Piccadilly Circus, Aziz Paul Katedrali, Tower Bridge, Big Ben, Windsor Şatosu, British Museum, National Gallery, Londra Zindanı, Hyde Park, Trafalgar Meydanı ve The Shard yer almaktadır. Londra metrosu, dünyanın en eski yeraltı demiryolu ağıdır.

Tarihi

değiştir
Ana madde: Londra tarihi

Neolitik Çağ ve Bronz Çağından, MÖ 1500'lerden kalma izler bulunmasına ve Antik Britonlardan kalma yerleşim katmanının bilinmesine karşın Londra'nın yaklaşık 2 bin yıl önce Romalılar tarafından kurulduğu kabul edilmektedir.[3] MÖ 43 yılında Roma İmparatorluğu'nun Büyük Britanya'yı işgali sonrasında Londinium ismi ile kurulmuştur. İsmin kökeni ile ilgili kesin bilgiler olmamakla beraber, anlamının "akan nehir" olabileceği düşünülmektedir. Monmouthlu Geofrey'e göre isim aslında Kelt tanrılarından Ludd'a dayanmaktadır. Efsaneye göre eskiden "Trinovantum" olarak anılan şehrin adı "Caer Ludd" olarak değiştirilmiştir.[4]

Londra dünyanın eski kentlerinden birisidir. Turizm bakımından ise tarihî eserler büyük müzelerde sergilenmektedir. Kültürleri gerçekten bin yıl önceden dünyaya yayılmaya başlamıştır. Londra'ya dünyanın her tarafından ziyaretçiler gelmektedir. Bu da Londra'nın köklü bir tarihe sahip olmasının sonucudur.

 
 
St Paul Katedrali'nden Londra panoraması

Ekonomi

değiştir
 
Dünyanın en büyük finans merkezlerinden biri olan Londra Şehri[5]
 
Londra, dünyadaki en büyük finans merkezlerinden biridir.[6]

Londra Birleşik Krallık nüfusunun %12.5'ini oluşturmasına karşın gayri safi yurt içi hasılasının %22.5'inin kaynağıdır.[7] Merkezi Londra'da farklı bölgelere konsantre olmuş pek çok farklı sektör faaliyet göstermektedir: Londra Şehri ("the City") finansın, West End perakende satış ve sanat odaklı faaliyetlerin, Holborn hukuki firmaların, Euston yüksek eğitimin merkezindedir. Merkezi finans bölgesi geleneksel olarak Londra Şehri'ne ve Westminster'a odaklansa da, özellikle Canary Wharf, bunun yanında Camden, Southwark ve Paddington gibi bölgelerde de finans sektörü büyük ölçekte yer almaktadır.[8]

 
 
Londra'nın panaromik görünümü

Turizm

değiştir
 
British Museum
 
National Gallery

Londra dünyada turistlerin en çok tercih ettiği yerlerden biridir. 2016 yılında 20 milyon civarı ziyaretle dünyada en çok ziyaret edilen 2. şehir olarak sıralanmıştır.[9] Londra aynı zamanda 2016 yılında, 19.8 milyar ABD doları harcamayla ziyaretçiler tarafından dünyada en çok sınır ötesi harcama yapılan şehir olmuştur.[10] Turizm, Londra'nın en önemli sektörlerinden olup 2016 yılı verisine göre yaklaşık 700.000 kişiye tam zamanlı istihdam sağlamış ve ekonomiye de bir yılda 36 milyar İngiliz sterlini katkı sağlamıştır.[11] Gene 2015 verisine göre, İngiltere'deki tüm ziyaretçi harcamalarının %54'ü sadece Londra'da yapılmıştır.[12]

Mimari

değiştir

Londra'nın binaları, kısmen değişen yaşları nedeniyle, herhangi bir mimari tarzla karakterize edilemeyecek kadar çeşitlidir. National Gallery (Londra) gibi birçok büyük ev ve kamu binası Portland taşından inşa edilmiştir. Şehrin bazı bölgeleri, özellikle merkezin hemen batısındakiler, beyaz sıva veya badanalı binalar ile karakterizedir. Londra'nın merkezindeki birkaç yapı, 1666'daki Büyük Londra Yangını'ndan önceye tarihlenir, bunlar birkaç iz Roma kalıntısı, Londra Kalesi ve şehirdeki birkaç dağınık Tudor kurtulanıdır. Daha ileride, örneğin, Tudor dönemi Hampton Court Sarayı, İngiltere'nin ayakta kalan en eski Tudor sarayı, Kardinal Thomas Wolsey tarafından yaklaşık 1515'te inşa edildi.[13]

Güneybatıda nehir kenarındaki 1939 Battersea Elektrik Santrali yerel bir dönüm noktası iken, bazı demiryolu terminalleri Viktorya mimarisinin mükemmel örnekleridir, özellikle de St Pancras Uluslararası Tren İstasyonu ve Paddington İstasyonu.[14] The Monument, yakınlarda çıkan Büyük Londra Yangını'nı anarken çevredeki bölgenin manzarasını sunar. Sırasıyla Park Lane'in kuzey ve güney ucundaki Marble Arch ve Wellington Arch, Kensington'daki Albert Memorial ve Royal Albert Hall gibi kraliyet bağlantılarına sahiptir. Nelson Sütunu (Horatio Nelson'ı anmak için inşa edilmiştir), Londra'nın merkezindeki odak noktalarından biri olan Trafalgar Meydanı'nda ulusal olarak tanınan bir anıttır. Eski binalar çoğunlukla tuğladan yapılmıştır, çoğunlukla sarı Londra stok tuğlası veya genellikle oymalar ve beyaz alçı pervazlarla süslenmiş sıcak turuncu-kırmızı bir çeşittir.[15]

Yoğun alanlarda, yoğunlaşmanın çoğu orta ve yüksek katlı binalar üzerinden olmaktadır. Londra'nın 30 St Mary Axe, Tower 42, Broadgate Tower ve One Canada Square gibi gökdelenleri çoğunlukla iki finans bölgesi olan City of London ve Canary Wharf'ta bulunuyor. Aziz Paul Katedrali'nin ve diğer tarihi binaların manzaralarını engellense de, belirli sitelerde yüksek yapılaşma kısıtlanmıştır.[16] 'St Paul's Heights' olarak bilinen bu koruyucu politika, 1937'den beri Londra Şehri tarafından uygulanmaktadır.[17] Bununla birlikte, Londra'nın merkezinde çok sayıda yüksek gökdelen vardır. Buna Birleşik Krallık'taki en yüksek bina olan 95 katlı The Shard'da dahildir.

Coğrafya

değiştir

İklim

değiştir

Londra ılıman bir okyanusal iklime sahiptir. Yağış kayıtları, Kew'de kayıtların başladığı en az 1697'den beri şehirde tutuluyor. Kew'de, bir ayda en fazla yağış Kasım 1755'te 7.4 inç (189 mm) ve en az yağış Aralık 1788 ve Temmuz 1800'de 0 inç (0 mm)'dir. Mile End de Nisan 1893'te 0 inç (0 mm) idi.[18] Kayıtlardaki en yağışlı yıl, toplam 38.1 inç (969 mm) düşüşle 1903 ve toplam 12.1 inç (308 mm) düşüşle en kurak yıl 1921'dir.[19] Yıllık ortalama yağış miktarı 600 mm'dir bu New York şehrinin yıllık yağış miktarının yarısıdır, aynı zamanda Roma, Lizbon, Sidney'den de daha düşüktür.[20][21][22] Nispeten düşük yıllık yağış miktarına rağmen, Londra hala yılda 1,0 mm eşik üzerinde 109,6 yağmurlu gün almaktadır. Bununla birlikte, Londra, Birleşik Krallık'ta iklim değişikliğine karşı savunmasızdır ve hidroloji uzmanları arasında, Londra'daki evlerin 2050'den önce suyunun bitebileceğine dair artan bir endişe vardır.[23]

Londra'daki aşırı sıcaklıklar, 19 Temmuz 2022'de Heathrow'da 40,2 °C (104.4 °F) ile 1 Ocak 1962'de Northolt'ta −16,1 °C (3,0 °F) arasında değişmektedir.[24][25] 1692'den beri Londra'da atmosfer basıncı ölçülüyor. Atmosferik basınç rekoru 20 Ocak 2020'de şimdiye kadar bildirilen en yüksek basınç 1.049.8 milibar (31,00 inHg) bildirildi.[26]

Yazlar genellikle ılık, bazen sıcaktır. Londra'nın Temmuz ayı ortalama en yüksek sıcaklığı 23,5 °C'dir (74,3 °F). Londra, her yıl ortalama olarak 25 °C'nin (77.0 °F) üzerinde 31 gün ve 30.0 °C'nin (86.0 °F) üzerinde 4,2 gün yaşar. 2003 Avrupa sıcak hava dalgası sırasında uzun süreli ısıya bağlı yüzlerce ölüm meydana geldi.[27] Ayrıca 1976'da İngiltere'de art arda 15 gün sıcaklıklar 32.2 dereceyi aştı ve bu da sıcaklıkla ilgili birçok ölüme neden oldu.[28] Greenwich istasyonunda Ağustos 1911'de daha önce 37.8 °C (100.0 °F) olan bir sıcaklık daha sonra standart dışı olarak göz ardı edildi. Kuraklık bazen özellikle yaz aylarında, sorun oluyor en son 2018 yazında sorun olmuştur,[29] ve Mayıs ayından Aralık ayına kadar olan süreç ortalamadan çok daha kuru.[30] Bununla birlikte, ardı ardına en fazla yağmursuz geçen gün, 1893 baharında 73 gündü.[31]

Kışlar genellikle çok az sıcaklık değişimi ile serindir. Şiddetli kar yağışı nadirdir, ancak kar genellikle her kış en az bir kez düşer. İlkbahar ve sonbahar keyifli olabilir. Büyük bir şehir olarak Londra, dikkate değer bir kentsel ısı adası etkisine sahiptir,[32] Londra'nın merkezini zaman zaman 5 °C (9 °F) banliyölerden ve kenar mahallelerden daha sıcak hale getirir. Bu, Londra'nın 15 mil (24 km) batısındaki Londra Heathrow'u Londra Hava Durumu Merkezi ile karşılaştırırken aşağıda görülebilir.[33]

  Londra iklimi  
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 17,2 21,2 24,5 29,4 32,8 35,6 37,9 38,1 35,0 29,5 21,1 17,4 38,1
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 8,1 8,4 11,3 14,2 17,9 21,2 23,5 23,2 20,0 15,5 11,1 8,3 15,2
Ortalama sıcaklık (°C) 5,2 5,3 7,6 9,9 13,3 16,5 18,7 18,5 15,7 12,0 8,0 5,5 11,3
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) 2,3 2,1 3,9 5,5 8,7 11,7 13,9 13,7 11,4 8,4 4,9 2,7 7,4
En düşük sıcaklık (°C) −16,1 −12,2 −8,3 −3,2 −3,1 −0,6 3,9 2,1 1,4 −5,5 −7,1 −14,2 −16,1
Ortalama yağış (mm) 55,2 40,9 41,6 43,7 49,4 45,1 44,5 49,5 49,1 68,5 59,0 55,2 601,7
Kaynak: Met Office (1981–2010)[34][35][36] Royal Netherlands Meteorological Institute[37][38]


Ulaşım

değiştir

Raylı taşıma

değiştir

Metro

değiştir
Ana madde: Londra metrosu
 
Underground (yeraltı metrosu) logosu

Londra metrosu, dünyanın en eski metrosudur. 1863 yılında "Metropolitan Railway" (Türkçe: Metropolitan Demiryolu) ismiyle açılmıştır. Londra metrosunun yapılma amacı o zamanlar at arabalarından oluşan trafiğin yoğunluğunu azaltmaktı. Yapılan ilk hatlarda da bilinen en gelişmiş teknoloji olarak buharlı trenler kullanılmıştır. Şehrin belli yerlerinde hala kömür dumanını atma amacıyla açılan havalandırmalar hala mevcuttur.

 
Londra metrosu dünya’nın en eski ve en uzun üçüncü metro sistemidir.

Londra metrosuna resmi olarak "Underground", gayri resmî olarak 1890'dan beri tünellerin şeklinden dolayı "Tube" (Türkçe: Tüp) denilmektedir. Toplam 11 hatta 270 istasyon bulunmaktadır.[39] Yılda 1.34 milyar yolcuya ev sahipliği yapar.[40]

2022'nin mayıs ayında Londra'nın ray kapasitesini artırmak ihtiyacıyla Elizabeth Hattı (Crossrail da denir) açıldı.[41] Bu hat Londra'nın doğusundan batısına, "Home Counties"'e ve Heathrow Havalimanı'na kadar ayrı hatla çalışan yeni hattır.[42] £15 milyar proje maliyeti ile yapıldığı tarihte Avrupa'nın en büyük inşaat projesiydi.[43][44]

Şehirlerarası ve uluslararası demiryolları

değiştir
 
St Pancras Uluslararası Tren İstasyonu yüksek hızlı Eurostar ve High Speed 1 demiryolu hizmetlerinin yanı sıra Thameslink banliyö trenlerinin ve şehirlerarası East Midlands demiryolu hizmetlerinin ana terminal binasıdır.

Demiryolu yolculuklarının %70'sinin Londra'dan başlaması veya bitmesiyle Londra, National Rail demiryolu ağının merkezidir.[45] Her ikisi de Lonra'daki King's Cross istasyonu ve Euston istasyonu İngiltere'deki iki ana demiryolu hattı olan Doğu Sahili Ana Hattı ve Batı Sahili Ana Hattı hatlarının başlangıç noktalarıdır.

Banliyö demiryolu hizmetleri gibi bölgesel ve şehirler arası trenler, şehir merkezinin etrafındaki birkaç terminalden kalkarak Londra'yı Aberdeen, Birmingham, Blackpool, Bradford, Brighton, Bristol, Cambridge, Cardiff, Carlisle, Chester, Coventry, Crewe, Derby, Doncaster, Dover, Edinburgh, Exeter, Glasgow, Holyhead (Dublin için), Hull, Ipswich, Lancaster, Leeds, Liverpool, Nottingham, Manchester, Newcastle, Norwich, Oxford, Peterborough, Plymouth, Portsmouth, Preston, Reading, Sheffield, Southampton, Sunderland, Stevenage, Swansea, Weymouth, Wolverhampton ve York'u dahil olmak üzere İngiltere'nin geri kalanına bağlar.[46]

Havayolu

değiştir
 
Heathrow Havaalanı Avrupa’daki en yoğun, uluslararası yolcu trafiğinde ise en yoğun ikinci yoğun havaalanıdır. Resimdeki Heathrow 5. terminali‘dir.

Londra, dünyanın en yoğun şehir hava sahasına sahip, önemli bir uluslararası hava taşımacılığı merkezidir. Sekiz havaalanının adında Londra kelimesi kullanılıyor, ancak trafiğin çoğu bunlardan altısından geçiyor. Ek olarak, Londra'ya öncelikli olarak genel havacılık uçuşlarına hizmet veren diğer çeşitli havalimanları da hizmet vermektedir.

  • Batı Londra'nın Hillingdon kentindeki Heathrow Havalimanı, uzun yıllar uluslararası trafik açısından dünyanın en yoğun havaalanıydı ve ülkenin bayrak taşıyıcısı British Airways'in ana merkezidir.[47] Mart 2008'de 5. terminali açıldı.[48]
  • Londra'nın güneyinde, Batı Sussex'te bulunan Gatwick Havalimanı, Birleşik Krallık'taki diğer tüm havalimanlarından daha fazla noktaya uçuş gerçekleştiriyor ve yolcu sayısına göre Birleşik Krallık'ın en büyük havayolu şirketi easyJet'in ana merkezidir.[49]
  • Londra'nın kuzeydoğusundaki Essex'teki Stansted Havalimanı, Birleşik Krallık'taki tüm havalimanları arasında en fazla sayıda Avrupa destinasyonuna hizmet veren uçuşlara sahiptir ve uluslararası yolcu sayısına göre dünyanın en büyük uluslararası havayolu olan Ryanair'in ana üssüdür.[50]
  • Londra'nın kuzeyinde Bedfordshire'da bulunan Luton Havalimanı, kısa mesafeli uçuşlar için çeşitli ekonomik havayolları (özellikle easyJet ve Wizz Air ) tarafından kullanılmaktadır.[51]
  • Doğu Londra'nın Newham kentindeki en merkezi ve en kısa piste sahip olan London City Havalimanı, tam hizmet kısa mesafeli tarifeli uçuşlar ve önemli miktarda iş jeti trafiğinin bir karışımıyla iş seyahatinde olanlara odaklanmıştır.[52]
  • Londra'nın doğusunda, Essex'te bulunan Southend Havalimanı, sınırlı sayıda ancak sayıları giderek artan havayolu şirketlerinin kısa mesafeli uçuşlarına hizmet veren daha küçük, bölgesel bir havalimanıdır.[53] 2017 yılında yılında Southend'deki toplam yolcu sayısının %95'inden fazlasını uluslararası yolcular oluşturuyordu; bu, Londra'daki tüm havalimanları arasında en yüksek orandır.[49]

Otobüsler, yolcu otobüsleri ve tramvaylar

değiştir
 
 
Yeni Routemaster (solda), 2012 yılında AEC Routemaster'ın (sağda) yerini aldı. İlk kez 1947'de ortaya çıkan kırmızı çift katlı otobüs Londra'nın sembolik bir sembolüdür.

Londra'nın otobüs ağı, yaklaşık 9.300 araç, 675'in üzerinde otobüs güzergahı ve yaklaşık 19.000 otobüs durağı ile günde 24 saat çalışmaktadır.[54] 2019'da ağda yılda 2 milyardan fazla banliyö seyahati gerçekleşti.[55] 2010'dan bu yana her yıl ortalama 1,2 milyar £ gelir elde ediliyor.[56] Londra, dünyadaki tekerlekli sandalye erişimine uygun en büyük ağlardan birine sahiptir [57] ve 2007'nin üçüncü çeyreğinden itibaren görsel-işitsel duyuruların uygulamaya konulmasıyla işitme ve görme engelli yolcular için daha erişilebilir hale gelmiştir.[58]

Londra'nın otobüs merkezi, 1932'de açılan Victoria Otobüs Terminali'dir. 1970 yılında kamulaştırılan ve daha sonra Londra Taşımacılığı haline gelen London Transport tarafından satın alınan Victoria Otobüs Terminali, yılda 14 milyondan fazla yolcuya sahiptir ve Birleşik Krallık ve kıta Avrupası genelinde hizmet vermektedir.[59]

Londra, Tramlink olarak bilinen modern bir tramvay ağına sahiptir. 39 durağı ve dört güzergahı vardır ve 2013 yılında 28 milyon kişi taşımıştır. Haziran 2008'den bu yana Transport for London, Tramlink'in tamamen sahibi ve işletmecisidir.[60][61]

Teleferik

değiştir

Londra'nın ilk ve bugüne kadarki tek teleferiği, Haziran 2012'de açılan Londra Teleferiği'dir. Teleferik Thames Nehri'ni geçer ve Greenwich Yarımadası'nı şehrin doğusundaki Royal Docks'a bağlar. Yoğun saatlerde her yönde saatte 2.500 yolcu taşıyabilmektedir. Yoğun saatlerde her yönde saatte 2.500 yolcu taşıyabilmektedir.[62]

Bisikletle ulaşım

değiştir
 
Londra'nın merkezinde Viktorya yakınındaki Santander bisiklet kiralama yeri

Büyük Londra alanında her gün yaklaşık 670.000 kişi bisiklet kullanır[63] yani normal hava koşullarında 8.8 milyonluk toplam nüfusun yakl. %7'si bir yerden başka bir yere gitmek için bisiklet kullanır.[64][65] Bu nispeten az bisiklet kullanım yüzdesi, Londra'da bisiklete yapılan yıllık yakl. £110 milyon sterlinlik yatırım[66] Hollanda'daki kişi başına 22£ sterline kıyasla Londra'da kişi başına yakl. 12£ sterlinlik yetersiz yatırımdan kaynaklanıyor olabilir.

Bisiklet sürmek Londra'da bir yere gitmek için gitgide daha çok sevildi. 2010 yılı temmuz ayındaki bisiklet kiralama planı'nın başlatılması başarılı oldu genelde iyi tepki aldı.[67]

Liman ve nehir tekneleri

değiştir

Bir zamanlar dünyanın en büyüğü olan Londra Limanı, 2009 yılı itibarıyla her yıl 45 milyon ton kargo elleçleyerek artık yalnızca Birleşik Krallık'taki ikinci büyük limandır.[68] Bu kargonun çoğu Londra sınırının dışında olan Tilbury Limanı'ndan geçmektedir.[68]

Londra'nın Thames Nehri üzerinde Thames Clippers olarak bilinen, hem banliyö hem de turistik tekne hizmetleri sunan nehir teknesi hizmetleri vardır.[69] Canary Wharf, London Bridge City, Battersea Power Station ve London Eye (Waterloo) dahil olmak üzere büyük iskelelerde servisler, işe gidiş geliş saatlerinde en az her 20 dakikada bir kalkmaktadır. Her yıl 2,5 milyon yolcu taşıyan Woolwich Feribotu, Kuzey ve Güney Dairesel Yolları birbirine bağlayan sık seferlerden biridir.[70][71]

Karayolları

değiştir

Londra'nın merkezindeki yolculukların çoğunluğu toplu taşıma araçlarıyla yapılsa da banliyölerde araba yolculuğu yaygındır. İç çevre yolu (şehir merkezi çevresinde), Kuzey ve Güney Dairesel yollar (banliyölerin hemen içinde) ve dış yörünge otoyolu (M25, çoğu yerde yerleşim alanının hemen dışında) şehri çevreler ve kesişir. bir dizi yoğun radyal rotadan geçiyor - ancak çok az otoyol Londra'nın içlerine giriyor. M25, 117 mil (188 km) uzunluğunda Avrupa'nın ikinci en uzun çevre yolu otoyoludur.[72] A1 ve M1, Londra'yı Leeds'e, Newcastle ve Edinburgh'a bağlar.[73]

Austin Motor Company, 1929'da hackney arabaları (Londra taksileri) üretmeye başladı ve modeller arasında 1948'den Austin FX3, 1958'den Austin FX4 ve London Taxis International tarafından üretilen daha yeni modeller TXII ve TX4 yer alıyor. BBC, "Her yerde bulunan siyah taksilerin ve kırmızı çift katlı otobüslerin hepsinin, Londra'nın geleneklerine derinlemesine yerleşmiş uzun ve karmaşık hikayeleri var" diyor.[74]

Londra trafik sıkışıklığıyla ünlüdür; 2009'da bir arabanın trafiğin yoğun olduğu saatlerde ortalama hızı 10,6 mil/saat (17,1 km/saat) olarak kaydedildi.[75] 2003 yılında şehir merkezindeki trafik hacmini azaltmak için sıkışıklık ücreti getirildi. Birkaç istisna dışında, sürücülerin Londra merkezinin çoğunu kapsayan belirli bir bölge içinde araç kullanmak için para ödemeleri gerekiyor.[76] Tanımlanan bölgenin sakinleri olan sürücüler büyük ölçüde indirimli sezon bileti satın alabilirler.[77] Birkaç yıl boyunca, hafta içi Londra merkezine giren ortalama araba sayısı 195.000'den 125.000'e düştü.[78]

Nüfus

değiştir
 
2011 yılı Nüfus yoğunluk haritası

Londra, etnik olarak dünyanın en kozmopolit şehirlerinden biridir.[kaynak belirtilmeli] Londra'da yaklaşık 300 farklı dil konuşulmaktadır.[79]

Millet Nüfus (2001)
  Birleşik Krallık 5.230.155
  Hindistan 332.162
  İrlanda 157.285
  Pakistan 120.900
  Bangladeş 84.565
  Jamaika 80.319
  Nijerya 68.907
  Kenya 66.311
  Sri Lanka 49.932
  Gana 46.513
 Kıbrıs 45.888
  Güney Afrika 45.506
  Amerika Birleşik Devletleri 44.622
  Avustralya 41.488
  Almanya 39.818
  Türkiye 39.000
  İtalya 38.694
  Fransa 38.130
  Somali 33.831
  Uganda 32.082
  Yeni Zelanda 27.494

Kültür

değiştir

Resmi istatistiklere göre Londra dünyada üçüncü en çok film üretilen şehirdir.

Küresel olarak moda başkentlerinden biri olarak görülen Londra, Londra Moda Haftası'na ev sahipliği yapar.

Dünyada en çok tiyatro izleyicisine sahip olan şehirde West End bölgesinde günde 200'den fazla oyun sahnelenir.

Şehirde 11'i ulusal müze olmak üzere 170'ten fazla müze mevcuttur.

Şehirde yılda 250'den fazla festival düzenlenir, bunların en büyüğü olan Notting Hill Festivali'ne bir milyondan fazla kişi katılır.[80][81]

Müzeler ve sanat galerileri

değiştir

Londra'da çok sayıda müze ve sanat galerisi bulunur. Devlete ait olan çok sayıda müze ve galeri, giriş ücreti almaz ve turizmde önemli rol oynar,[82][83] bununla beraber akademik araştırmalarda da yer alırlar. Bunların en eskisi olan, 1753'te kurulmuş British Museum Bloomsbury bölgesindedir. 8 milyon objelik koleksiyonunda Rosetta Taşı gibi küresel üne sahip parçalar yer alır.[84]

Trafalgar Meydanı'nda National Gallery yer alır.

19. yüzyılın sonlarında South Kensington bölgesinde "Albertopolis" diye anılan bir kültür ve bilim merkezi oluştu. Burada Doğa Tarihi Müzesi, Victoria ve Albert Müzesi ve Bilim Müzesi olmak üzere üç büyük ulusal müze mevcuttur.

Britanya'da üretilen resimlerin sergilendiği ulusal müze, 1897'de National Gallery'nin eki olarak kurulmuş Tate Britain'dır. Bu müze zamanla modern sanat için önemli bir merkez haline gelmiş; modern sanat koleksiyonu 2000 yılında Tate Modern müzesine taşınmıştır.

Demografi

değiştir

2011 nüfus sayımı, 2.998.264 kişinin yani Londra nüfusunun %36.7'sinin yabancı doğumlu olduğunu kaydetti ve bu da onu mutlak sayılar açısından New York'tan sonra ikinci en büyük göçmen nüfusa sahip şehir haline getirdi. 2015 yılında Londra'da doğan çocukların yaklaşık %69'unun en az bir ebeveyni yurtdışında doğmuştur.[85]

Artan sanayileşme, 19. ve 20. yüzyılın başlarında Londra'nın nüfusunu artırdı ve 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında bir süre için dünyanın en kalabalık şehriydi. II. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden hemen önce, 1939'da 8.615.245'te zirveye ulaştı, ancak 2001 Nüfus Sayımı ile 7.192.091'e düştü. Bununla birlikte, nüfus 2001 ve 2011 nüfus sayımları arasında bir milyonun biraz üzerinde artarak ikincisinde 8.173.941'e ulaştı.[86]

Bununla birlikte, Londra'nın sürekli kentsel alanı Büyük Londra'nın ötesine uzanır ve 2011'de 9.787.426 kişiye ulaştı,[87] daha geniş metropol alanı ise kullanılan tanıma bağlı olarak 12-14 milyon nüfusa sahipti.[88][89] Avrupa İstatistik Ofisi'ne göre Londra, Avrupa'nın en kalabalık ikinci metropol bölgesidir. 1991-2001 döneminde Londra'ya 726.000 göçmen geldi.[90]

Bölge, 1.579 km² kaplar ve km² başına 13.410 nüfuslu bir nüfus yoğunluğu verir,[91] diğer herhangi bir İngiliz bölgesinin on katından daha fazla.[92] Nüfus açısından Dünya'da Londra 19. en büyük şehir ve 18. en büyük metropol bölgesidir.[93][94]

Yaş Yapısı ve Ortalama Yaş

değiştir

Dış Londra'da 2018'de nüfusun %20,6'sını 14 yaşından küçük çocuklar, İç Londra'da ise %18'ini oluşturdu. 15-24 yaş grubu Dış Londra'da %11,1 ve Londra'nın içinde %10,2, 25-44 yaş grubu Dış Londra'da %30,6 ve Londra'nın iç bölgesinde %39,7, 45-64 yaş grubu Dış ve İç Londra'da %24 ve %20,7 idi. Sırasıyla İç Londra. 65 yaş ve üstü olanlar Dış Londra'da %13,6, İç Londra'da ise yalnızca %9,3'tür. 2018'de Londra'nın ortalama yaşı 36,5 idi ve bu İngiltere ortalamasından yani 40,3'ten daha gençti.[95]

Etnik Gruplar

değiştir

Ulusal İstatistik Ofisi'nin 2011 Nüfus Sayımı tahminlerine göre, Londra'nın 8.173.941 sakininin yüzde %44.9'u Beyaz İngiliz, %2.2'si İrlandalı Beyaz, %0.1'i çingene / İrlandalı gezgin ve %12.1'i Diğer Beyaz olarak sınıflandırılmıştır. Londralıların %19,7'si tam Asya kökenliydi ve nüfusun %1,2'si karma Asya kökenliydi. Hintler %6,6, ardından Pakistanlılar ve Bangladeşliler %2,7 pay aldı. Çin halkları %1,5 ve Araplar %1,3'ünü oluşturuyor. %4,9'u da "Diğer Asyalı" olarak sınıflandırıldı.[96]

Londra nüfusunun %15,6'sı Siyah ve karışık Siyah kökenliydi. %2.3'ünü oluşturan karma-Siyah mirası ile tam Siyah kökenli %13.3. Siyah Afrikalılar, Londra nüfusunun %7,0'sini, %4,2'sini Kara Karayipler ve %2,1'ini "Diğer Siyahlar" olarak oluşturuyordu. Afrikalıların Londra'daki varlığının tarihi, Roma dönemine kadar uzanır.[97]

2007 itibarıyla, Londra'daki ilkokulların beşte biri etnik azınlıklardandı.[98] 2011 nüfus sayımında, Londra'nın 0-15 yaş arası 1.624.768 nüfusunun toplamda, %46.4'ü Beyaz, %19.8'i Asyalı, %19'u Siyah, %10,8'i Karma ve %4'ü başka bir etnik gruptu.[99] Ocak 2005'te, Londra'nın etnik ve dini çeşitliliği üzerine yapılan bir araştırma, Londra'da 300'den fazla dilin konuşulduğunu ve 50'den fazla yerli olmayan topluluğun 10.000'den fazla nüfusa sahip olduğunu iddia etti.[100]

2011 nüfus sayımı, Büyük Londra nüfusunun %36.7'sinin Birleşik Krallık dışında doğduğunu gösterdi.[101] Ulusal İstatistik Ofisi tarafından yapılan tahminler, Temmuz 2009-Haziran 2010 döneminde Londra'da yaşayan en büyük beş yabancı uyruklu grubun Hindistan, Polonya, İrlanda, Bangladeş ve Nijerya'da doğduğunu gösteriyor.[102]

Din

değiştir

2011 nüfus sayımına göre Londra'da en büyük dini grup Hristiyanlardır (%48.4) onları dini olmayanlar (%20.7) İslam (%12.4) cevap vermeyenler (%8.5) Hinduizm (%5.0) Yahudiler (%1.8) Sihizm (%1.5) Budizm (%1.0) ve diğerleri (%0.6) takip etmektedir.[103]

Londra geleneksel olarak Hristiyan olmuştur ve özellikle şehir merkezinde çok sayıda kilise vardır. Şehirdeki ünlü St Paul Katedrali ve nehrin güneyindeki Southwark Katedrali, Anglikanizm idari merkezleridir,[104] Canterbury Başpiskoposu, İngiltere Kilisesi'nin ve dünya çapındaki Anglikan Cemaati'nin ana piskoposu Lambeth Sarayı'ndadır.[105]

Önemli ulusal ve kraliyet törenleri St Paul's ve Westminster Abbey arasında paylaşılır.[106] Abbey, İngiltere ve Galler'deki en büyük Roma Katolik katedrali olan yakındaki Westminster Katedrali ile karıştırılmamalıdır.[107] Church of England istatistiklerine göre, kiliseye katılım uzun ve istikrarlı bir düşüşe devam ediyor.[108]

Önemli camiler arasında, İslami ezanları hoparlörler aracılığıyla vermesine izin verilen Tower Hamlets'teki Doğu Londra Camii, Regent's Park'ın kenarındaki Londra Merkez Camii  ve Müslüman Ahmediye Cemaati'nin Baitul Futuh'u yer alıyor.[109] Petrol patlamasından sonra, artan sayıda varlıklı Orta Doğulu Arap Müslüman, Batı Londra'daki Mayfair, Kensington ve Knightsbridge'e yerleşti.[110][111][112]

Büyük Hindu toplulukları, kuzeybatıdaki Harrow ve Brent, Londra ilçelerinde bulunur, ikincisi 2006 yılına kadar, Avrupa'nın en büyük Hindu tapınağı olan Neasden Tapınağı'na ev sahipliği yapar.[113] Londra ayrıca BAPS Shri Swaminarayan Mandir London da dahil olmak üzere 44 Hindu tapınağına ev sahipliği yapar. Doğu ve Batı Londra'da, özellikle de en büyük Sih nüfuslarından birine ve Hindistan dışındaki en büyük Sih tapınağına ev sahipliği yapan Southall'da Sih toplulukları var.[114]

İngiliz Yahudilerinin çoğunluğu Londra'da yaşıyor ve Kuzey Londra'daki Stamford Hill, Stanmore, Golders Green, Finchley, Hampstead, Hendon ve Edgware'deki önemli Yahudi toplulukları var. Londra Şehri'ndeki Bevis Marks Sinagogu, Londra'nın tarihi Sefarad Yahudi cemaatine bağlıdır. Avrupa'da 300 yılı aşkın bir süredir düzenli ayinler düzenleyen tek sinagogdur. Stanmore ve Canons Park Sinagogu, Avrupa'daki herhangi bir Ortodoks sinagogunun en büyük üyeliğine sahip, SollamaIlford Sinagogu (aynı zamanda Londra'da) 1998'de.[115] Londra Yahudi Forumu, devredilen Londra Hükûmeti'nin artan önemine yanıt olarak 2006'da kuruldu.[116]

Eğitim

değiştir

Yüksek öğrenim

değiştir
 
South Kensington’daki Imperial College London teknik araştırma üniversitesidir.

Küresel bir eğitim merkezi olan Londra, Avrupa'da yüksek eğitim kurumlarının en yoğun olduğu şehirdir.[117]

QS Dünya Üniversite Sıralamaları'nın 2015-16 listesine göre dünyadaki en iyi üniversitelerin en yoğun olduğu kent Londra'dır.[118][119] Diğer ülkelerden gelen 110.000 öğrenciyle dünyanın en büyük uluslararası öğrenci nüfusuna sahiptir.[120]

Londra Cambridge ve Oxford ile beraber İngiliz üniversitelerinin "altın üçgen"inin parçasıdır.

 
1836 yılında Royal Charter tarafından kurulan University College London (UCL), Londra Üniversitesi'nin kurucu kolejlerinden biridir.
 
Imperial College London, South Kensington'da bilim, mühendislik, tıp ve işletmeye odaklanan bir teknik araştırma üniversitesi

Bu altın üçgeni oluşturan ve ülkenin en prestijli eğitim kurumlarından kabul edilen University College London (UCL), Imperial College London, Londra Ekonomi Okulu ve King's College London (KCL) Londra'dadır.[121]

170.000'den fazla öğrenciye sahip Londra Üniversitesi, açık öğretim dışında Britanya'nın en büyük üniversitesidir.[122][123]

Oluşturan kurumlardan üniversite statüsünde olup farklı fakültelere sahip olanlar UCL, King's College, Queen Mary Üniversitesi, Londra Şehir Üniversitesi ve Royal Holloway'dir.

 
Londra Ekonomi Okulu (Merkez Binası resimde) 1895'te kuruldu

Bunun dışında London School of Economics, Kraliyet Müzik Koleji, Kraliyet Veterinerlik Koleji, Londra Hijyen ve Tropik Tıp Okulu ve Doğu ve Afrika Araştırmaları Okulu gibi daha spesifik konularla ilgilenen üyeleri bulunur.

 
1829’da Royal Charter tarafından kurulan King's College London, University of London‘ın kurucu kolejlerinden biridir.

Dünyanın önde eğitim kurumlarından birkaçı Londra'dadır. 2021 yılında QS Dünya Üniversite Sıralamaları'nda, Imperial College London dünyada 8. University College London (UCL) 10. ve King's College London (KCL) 31. olarak yer almıştır.[124] London School of Economics'den hem öğretimde hem de araştırmada dünya'nın en ilerisi olarak bahsedilmektedir.[125]

London Business School'un dünyanın en ileri işletme okullarından birisi olduğu düşünülmektedir. 2015 yılında Financial Times, MBA programı (iş idaresi programı) alanında dünyada en iyi ikinci okul olarak değerlendirmiştir.[126]

Ayrıca Londra'da dünyanın en iyi on performans sanatları okullarından üçü bulunmaktadır (2020 QS Dünya Üniversite Sıralamaları tarafından derecelendirildiği gibi[127]): Royal College of Music (dünya'da 2. sırada), Royal Academy of Music (4. sırada) ve Guildhall School of Music and Drama (6. sıradadır).[128]

Spor

değiştir

Londra, 1908, 1948 ve 2012 yıllarında olmak üzere üç kez Yaz Olimpiyatlarına ev sahipliği yaparak modern Oyunlara üç kez ev sahipliği yapan ilk şehir olmuştur. Şehir ayrıca 1934 yılında Britanya İmparatorluğu Oyunlarına da ev sahipliği yapmıştır. 2017 yılında Londra ilk kez Dünya Atletizm Şampiyonası'na ev sahipliği yapmıştır.

Futbol

değiştir

Londra'da en popüler spor futboldur ve 2023-24 sezonunda Premier League'de yedi kulübü bulunmaktadır: Arsenal, Brentford, Chelsea, Crystal Palace, Fulham, Tottenham Hotspur ve West Ham United.[129] Londra'daki diğer profesyonel erkek takımları AFC Wimbledon, Barnet, Bromley, Charlton Athletic, Dagenham & Redbridge, Leyton Orient, Millwall, Queens Park Rangers ve Sutton United. Londra merkezli dört takım Kadınlar Süper Ligi'nde yer almaktadır: Arsenal, Chelsea, Tottenham ve West Ham United.

Uluslararası ilişkiler

değiştir
Ana madde: Birleşik Krallık şehirlerinin kardeş şehirleri

Kardeş kentler

değiştir

Londra'nın 12 tane kardeş şehri vardır.

Kardeşlik anlaşması

değiştir

Londra 16 tane şehirle kardeşlik anlaşması yapmıştır.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Brimblecombe, Peter (1987). The Big Smoke: A History of Air Pollution in London Since Medieval Times. Londra: Methuen & Co. s. 113. ISBN 0416900801. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2010. 
  2. ^ "Avrupa'nın en kalabalık şehirleri belli oldu". NTV. 11 Mayıs 2021. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2021. 
  3. ^ Perring, Dominic (1991). Roman London. London: Routledge. p. 1. ISBN 978-0-203-23133-3.
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2017. 
  5. ^ "London tops 2015 global financial centre rankings and knocks New York into second place". cityam.com. 23 Eylül 2015. 12 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015. 
  6. ^ "London tops 2015 global financial centre rankings and knocks New York into second place" 22 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Cityam.com. Retrieved 12 November 2015.
  7. ^ "London - centric". BBC. 6 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2017. 
  8. ^ "London's Central Business District: Its global importance" (PDF). Greater London Authority. 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Ocak 2017. 
  9. ^ "MCIH-16167-Global Destination Cities Index_v6.indd" (PDF). 24 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022. 
  10. ^ Hedrick-Wong, Dr. Yuwa; Choong, Desmond (2015). "MasterCard – 2015 Global Destination Cities Index" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Mart 2021. 
  11. ^ "A Tourism Vision for London" (PDF). London and Partners. 2017. ss. 6-7. 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2021. 
  12. ^ "VisitBritain". 22 Nisan 2015. 6 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2021. 
  13. ^ "BBC - History - Hampton Court: The Lost Palace". www.bbc.co.uk (İngilizce). 3 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  14. ^ "Paddington Station - Isambard Kingdom Brunel - Great Buildings Online". web.archive.org. 25 Mayıs 2011. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  15. ^ ""Eco homes: Wooden it be lovely". web.archive.org. 8 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  16. ^ "Policy 7.7 Location and design of tall and large buildings". London City Hall (İngilizce). 22 Ekim 2015. 5 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  17. ^ "Protected views and tall buildings". City of London (İngilizce). 4 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  18. ^ "Weather April". www.trevorharley.com (İngilizce). 12 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  19. ^ "Niederschlagsmonatssummen KEW GARDENS 1697- 1987". web.archive.org. 24 Şubat 2021. 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  20. ^ "Average Annual Precipitation by City in the US - Current Results". www.currentresults.com. 4 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  21. ^ "Average Yearly Precipitation for Cities in Europe - Current Results". www.currentresults.com. 7 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  22. ^ "Sydney climate: Average Temperature, weather by month, Sydney water temperature - Climate-Data.org". en.climate-data.org. 20 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  23. ^ "London could run out of water in 25 years amid rising drought risk, report warns". The Independent (İngilizce). 16 Mayıs 2022. 16 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  24. ^ "1963". www.trevorharley.com (İngilizce). 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  25. ^ "Search | Climate Data Online (CDO) | National Climatic Data Center (NCDC)". web.archive.org. 29 Temmuz 2019. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  26. ^ "Barometric pressure in London 'highest in 300 years' at least". BBC News (İngilizce). 20 Ocak 2020. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  27. ^ Johnson, H.; Kovats, S.; McGregor, G.; Stedman, J.; Gibbs, M.; Walton, H. (1 Temmuz 2005). "The impact of the 2003 heat wave on daily mortality in England and Wales and the use of rapid weekly mortality estimates". Eurosurveillance (İngilizce). 10 (7): 15-16. doi:10.2807/esm.10.07.00558-en. ISSN 1560-7917. 4 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  28. ^ "TWO content". TheWeatherOutlook (İngilizce). 10 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  29. ^ "UK Weather: This Summer Is The Driest In 57 Years, Met Office Confirms". web.archive.org. 20 Temmuz 2018. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  30. ^ "EIP | Droughts". eip.ceh.ac.uk. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  31. ^ "Philip Eden: Longest drought for 2 years | weatheronline.co.uk". www.weatheronline.co.uk. 3 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  32. ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 16 Ağustos 2012. 6 Kasım 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  33. ^ "Ever warmer as temperatures rival France". www.telegraph.co.uk. 19 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  34. ^ "London Heathrow Airport". Met Office. Erişim tarihi: 17 September 2014. 
  35. ^ "Station Data". Met Office. Erişim tarihi: 8 May 2020. 
  36. ^ "UK Climate Extremes". Met Office. Erişim tarihi: 3 July 2021. 
  37. ^ "Heathrow Airport Extreme Values". KNMI. Erişim tarihi: 29 November 2015. 
  38. ^ "Heathrow 1981–2010 mean maximum and minimum values". KNMI. Erişim tarihi: 28 December 2017. 
  39. ^ "150 London Underground facts (including the birth of Jerry Springer in East Finchley station)". The Telegraph. 17 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2017. 
  40. ^ "Facts & figures". Transport for London. 30 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2017. 
  41. ^ "Crossrail opening date finally announced". 4 Mayıs 2022. 25 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022. 
  42. ^ "Regional Map". Crossrail. 2021. 24 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2021. 
  43. ^ Lister, Richard (2 Ocak 2012). "Crossrail's giant tunnelling machines unveiled". BBC News. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2021. 
  44. ^ Leftly, Mark (23 Ekim 2011). "Crossrail delayed to save £1bn". The Independent. Londra. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2021. 
  45. ^ "Rail". London First. 2014. 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2014. 
  46. ^ Smithers, Andrew (8 Aralık 2020). "Great Britain National Rail Train Operators" (PDF). National Rail. 23 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2021. 
  47. ^ "Heathrow Airport Travel Report 2019" (PDF). 9 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  48. ^ "Heathrow Airport Terminal 5 : Facts and Information". web.archive.org. 30 Nisan 2011. 30 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  49. ^ a b "UK airline data 2017 | Civil Aviation Authority". www.caa.co.uk. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  50. ^ "Facts and figures". London Stansted Airport (İngilizce). 8 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  51. ^ "London Luton Airport". web.archive.org. 1 Mayıs 2011. 1 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  52. ^ "London City Airport : Homepage". web.archive.org. 23 Nisan 2011. 6 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  53. ^ "Londoners love our airport". Echo (İngilizce). 18 Mayıs 2018. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  54. ^ Matters, Transport for London | Every Journey. "What we do". Transport for London (İngilizce). 16 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  55. ^ "Annual bus statistics: England 2019/20" (PDF). 18 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  56. ^ "Bus statistics data tables". GOV.UK (İngilizce). 21 Eylül 2023. 13 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  57. ^ "Most Accessible Cities Around The World". 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  58. ^ "Leading the way – Travelling with a sensory impairment in London" (PDF). 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  59. ^ Matters, Transport for London | Every Journey. "Victoria Coach Station to remain major coach hub". Transport for London (İngilizce). 20 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  60. ^ "Tram-endous boost for travellers - Transport for London". web.archive.org. 13 Mayıs 2016. 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  61. ^ "Statement of Accounts for the Year Ended 31 March 2008" (PDF). 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  62. ^ "Thames cable car in London opens for passengers". BBC News (İngilizce). 27 Haziran 2012. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  63. ^ "Travel in London Report 9" (PDF). Transport for London. 2016. s. 143. 23 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Mart 2021. 
  64. ^ "United Kingdom: Greater London: Boroughs – Population Statistics, Charts and Map". citypopulation.de. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2021. 
  65. ^ Colville-Andersen, Mikael (2 Haziran 2015). "The 20 Most Bike-Friendly Cities on the Planet". Wired (İngilizce). ISSN 1059-1028. 14 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2021. 
  66. ^ Robinson, Joe (18 Ocak 2018). "Slash to cycling budget false, says Transport for London". cyclist.co.uk. 15 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018. 
  67. ^ "Travel in London Report 9" (PDF). Travel in London. 2016. ss. 146-147. 23 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Mart 2021. 
  68. ^ a b "UK Government Web Archive". webarchive.nationalarchives.gov.uk. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  69. ^ Rick Steves England. Steves, Rick. Avalon Yayıncılık. 2020. ISBN 978-1-64171-237-8. 
  70. ^ "Commuting in London - Uber Boat by Thames Clipper". www.thamesclippers.com. 30 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  71. ^ "Woolwich Ferries celebrate 50 years of service | Transport for London". web.archive.org. 22 Eylül 2013. 22 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  72. ^ "M25 - Highways England". web.archive.org. 26 Haziran 2018. 26 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  73. ^ "SABRE - Road Lists - The First 99 - A1". web.archive.org. 15 Kasım 2021. 15 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  74. ^ Zaino, Caitlin. "Chipping away at the history of fish and chips". BBC (İngilizce). 12 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  75. ^ Mulholland, Hélène (16 Mart 2009). "Boris Johnson mulls 'intelligent' congestion charge system for London". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 1 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  76. ^ Badstuber, Nicole (2 Mart 2018). "London congestion charge: what worked, what didn't, what next". The Conversation (İngilizce). 10 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  77. ^ "Central London Congestion Charging, England - Verdict Traffic". www.roadtraffic-technology.com. 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 
  78. ^ Londra Trafik Sıkışıklığı Ücretlendirmesi/Yorumlar. Santos, Georgina; Düğme, Kenneth; Noll, Roger G. Brookings-Wharton Kentsel İlişkiler Makaleleri. 2008. ss. 177,177-234. 
  79. ^ "Multilingual London". 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2008. 
  80. ^ "20 facts about London's culture". london.gov.uk. 25 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2017. 
  81. ^ "Study puts London ahead of New York as centre for theatre". Financial Times. 22 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2017. 
  82. ^ "Should London's free museums and galleries start charging?". The Telegraph. 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2017. 
  83. ^ "Free museums in London". TimeOut London. 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2017. 
  84. ^ "About us". Britanya Müzesi. 12 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2017. 
  85. ^ "Most London babies have foreign-born parent". Financial Times. 1 Aralık 2016. 25 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  86. ^ ""2011 Census. London population"". webarchive.nationalarchives.gov.uk. 4 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  87. ^ "2011 Census - Nomis - Official Census and Labour Market Statistics". www.nomisweb.co.uk. 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  88. ^ "Major Agglomerations of the World - Population Statistics and Maps". www.citypopulation.de. 11 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  89. ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 24 Eylül 2015. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  90. ^ "Immigration rise increases segregation in British cities - Times Online". web.archive.org. 11 Şubat 2008. 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  91. ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 27 Nisan 2011. 20 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  92. ^ ""Population density of London: by London borough, 2006"" (PDF). webarchive.nationalarchives.gov.uk. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  93. ^ "'Rich List' counts more than 100 UK billionaires". BBC News (İngilizce). 11 Mayıs 2014. 2 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  94. ^ "World's most expensive cities led by Tokyo, London - Jun. 14, 2004". money.cnn.com. 16 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  95. ^ "London's Population Age, London Poverty - Trust For London | Trust for London". web.archive.org. 2 Temmuz 2020. 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  96. ^ ""2011 Census: Key Statistics for Local Authorities in England and Wales"". webarchive.nationalarchives.gov.uk. 8 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  97. ^ "The surprising diversity of Roman London". Museum of London (İngilizce). 21 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  98. ^ "One fifth of children from ethnic minorities - Telegraph". web.archive.org. 6 Aralık 2008. 13 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  99. ^ ""LC2109EWls – Ethnic group by age"". 24 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2022. 
  100. ^ "Every race, colour, nation and religion on earth". the Guardian (İngilizce). 21 Ocak 2005. 26 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  101. ^ "2011 Census - Office for National Statistics". www.ons.gov.uk. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  102. ^ "Wayback Machine". web.archive.org. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  103. ^ ""2011 Census, Key Statistics for Local Authorities in England and Wales"". webarchive.nationalarchives.gov.uk. 7 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  104. ^ "Welcome to St Paul's Cathedral - About St Pauls". web.archive.org. 7 Nisan 2008. 7 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  105. ^ "Lambeth Palace Library – Bibliotheca Lambethana" (İngilizce). 19 Haziran 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  106. ^ pixeltocode.uk, PixelToCode. "A royal church". Westminster Abbey (İngilizce). 14 Nisan 1997 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  107. ^ "WESTMINSTER CATHEDRAL". web.archive.org. 27 Mart 2008. 1 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  108. ^ ""Church of England Statistics"" (PDF). web.archive.org. 1 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  109. ^ "London Central Mosque Trust Ltd. & The Islamic Cultural Centre". iccuk.org. 26 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  110. ^ "sikhchic.com | Article Detail". www.sikhchic.com. 4 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  111. ^ "Comment: British Sikhs are the best example of cultural integration". Politics.co.uk (İngilizce). 14 Mart 2013. 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  112. ^ Editor, Peter Bill (13 Nisan 2012). "The $300 billion Arabs are coming". Evening Standard (İngilizce). 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  113. ^ "BBC - London - Faith - Hindu London". web.archive.org. 18 Şubat 2006. 1 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  114. ^ "£17m Sikh temple opens" (İngilizce). 30 Mart 2003. 4 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  115. ^ "Stanmore". web.archive.org. 26 Nisan 2011. 26 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  116. ^ "Livingstone apologizes to UK's Jews | Jewish News | Jerusalem Post". web.archive.org. 27 Nisan 2011. 27 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  117. ^ "Number of international students in London continues to grow". Greater London Authority. 20 Ağustos 2008. 19 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 March 2017. 
  118. ^ "QS World University Rankings® 2015/16". 9 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2015. 
  119. ^ "Mayor of London says city is 'education capital of the world'". www.londonandpartners.com. 30 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2015. 
  120. ^ "Capital offer". Times Higher Education. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2015. 
  121. ^ "'First large-scale evidence' that graduates from prestige universities dominate elite". Times Higher Education. 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2017. 
  122. ^ "About us". University of London. 5 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2017. 
  123. ^ HESA Statistics: United Kingdom. HESA. 6 Nisan 2015 tarihinde erişildi.
  124. ^ "QS World University Rankings 2021". topuniversities.com. 9 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2021. 
  125. ^ Hipwell, Deirdre (23 Eylül 2007). "London School of Economics and Political Science". The Times. Londra. 2 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2021. 
  126. ^ "FT Global MBA Rankings". Financial Times. Londra. 4 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2010. 
  127. ^ "Performing Arts". Top Universities. 25 Şubat 2020. 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2022. 
  128. ^ "2022 QS World University Rankings by Subject: Performing Arts". Top Universities.com. 8 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. 
  129. ^ "Premier League Clubs – Fixtures, Results, Stats & Profiles". www.premierleague.com (İngilizce). 3 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2023. 
  130. ^ a b Friendship agreement to be signed between London and Delhi, Mayor of London, 25 Temmuz 2002, 20 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Şubat 2010 
  131. ^ Twinning agreements, City of Johannesburg, 11 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 28 Ağustos 2009 
  132. ^ M, Barfield (Mart 2001), The New York City-London sister city partnership (PDF), Greater London Authority, 22 Ocak 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 26 Ekim 2009 
  133. ^ "Shanghai Foreign Affairs". Shfao.gov.cn. 27 Temmuz 2009. 23 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2010. 
  134. ^ "Beijing, London establish sister city ties". Gov.cn. 10 Nisan 2006. 15 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2010. 
  135. ^ Mayors of London and Dhaka, Bangladesh sign friendship agreement, Mayor of London, 10 Eylül 2003, 20 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Şubat 2010 
  136. ^ "London, UK". Sister cities of Los Angeles, Inc. 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2010. 
  137. ^ "Les pactes d'amitié et de coopération". Paris.fr. 18 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2010. 

Ayrıca bakınız

değiştir

Dış bağlantılar

değiştir
 
Wikimedia Commons'ta Londra ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Londra&oldid=34183743" sayfasından alınmıştır