MOOD

Nükleer ve yüksek enerji fiziği (YEF) deneyleri boyut, süreç ve eder bakımlarından çok büyük ölçeklidir. Bu dev sistemler, bünyelerinde bulunan alt dedektör sistemlerinden gelen veriyi uygun bir biçimde kalıcı veri saklama birimlerine kaydederler. Kaydedilen bu verinin dedektörlerden alınıp sürekli olarak saklanacakları birimlere gönderilmesi işlevi veri toplama sistemi aracılığı ile sağlanır.

Bir MOOD Penceresi RICH (Ring Imaging CHerenkov detector - Cherenkov radyasyon halkası dedektörü) dedektörünü izlerken

Bir MOOD Penceresi TPC (Time Projection Chamber - Zaman İzdüşüm Odası) dedektörünü izlerken; birbiri üzerine binen renkli yollar, dedektörün algıladığı kozmik (uzaydan gelen) parçacıkların dedektör hacmi içinde bıraktığı izleri göstermektedir. Denetleniyor olan alt dedektör sistemi kesik üçgen biçiminde olmasına karşın ürettiği verinin eksik olması (bazı elektronik bileşenlerin çalışmadığına işaret) nedeniyle şekli tam olarak görülememektedir.

Veri toplama sisteminin işlevlerinden biri de dedektör sisteminin hangi durumda olduğunu belirlemek ve dedekte edilmekte olan fizik olaylarını denetlemektir. Dedekte edilmekte olan fizik olaylarının yeterlilik derecesinin belirli bir seviyede olması, yapılan çalışmanın amacına ulaşması açısından çok önemlidir. Bu yeterlilik seviyesi zamanla deneysel ortama ve onun bileşenlerine (hızlandırıcı, donanım, yazılım ve insan girdisi) bağlı olarak değişir. Deneysel sistemin çıkışındaki verinin, istenen fiziksel olayları içeriyor olabilmesi için sürekli olarak uygun yöntemlerle denetleniyor olması gereklidir.

Dedektör geliştiren gruplar/laboratuvarlar, geliştirdikleri sistemin ürettiği verinin -kendi amaçları doğrultusunda- yeterliliğine yoğunlaşır. Bu alt dedektör sisteminden gelen verinin her bir parçasının (bir bit ya da bir sekizli - byte) kusursuz ve önceden belirlenmiş bir düzen içinde akması gerekir. Hatalı olan herhangi bir durumun çok kısa bir süre içinde belirlenebilmesi ve hatayı düzeltmek için gerekli bilgiye hızla ulaşılabilmesi için veri izleme yazılımı kullanılır. Bu, toplanan verinin -ilgilenilen fiziksel olaylara bağlı olarak- yeterliliğinin belli bir seviyenin üzerinde tutulmasını sağlar.

Karakteristik bir veri izleme yazılımı olan MOOD (Monitor Of On-line Data & Detector Debugger - Canlı veri izleyici ve dedektör hata ayıklayıcı), ROOT (Avrupa Nükleer Fizik Laboratuvarı - CERN' de geliştirilmiş analiz kütüphanesi ve çalışma ortamı) ve DATE (ALICE Data Acqusition (DAQ) and Test Environment - Veri toplama ve test ortamı) kütüphane işlevlerini kullanan bir canlı veri izleme yazılımı olarak İstanbul Üniversitesi Fizik Bölümü ve CERN işbirliği ile geliştirilmiştir. MOOD isimli yazılım, yüksek seviyeli bir veri yeterliliği izleyicisidir ve C/C++ dilleri kullanılarak yazılmıştır.

İlgili bağlantılar

• CERN ana sayfası* ALICE deneyi ana sayfası
• ALICE-DAQ ana sayfası
• 26 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.