Madenlerde havalandırma

Madenlerde havalandırma, yer altı maden ocaklarında; çalışan personelin ve çalışan makinelerin, güvenli ve rahat çalışmaları için yapılan işlerden biridir.

Havalandırma işlemi yer altında; ocak sıcaklığının optimum seviyeye ayarlamak, CO₂, CO, H₂, H₂S, SO₂, N_xO_y, CH₄ gibi zararlı gazların konsantrasyonunu yönetmeliklerle belirlenmiş değerler altında tutmak ve dışarı atmak, çalışan personel ve makineler için gereken oksijeni temin etmek için yapılmaktadır.

Türkiye'de, Maden ve Taş Ocakların İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak İş Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemlerine İlişkin Tüzük'ün 162. maddesi gereğince %19'dan az O₂, %2'den çok CH₄, %0,5'ten çok CO₂ ve diğer tehlikeli gazlar bulunan yerlerde çalışılması yasaklanmıştır.^[1] Yine aynı tüzüğün 161. maddesi gereğince maksimum hava hızı 8 metre/saniye olarak belirlenmiştir.^[1] Bu amaçla galerilerden geçecek hava miktarını ayarlamak için yer yer hava kapıları, hava perdeleri, hava köprüleri gibi yöntemlere başvurulmaktadır.

Yöntemleri

Doğal havalandırma

Doğal havalandırma; yer altı maden ocaklarında, hava giriş-çıkış noktaları arasındaki kot farkı ve yoğunluk farkından dolayı pervane, vantilatör gibi herhangi bir mekanik teçhizat olmadan, içeride hava akımı yaratılarak yapılan havalandırma yöntemidir.

Mekanik havalandırma

Virginia Kömür Madeni'nde bulunan, ocak içerisine temiz hava gönderen bir üfleyici vantilatör

Mekanik havalandırma; yer altı maden ocaklarında, vantilatörler yardımıyla yapılan havalandırma yöntemidir. Bu işlem aksiyal ve radyal vantilatörler yardımıyla gerçekleştirilir. Bunlar emici, üfleyici, hem emici hem üfleyici olarak çalıştırılabilirler.^[2]