Mahmut Dikerdem
Mahmut Şerafettin Dikerdem (6 Ocak 1916, İstanbul - 3 Ekim 1993, İstanbul), Türk büyükelçi, yazar ve kapatılan Barış Derneği Genel Başkanı. Mahmut Dikerdem gazeteci ve yazar Mehmet Ali Birand'ın dayısıdır.
| Mahmut Dikerdem | |
|---|---|
| |
| Barış Derneği Genel Başkanı | |
| Görev süresi 18 Nisan 1977 - 12 Eylül 1980 | |
| Büyükelçi (Ürdün, İran, Gana, Hindistan) | |
| Görev süresi 1957-1972 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 6 Ocak 1916 İstanbul |
| Ölüm | 03 Ekim 1993 (77 yaşında) İstanbul |
| Defin yeri | Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul |
| İlişkiler | Şerif Bey (babası), Mehmet Ali Birand (yeğeni) |
| Çocuk(lar) | Mehmet Ali Dikerdem, Yaman Dikerdem |
| Bitirdiği okul | Galatasaray Lisesi (1935), İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi (1938) |
| Mesleği | Diplomat (1939-1976), yazar, barış aktivisti (1977-1993) |
Yaşamı
değiştir1935 yılında Galatasaray Lisesini bitiren Mahmut Dikerdem, 1938 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu ve Dışişleri Bakanlığına girdi. 1942 yılında Cenevre'de devletler hukuku doktorası yaptı. Akşam gazetesinde "M.D." rumuzuyla haftalık dış politika yazıları yazdı. 1948-1950 Yaprak dergisinde "M. Fırtınalı" adıyla edebiyat-sanat yazıları yayınladı.
Mahmut Dikerdem belki de hariciyenin Marksist kimliği ile bilinen tek mensubu idi. 1957-1972 yılları arasında, Ürdün, İran, Gana ve Hindistan'da büyükelçilik görevinde bulundu.
1960'tan sonra "Mehmet Bora", "Mahmud Ferhad" adlarıyla Yön, Öncü ve Forum gibi gazete ve dergilerinde yazdı.
Büyükelçi olduğu zamanlarda 1974 Kıbrıs Harekâtı'nı eleştirirken, alternatif olarak "üslerden arınmış, bağımsız ve federal Kıbrıs" tezini savundu.
1976 yılında Dışişleri Bakanlığı Merkez Yüksek Danışmanlığı görevindeyken emekli oldu.
1976'dan başlayarak Politika, Milliyet ve Cumhuriyet gazetelerinde güncel dış sorunlara ilişkin yazıları çıktı.
1977'de "nükleer silahların yasaklanmasını, tüm askeri ittifakların kaldırılmasını" isteyen Barış Derneğinin Kurucu Başkanı oldu. Barış Derneği 1979'da Sovyetler Birliği'nin ve diğer sosyalist ülkelerin Soğuk Savaş döneminde barış ve silahsızlanma politikasında önemli rol üstlenen Dünya Barış Konseyine üye oldu.
İçtenlikle inanıyorum ki, beni yetiştiren ve her şeyimi ona borçlu olduğum halkıma yaşamım boyunca mütevazı bir hizmette bulunabilmişsem; bunu otuz yedi yıllık mesleki görevimden çok, üç buçuk yıllık Barış Derneği Başkanlığı'nda yerine getirebildim.
12 Eylül darbesinin ardından Barış Derneği Davası'nda yargılandı, işkence gördü ve hüküm giydi. 1982 yılında İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesinde yargıçlara şöyle sesleniyordu:
Barış Derneği'nin Genel Başkanı sıfatıyla yüksek mahkemenizden talebim şudur: halkımızın özlemleri ve hayatî çıkarları doğrultusundaki düşüncelerimizden ötürü bizi hayalî suçlarla huzurunuza gönderen bu iddianameye itibar etmeyiniz. Dünyanın döndüğünü kanıtladığı için mahkûm edilmek istenen bir bilim adamının, yargıçlarına "ne yapayım ki dünya dönüyor" dediği gibi, bizi de "ne yapalım ki dünya halkları barış istiyor" demeye zorlamayınız. Dünyanın döndüğü nasıl tartışılmaz bir gerçek ise, tüm dünya halklarının barış içinde yan yana yaşamak istedikleri ve topluca intihar demek olan savaşı reddettikleri de o kadar açık ve kesin bir gerçektir.
Mahmut Dikerdem 3 Ekim 1993'te İstanbul'da öldü.
Eserleri
değiştir- Üçüncü Dünyadan: Bir Büyükelçinin Anıları (1977)
- Ortadoğu'da Devrim Yılları: Bir Büyükelçinin Anıları (1977)
- Türkiye Barış Derneği Davası: Sorgular - Savunmalar, Cilt 1 (1986)
- Hariciye Çarkı (1989)
- Direnenler: Barışın Savunmasıdır (1990)
Hakkında yayınlanan kitaplar
değiştir- Barış Elçisi Dikerdem (Süleyman Coşkun, Levent Yılmaz, 1994)
- Barışın Büyükelçisi: Mahmut Dikerdem (Levent Yılmaz, 2004)
Kaynakça
değiştir- Prof. Dr. Mehmet Hasgüler, Mahmut Dikerdem’in Onur Nişanesi Yaşamı ve Kıbrıs Yaklaşımı, Kıbrıs Gazetesi, 27 Nisan 2020. 23 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Ali Sirmen, Bir Zulüm Öyküsü, Cumhuriyet gazetesi, 13 Ekim 2013. 26 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Mahmut Dikerdem, Oktay Aras Kitaplığı. 23 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Attila Aşut, Dik ve Erdemli Bir Diplomat: Mahmut Dikerdem, Sombahar, 05 Ekim 2020. 23 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.