Maithili dili
Maithili (/ˈmaɪtɪli/ ;[2] Maithili [ˈMəi̯tʰɪli]) Hint alt kıtasına özgü bir Hint-Aryan dilidir ve çoğunlukla Hindistan ve Nepal'de konuşulur. Hindistan'da, Bihar ve Jharkhand eyaletlerinde konuşulmaktadır ve 22 tanınmış Hint dilinden biridir .[3] Nepal'de doğu Terai'de konuşulur ve Nepal'in en yaygın ikinci dilidir.[4][5] Tirhuta eskiden yazılı Maithili'nin ana alfabesiydi. Daha az yaygın olarak, Kaithi'nin yerel varyantında da yazılmıştır.[6] Bugün Devanagari alfabesinde yazılmıştır.
| Maithili dili | |
|---|---|
| Dil ailesi | Varsayılan
|
| Dil kodları | |
| ISO 639-2 | mai |
| ISO 639-3 | mai |
| Glottolog | mait1250[1] |
Resmi durum
değiştir2003 yılında Maithili, Hindistan'da eğitim, hükûmet ve diğer resmi bağlamlarda kullanılmasına izin veren tanınmış bir Hint dili olarak Hint Anayasasının Sekizinci Çizelgesine dahil edildi.[7]
Maithili dili, UPSC Sınavına isteğe bağlı bir dil olarak dahil edilmiştir.
Mart 2018'de Maithili, Hindistan'ın Jharkhand eyaletinde ikinci resmi dil statüsünü aldı.[8]
Coğrafi dağılım
değiştirHindistan'da, Maithili ağırlıklı konuşulduğu Bihar ve Jharkhand ilçelerinde Darbhanga, Saharsa, Samastipur, Madhubani, Muzaffarpur, Sitamarhi, begusarai, Munger, Khagaria, Purnia, Katihar, Kishanganj, Sheohar, Bhagalpur, Madhepura, Araria, Supaul, Vaishali, Ranchi, Bokaro, Jamshedpur, Dhanbad ve Deoghar ile Santhal Pargana bölümünün diğer bölgelerinde konuşulur.[9] Darbhanga ve Madhubani, kültürel ve dilsel merkezler oluşturur.[10]
Nepal'de Maithili esas olarak Sarlahi, Mahottari, Dhanusa, Sunsari, Siraha, Morang ve Saptari Bölgelerinde konuşulmaktadır. Janakpur, Maithili'nin önemli bir dil merkezidir.[11]
Sınıflandırma
değiştir19. yüzyılda, dilbilimciler Maithili'yi Bihari dillerinin bir lehçesi olarak gördüler ve onu Bihar'da konuşulan diğer dillerle grupladılar. Hoernle, diğerGaudian dilleri ile karşılaştırıldığında Hintçeden ziyade Bengalce dilleriyle daha fazla benzerlikler gösterdiğini belirtmiştir. Grierson bunu farklı bir dil olarak kabul etti ve ilk dilbilgisini 1881'de yayınladı[12][13]
Chatterji, Maithili'yi Magadhi Prakrit ile gruplandırdı.[14]
Edebiyat
değiştirAyrıca bakınız
değiştir- Hindistan'da resmi statüye sahip diller
- Toplam konuşmacılara göre Hint dillerinin listesi
Kaynakça
değiştir- An Introduction to the Maithili dialect of the Bihari language as spoken in North Bihar. Asiatic Society, Calcutta. 1909.
- Maithili Language and Linguistics: Some Background Notes (PDF). University of Cambridge. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mayıs 2021.
Kaynakça
değiştir- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Maithili". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ "Maithili." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
- ^ "Archived copy" (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2018.
- ^ "Nepal". Ethnologue (İngilizce). 6 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018.
- ^ Sah, K. K. (2013). "Some perspectives on Maithili". Nepalese Linguistics (28): 179-188.
- ^ Language, Religion and Politics in North India. Lincoln: iUniverse. 2005. ISBN 0-595-34394-5. 11 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017.
- ^ "Archived copy" (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2018.
- ^ "झारखंड : रघुवर कैबिनेट से मगही, भोजपुरी, मैथिली व अंगिका को द्वितीय भाषा का दर्जा". Prabhat Khabar (Hintçe). 21 Mart 2018. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2021.
- ^ "मैथिली को भी मिलेगा दूसरी राजभाषा का दर्जा". Hindustan (Hintçe). 6 Mart 2018. 18 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2020.
- ^ "Maithili". Ethnologue: Languages of the World. Sixteenth. Dallas, Texas: SIL International. 2009. 22 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013.
- ^ "Maithili". Ethnologue: Languages of the World. Sixteenth. Dallas, Texas: SIL International. 2009. 22 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013.
- ^ "Maithili language and Linguistics: Some Background Notes" (PDF). Maithili Phonetics and Phonology. Doctoral Dissertation, University of Kansas, Lawrence. 1979. 17 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2012.
- ^ Yadav, R. (1996). A Reference Grammar of Maithili. Mouton de Gruyter, Berlin, New York.
- ^ Chatterji, S. K. (1926). The origin and development of the Bengali language. University Press, Calcutta.
Dış bağlantılar
değiştir- "Maithili dili." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.
- UCLA Dil Materyalleri Projesi : Maithili
- Ulusal Çeviri Misyonunun (NTM) Maithili Sayfaları
- Videha Ist Maithili 6 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Maithili Kitapları 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Udbodhana Regd International e dergi