Malpighi tüpleri

Malpighi tüpleri, eklembacaklılar (Arthropoda) şubesinin altı bacaklılar (Hexapoda), çok bacaklılar (Myriapoda) ve örümceğimsiler (Arachnida) gruplarıyla Tardigrada şubesinde görülen özelleşmiş boşaltım organıdır.

Stilize edilmiş Malpighi tüpü (çekirge tipi) orta bağırsak (Midgut)
son bağırsak (Hindgut)
göden (Rectum)
sağ Malpighi tüpü (Malpighian tubule)

Çoğunlukla son bağırsak kanalına (pylorus) bir çelenk gibi açılırlar. Ucu kapalı bir tüp biçimindedir. Kapalı olan ucu vücut boşluğunda serbestçe bulunur ve trake borucukları tarafından sıkı bir şekilde donatılır. Genelde dallanmaz, son uçları bazen şişkinleşir ve yerine göre birbiriyle kaynaşır.

Sayısı gruplara ve türlere göre değişkenlik gösterir. Bazı kabuklu bitlerde 2 tane uzun, kelebeklerde 6 tane, bal arısı ve düz kanatlıların çoğunda 150 kadar kısa tüpçükten oluşur. Yaprak bitlerinde hiç yoktur ve bunlarda boşaltımı önositler üstlenmiştir.

Örümceklerde endodermden, altı bacaklılar ile çok bacaklılarda proktodeumdan (ektodermden) meydana gelir.

Adlandırma

İlk defa İtalyan doktor ve anatomist Marcello Malpighi (1628-1694) tarafından gözlemlenip vasa varicosa adı altında tanıtılmıştır. Daha sonra bu organa 1829 yılında Meckel tarafından Malpighi'nin adına ithafen Malpighi tüpleri adı verilmiştir. Türkçe kaynaklarda Malpighi boruları ve Malpiki tüpleri biçimleri de kullanılır.

Kaynakça

• Prof. Dr. Ali Demirsoy (1993), Yaşamın Temel Kuralları (Entomoloji)