Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliyye
Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye ya da diğer adıyla Meclis-i Vâlâ, Tanzimat döneminde Osmanlı Devleti'nin günümüzün Yargıtay ve Danıştay eşdeğeri olarak hizmet veren üst kuruludur.
| Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye | |
|---|---|
 Meclis-i Vâlâ'nın bulunduğu Bâb-ı Âli binası | |
| Ardıl | Şûrâ-yı Devlet Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye |
| Kuruluş | 24 Mart 1838) |
| Kapanış | 8 Mart 1868) |
| Tür | İdari Yargı |
| Yasal statü | Yüksek Mahkeme |
| Amaç | İdari uyuşmazlıkları çözme Yasa tasarısı hazırlama |
| Merkez | İstanbul |
| Reis | Koca Hüsrev Mehmed Paşa (ilk 1838-1839) Ahmed Fethi Paşa (1843-1844) Süleyman Refet Paşa (1844-1845) Keçecizade Fuat Paşa (1861-?) Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa (1866-?) |
II. Mahmud dönemi
değiştir
Başkanlığına eski seraskerlerden Koca Hüsrev Mehmed Paşa'nın getirildiği meclis beş üyeden oluşacak şekilde 24 Mart 1838'de kurulmuştur. Padişah II. Mahmud ve şeyhülislâmın Mekkizade Mustafa Asım Efendi huzurunda yapılan törenden sonra 31 Mart 1838'de faaliyete geçmiştir.[1]
Abdülmecid dönemi
değiştirMeclis-i Vâlâ, 8 Mart 1840'ta Padişah Abdülmecid'in katıldığı bir merasimle Bâb-ı Âli'de inşa edilen yeni binasına taşınmıştır. Yeni mekanda padişahın çalışmaları takip edebilmesi için özel bir yer yapılmıştı. Padişah, bundan sonra her sene Hicri Yılbaşı olan muharrem ayında bir önceki yılın çalışmalarının muhasebesini yapmak ve yeni yılda ele alınacak işler hakkında talimat vermek üzere meclisi ziyareti gelenek haline getirmiştir. Tanzimat ile beraber meclisin öneminin günden güne artması ve yetkilerinin genişlemesine paralel olarak yazı işlerini yürüten kâtiplerin sayısı da arttırılmıştır. Meclis kitâbeti düzenlenip bir evrak müdürlüğü kurulmuştur.[1]
Abdülaziz dönemi
değiştir1868 yılında Sultan Abdülaziz döneminde bu yüksek mahkeme ikiye ayrılarak Şura-yı Devlet adıyla Danıştay ve Dîvân-ı Ahkâm-ı Adliyye adıyla Yargıtay kurulmuş; böylelikle, yargı ve yürütme birbirinden ayrılmıştır.
Kaynakça
değiştir- ^ a b Akyıldız, Ali (2003). "MECLİS-i VÂLÂ-yı AHKÂM-ı ADLİYYE". TDV İslâm Ansiklopedisi. 28. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 250-251. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2021.