Mehmedoğlu Hızır Bey
Mehmedoğlu Hızır Bey (ö. y. 1360), Aydınoğulları Beyliği'nin üçüncü beyidir.
| Mehmedoğlu Hızır Bey | |
|---|---|
| 3. Aydınoğulları Beyi | |
| Görev süresi 1348-1360 | |
| Yerine geldiği | Umur Bey |
| Yerine gelen | Hızıroğlu İsa Bey |
| Kişisel bilgiler | |
| Ölüm | y. 1360 |
| Akraba(lar) | babası: Mübârizeddin Gazi Mehmed Bey |
| Dini | İslam |
Öncülü Umur Bey'in ağabeyidir, 1348'de ölünce yerine geçmiştir. Hızır Bey, iktidarının başında Latinler ile yirmi maddelik ağır şartları sahip ve papa tarafından da onaylanan bir antlaşmayı 18 Ağustos 1348 günü imzalamaya mecbur kaldı. Bu antlaşmaya göre beyliğin elindeki bütün iskelelerden alınmakta olan gümrük vergisinin yarısının Latinler'e verilmesi, Hristiyan gemilerinin serbestçe Aydınoğulları limanlarına girebilmesi, bütün deniz kuvvetlerinin silahlarını bırakması ve Latinler'in Aydınoğulları Beyliği'nde konsolos bulundurmaları kabul ediliyordu.[1]
Buna rağmen Aydınoğulları kısa zamanda toparlandılar ve 1350 yılında İzmir'de bulunan Latinler'e saldırmak için hazırlıklar yaparak Eğriboz ve Girit adasını tehdit ettiler. Öte yandan, Levant işlerine derin ilgi duyan Papa VI. Clemens 1352'de öldü. Yeni Papa VI. Innocentius, Venedik, Kıbrıs ve Rodos hükümdarlarına İzmir'i savunmaları için tavsiyelerde bulunduysa da papanın bu tavsiyeleri dikkate alınmadı. Nitekim önce Rodos'taki Hospitalier Şövalyeleri Hızır Bey ile yeni bir antlaşma yaptılar. Arkasından Hızır Bey, Ceneviz-Venedik rekabetinden faydalanarak Ceneviz ile de münasebetlerini kuvvetlendirip bir antlaşma imzaladı. Çok geçmeden Aydınoğulları ile Venedik arasındaki münasebetler de yeniden tesis edildi. Fakat Aydınoğulları ile Girit arasındaki barış müzakereleri uzun sürdü. Sonuç olarak Nisan 1353 tarihinde kaleme alınan antlaşma metni, iki ay sonra Girit yönetimi tarafından onaylandı. Hızır Bey kendi ülkesi içinde ticaretin güvenliğini sağlamayı kabul ediyor ve denizde Venedik teknelerini korumayı taahhüt ediyordu. O, bu antlaşmayla açıkça Venediklilere kuvvetini kabul ettirmişti. Buna göre hububat, kuru sebzeler, çiftlik hayvanları ve esirler üzerine % 6 vergi konuldu. Tüccar, gerek ihracat gerekse ithalat için % 2 vergi ödemek mecburiyetinde idi. Bu şekildeki ağır vergilere rağmen Venedikliler, Cenevizliler tarafından Karadeniz'den uzaklaştırıldıkları için bu antlaşmayı kabule mecbur olmuşlardı. Bu antlaşma, tahminen Papa VI. Clemens'den on yıl önce başlayan ve Venediklilerin önderliğini yaptığı Aydınoğulları Beyliği'ne karşı olan seferberliği kesin bir şekilde sona erdiriyordu.[1]
Hristiyan dünyası geçici olarak Haçlı seferleri planlarını terk etti ve beyliğin zengin bölgelerine ticari bakımdan nüfuz etmeye çalıştı. Venedik ve Aydınoğulları arasında bundan sonraki çatışmalar büyük ölçüde önemini yitirdi. Hızır Bey yaklaşık 1360 yılında öldü. Ondan sonra beyliğin başına İsa Bey geçti.[1]
Kaynakça
değiştir- ^ a b c Merçil, Erdoğan (1991). "Aydınoğulları". TDV İslâm Ansiklopedisi. 4. Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 239-241. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Umur Bey |
 Aydınoğulları Beyi 1348-1360 |
Sonra gelen: Hızıroğlu İsa Bey |