Vikipedi

Memeli sınıflandırması

(Memelilerin sınıflandırması sayfasından yönlendirildi)

Mammalia (Memeliler), Chordata (Omurgalılar) şubesi içinde yer alan bir hayvan sınıfıdır. Carl Linnaeus'un ilk olarak bu sınıfı tanımlamasından beri memeli sınıflandırması çeşitli gözden geçirmeden geçmiştir. Evrensel olarak kabul edilen bir sınıflandırma sistemi yoktur; McKenna & Bell (1997) ile Wilson & Reader (2005) son zamanlarda yararlı özetle sunmuşlardır.[1] Linnaeus ve diğerlerinin öne sürdüğü fikirlerin çoğu artık günümüz taksonomistleri tarafından tamamen terkedilmiştir; bunların arasında yarasaların kuşlarla akraba oldukları ya da insanların diğer yaşayan varlıklardan farklı bir grup oluşturduğu fikirleri de bulunmaktadır.[2] Memeli takımları arasındaki ilişkileri tanımlayan birbirinden farklı fikirler çatışmaya devam etmekte ve bu konuda yeni çalışmalar sürmektedir. Son zamanların en önemli gelişmesi kladistik düşüncenin tüm taksonomik tanımlamaların monofiletik grupları tanımlamasını sağlamak olmuştur. Moleküler filojeninin sonuçları neticesinde bu alan son zamanlarda ilgi çekmiş ve değişikliğe uğramaya başlamıştır.

Memeli türlerinin %70'inden fazlası Rodentia (mavi), Chiroptera (kırmızı) ve Soricomorpha (sarı) takımlarında yer alır.
  Rodentia
  Chiroptera
  Soricomorpha
  Primates
  Carnivora
  Artiodactyla
  Diprotodontia
  Lagomorpha
  Didelphimorphia
  Cetacea
  Dasyuromorphia
  Afrosoricida
  Erinaceomorpha
  Cingulata
  Peramelemorphia
  Scandentia
  Perissodactyla
  Macroscelidea
  Pilosa
  Monotremata
  Proboscidea

George Gaylord Simpson'ın 1945 yılından kalma memelilerin kökeninin bir sistematiğini ortaya koyan klasik eseri Principles of Classification and a Classification of Mammals (Sınıflandırma Prensipleri ve Memelilerin Bir Sınıflandırması) adlı taksonomik metin 20. yüzyılın sonuna kadar evrensel olarak okutuldu.

Simpson'ın 1945 yılın sınıflandırmasından beri paleontolojik kayıtlar yeniden değerlendirildi ve aradan geçen yıllarda sistematiğin teorik temelleri üzerine çok sayıda tartışma yapıldı ve kısmen kladistik kavramı sayesinde ilerleme kaydedildi. Saha çalışmaları Simpson'ın sınıflandırmasının miadını doldurmasına neden olduysa da memelilerin resmî sınıflandırmasına en yakın sınıflandırma olarak kalmaya devam etti. Memeli cinsleri ve türleri hakkında daha detaylı bilgi için eteneliler listesi ile ilkel memeliler ve keseliler listesine bakınız.

Etenelilerin moleküler sınıflandırması

değiştir

21. yüzyılın başlarında moleküler sistemcilerin DNA analizi üzerine moleküler incelemeleri memeli familyaları arasında yeni ilişkileri ortaya çıkardı. Moleküler incelemeler üzerine şekillendirilen sınıflandırma sistemleri eteneli memeliler için Kretase Dönemi'nde ilk ortak atalardan ayrılmış üç ana grubu ortaya çıkarmıştır: Afrotheria, Xenarthra ve Boreotheria.[3]

Bu üç grup arasındaki ilişkiler tartışma konusudur ve farklı hipotezlerde her üçü de ayrı ayrı bazal olarak önerilmiştir.[3][4]

Onlarca milyon yıl süren göreceli tecritten sonra Afrika-Arabistan Avrasya ile çarpışması ve Panama Kıstağının oluşmasıyla Güney Amerika ile Kuzey Amerika bağlanması günümüzde görülen memeli dağılımını kolaylaştırdı. Yarasalar ve Murinae alt familyasında yer alan kemiriciler dışında hiçbir eteneli memeli ilk insanların 50.000 yıl kadar önce gelmelerine kadar Avustralasya'ya ulaşmamıştır.

Yine de bu moleküler sonuçların asıl olarak morfolojik verilere yansımaması sonucu hâlâ tartışmalıdır ve dolayısıyla birçok sistematikçi tarafından kabul görmemektedir. Yine fosil taksonların buna dâhil olmadığını ve çoğu durumda da dâhil olamayacağını belirtmek gerekir. Her ne kadar Mylodon cinsi tembel hayvanlar ve Neandertal insanı Homo neanderthalensis gibi tarih öncesi memelilerden DNA bulunabildiği durumlar olsa bile, fosiller genellikle yalnızca morfolojik analizlerde kullanılabilmektedir.

 
 
Tazmanya canavarı, keseli sansargiller familyasının en tanınmış üyesidir.
 
Koala, kanguru ve kuskus'un yanında en tanınmış iki ön dişli keselilerdendir.
 
Kanguru Avustralya'nın en meşhur türüdür.
 
Filler karada yaşayan en büyük memelilerdir.
 
Manati, yüzgeçayaklılar veya balinalar ile akrabalığı olmaksızın suda yaşamaya ayak uydurmuş bir deniz ineğidir
 
Büyük karıncayiyen (Myrmecophaga tridactyla), en yakın akrabası maymunlara benzeyen tembel hayvanlar ile birlikte dişsiz memeliler takımını oluşturur.
 
Kedi makileri en küçük maymunlardır.
 
Orangutan, insanımsı bir maymun.
 
Goriller ağaçları terk edip insanlar gibi yerde yaşamaya alışmış tek insansı maymunlardır.
 
Kunduz en büyük kemiricilerden biridir.
 
Oklu kirpiler adlarına rağmen kirpigiller ile akrabalığı olmayan kemiricilerdir.
 
Kobay çok sevilen bir ev hayvanı olarak tüm dünyaya yayılmıştır.
 
Kutup tavşanı (Lepus arcticus)

Aşağıda bulunan taksonomi yalnızca yaşayan plasentalıları yanı Eutheria infra sınıfını içerir:

Atlantogenata

değiştir

Afrotheria

değiştir

Xenarthra

değiştir

Boreoeutheria

değiştir

Euarchontoglires

değiştir

Laurasiatheria

değiştir

Standart ders kitabı sınıflandırması

değiştir

Aşağıda yer alan sınıflandırma, günümüzde yaşayan veya son buzul çağından sonra soyu tükenen memelilerin familya seviyesine kadar sınıflandırılmasıdır.

Sınıf Mammalia - Memeliler

  • Takım Microbiotheria
  • Takım Notoryctemorphia
  • Alt takım Vombatiformes - Vombatımsılar
  • Alt takım Phalangeriformes - Kuskusumsular
  • Üst familya Phalangeroidea
  • Üst familya Petauroidea - (Uçan keseliler)
  • Alt takım Macropodiformes - Kangurumsular

Kaynakça

değiştir

Dipnotlar

değiştir
  1. ^ Vaughan, Terry A.; Ryan, James M.; Czaplewski, Nicholas J. (2015). "Chapter 4: Classification of Mammals" (PDF). Mammalogy (Altıncı bas.). ISBN 9781284032093. 
  2. ^ Marks, Jonathan M. (1995). Human Biodiversity: Genes, Race, and History. ISBN 9780202366562. 
  3. ^ a b Kriegs, Jan Ole; Churakov, Gennady; Kiefmann, Martin; Jordan, Ursula; Brosius, Jürgen; Schmitz, Jürgen (2006). "Retroposed Elements as Archives for the Evolutionary History of Placental Mammals". PLoS Biology. 4 (4). ss. e91. doi:10.1371/journal.pbio.0040091. PMC 1395351 $2. PMID 16515367. 16 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020. 
  4. ^ Nishihara, H.; Maruyama, S.; Okada, N. (2009). "Retroposon analysis and recent geological data suggest near-simultaneous divergence of the three superorders of mammals". Proceedings of the National Academy of Sciences. 106 (13). ss. 5235-5240. doi:10.1073/pnas.0809297106. PMC 2655268 $2. PMID 19286970. 
  5. ^ "Afrotherian Systematics". IUCN Afrotheria Specialist Group. 24 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2020. 
  6. ^ Şablon:BioRef
  7. ^ Şablon:BioRef
  8. ^ a b Gibb, Gillian C.; Condamine, Fabien L.; Kuch, Melanie; Enk, Jacob; Moraes-Barros, Nadia; Superina, Mariella; Poinar, Hendrik N.; Delsuc, Frédéric (2016). "Shotgun Mitogenomics Provides a Reference Phylogenetic Framework and Timescale for Living Xenarthrans". Molecular Biology and Evolution. 33 (3): 621-642. doi:10.1093/molbev/msv250  . ISSN 0737-4038. PMC 4760074 $2. PMID 26556496. 

Bibliyografya

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Memeli_sınıflandırması&oldid=32954232" sayfasından alınmıştır