Yengeç Bulutsusu
Yengeç Bulutsusu (ayrıca Messier 1, M1, NGC 1952, Taurus A olarak da bilinir) Boğa takımyıldızı bölgesinde yer alan bir süpernova kalıntısı ve atarca rüzgarı bulutsusudur.
| Bulutsu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Gözlem verisi (Dönem J2000) | |||||
| Takımyıldız | Boğa | ||||
| Sağ açıklık (α) | 05sa 34d 30s[1] | ||||
| Dik açıklık (δ) | +22° 01′ 00″[1] | ||||
| Görünür büyüklük (V) | +8.4 | ||||
| Mutlak büyüklük (V) | −3.1 ± 0.5 | ||||
| Görünür boyutlar (V) | 420″ × 290″ | ||||
| Özellikler | |||||
| Uzaklık | 6.500 ± 1.600 Iy (2.000 ± 500[2] pc) | ||||
| Yarıçap (r) | 6.5 ± 1.5 Iy | ||||
| Dikkate değer özellikler | Merceksi pulsar | ||||
Keşif | |||||
| |||||
| Katalog belirtmeleri | |||||
 Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |||||
| Ayrıca bakınız: Bulutsu listeleri | |||||
Bulutsu ilk olarak 1731 yılında John Bevis tarafından gözlemlenmiştir. Bulutsu, Dünya'dan 4 Temmuz 1054 tarihinde görülen bir süpernova patlamasının (enerjisi biten yıldızların şiddetle patlamasına verilen ad) geriye kalan kırıntılardır. Bu tarih biliniyor; çünkü Çinli gök bilimciler bir yıldızın aniden gündüz bile görülebilecek kadar parladığını kayıtlara geçmişler. Bu yıldız parlaklığı sayesinde, 23 gün süresince gündüz gözlenmiş. Bulutsu, yengece benzediği için bu adı almıştır. Dünyadan yaklaşık 7000 ışık yılı (2 kpc) uzakta bulunan bulutsunun çapı 11 ışık yılıdır (3,4 pc) ve saniyede 1.800 km hızla genişlemektedir.
1968 yılında, bulutsunun merkezinde patlayan yıldızdan kalan, saniyede otuz kez dönen ve gama ışınlarından radyo dalgalarına kadar ışınım atımları yayan Yengeç atarcası ("Crab Pulsar")keşfedildi. Bulutsu, tarihi bir süpernova patlaması sayesinde tanımlanan ilk gökcismidir.
Bulutsu kendisini örten gök cisimlerini incelemek için bir ışınım kaynağı olarak davranır. 1950 ve 1960'larda Güneş'in tacı, içinden geçen Yengeç Bulutsusu'nun radyo dalgaları sayesinde haritalandırılmıştı. Son zamanlarda da Satürn'ün uydusu Titan'ın gazyuvarının kalınlığı, gazyuvarın bulutsudan gelen X ışınlarını engellemesi sayesinde ölçülebilmiştir.
Gözlem bilgileri
değiştirM1, orta güçte bir arazi dürbünüyle (7x50) bile silik bir ışık kümesi olarak gözlenebilir. M1'e ulaşmak için, Aldebaran iyi bir başlangıç noktasıdır. Bundan sonraki adım da çok basit. Bulutsu, boğanın boynuzlarını oluşturan yıldızlardan biri olan Zeta Tauri(ζ) yıldızının yaklaşık 1,5° kuzeybatısında yer alıyor.
Kaynakça
değiştir- ^ a b c d "SIMBAD Astronomical Database". NGC 1952 için. 24 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2006.
- ^ Kaplan, D. L.; Chatterjee, S.; Gaensler, B. M.; Anderson, J. (2008), "A Precise Proper Motion for the Crab Pulsar, and the Difficulty of Testing Spin-Kick Alignment for Young Neutron Stars", Accepted for publication in the Astrophysical Journal, cilt 677, s. 1201, doi:10.1086/529026, 1 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 6 Şubat 2009
Dış bağlantılar
değiştir- (İngilizce) Data on the Crab Nebula 11 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., on a supernova remnants catalogue managed by David A. Green (University of Cambridge)
- Yengeç bulutsusu ESA/Hubble 23 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Messier 1 3 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., SEDS (İngilizce) Messier sayfası
- Yengeç bulutsusu resimleri 25 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Chandra X-ray Gözlemevi'nden
- bulutsu hakkında Chandra sayfası 18 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yengeç bulutsusu resimleri 16 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hubble Uzay Teleskobu'ndan
- Lord Rosse's drawings of M1, the Crab Nebula 24 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. SEDS (İngilizce)
- NightSkyInfo.com - M1, Yengeç bulutsusu 8 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- M1 Yengeç bulutsusu
- Yengeç bulutsusu vidyo 27 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yengeç bulutsusunda pulsar / Vidyo 1 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Wikimedia Commons'ta Yengeç Bulutsusu ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
NGC 1928 | NGC 1929 | NGC 1930 | NGC 1931 | NGC 1932 | NGC 1933 | NGC 1934 | NGC 1935 | NGC 1936 | NGC 1937 | NGC 1938 | NGC 1939 | NGC 1940 | NGC 1941 | NGC 1942 | NGC 1943 | NGC 1944 | NGC 1945 | NGC 1946 | NGC 1947 | NGC 1948 | NGC 1949 | NGC 1950 | NGC 1951 | NGC 1952 | NGC 1953 | NGC 1954 | NGC 1955 | NGC 1956 | NGC 1957 | NGC 1958 | NGC 1959 | NGC 1960 | NGC 1961 | NGC 1962 | NGC 1963 | NGC 1964 | NGC 1965 | NGC 1966 | NGC 1967 | NGC 1968 | NGC 1969 | NGC 1970 | NGC 1971 | NGC 1972 | NGC 1973 | NGC 1974 | NGC 1975 | NGC 1976 | NGC 1977