Meteorit düşüş istatistikleri

Meteorit düşüş istatistikleri, Dünya'ya düşen meteoritlerin gerçek miktarını yaklaşık olarak hesaplamak için gezegen bilimciler tarafından sıklıkla kullanılır. Meteorit düşüşleri, düşmelerine tanık olunduktan hemen sonra toplanan meteoritlerdir, oysa meteorit buluntuları daha sonra keşfedilir. Düşüşlerden 30 kat daha fazla buluntu olmasına rağmen, meteorit türlerinin ham dağılımı Dünya'ya düşenlerin gerçek durumunu doğru bir şekilde yansıtmaz. Bunun nedenleri arasında aşağıdakiler gösterilebilir:

• Bazı meteorit türlerinin bulunması diğerlerine göre daha kolaydır.
• Bazı meteorit türleri diğerlerine göre daha hızlı bir şekilde aşınır.
• Bazı meteoritler, özellikle demir meteoritler geçmişte insanlar tarafından olağanüstü ve/veya faydalı oldukları anlaşıldığından toplanmış olabilir, bu da onların bilimsel kayıtlara girmemesine neden olmuş olabilir.
• Birçok meteorit, meteor yağmuru olarak düşer, fakat olaydan uzun bir süre sonra toplandığından hangilerinin aynı düşüşün bir parçası olduğunu belirlemek zor olabilir.
• Birçok meteorit, meteoritleri satan kişiler tarafından bulunur. Değerli ve nadir türler hızla bilimsel olarak tanıtılırken, değeri düşük olanlar hiç tanımlanmayabilir.

Bu etkilerden bazıları için meteorit buluntu istatistiklerinin istatistiksel analizlerini düzeltmek, özellikle de nadir meteorit türlerinin düşme sıklığını tahmin etmek amacıyla birçok girişimde bulunulmuştur. Örneğin, 100'den fazla bilinen Ay meteoriti buluntusu olmasına rağmen, hiçbirinin düşerken gözlemlenmediği bilinmektedir. Bununla birlikte, yaygın türler için genellikle meteorit düşüş istatistikleri tercih edilir.

Bu istatistikler 9 Haziran 2012 tarihine kadar günceldir.

Materyale göre istatistikler

Çoğu meteorit düşüşü için, uzun zaman önce meydana gelen veya hiçbir zaman tam bir bilimsel nitelik kazanmamış olanlar için bile nesnenin bir taş, taşsı demir veya demir meteorit olduğu bilinmektedir. Literatür verilerine dayalı olarak her türün sayıları ve yüzdeleri şöyledir.

Materyal	Sayı	%
Demir meteoritler	49	%4,4
Taşsı-demir meteoritler	11	%1,0
Taş meteoritler	1042	%94,6
Toplam	1102	%100,0

Ana kategoriye göre istatistikler

Meteoritleri alt bölümlere ayırmanın geleneksel yolu (Meteorit sınıflandırması'na bakınız) demirler, taşsı-demirler ve iki büyük grup taş meteoritleri olan kondritler ve akondritler olarak ayrılmasıdır. Bazı daha az çalışılmış taş meteorit düşüşleri için nesnenin kondritik (kumlu) olup olmadığı bilinmemektedir; bu nedenle gruplandırılabilen meteoritlerin sayısı yukarıda gösterilenin %4 daha azıdır. Bu sayılar aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Taş meteoritlerinin eksik sayımı için hafif bir düzeltme yapılabilirdi (örneğin, demirlerin yüzdesi %0,2 azalacaktı), fakat bu yapılmamıştır.

Kategori	Sayı	%
Demirler	49	%4,6
Taşsı demirler	11	%1,0
Akondritler	86	%8,2
Kondritler	915	%86,2
Toplam	1062	%100,0

Meteorit grubuna göre istatistikler

Meteorit düşüşlerinin muhtemelen en yararlı istatistiksel ayrımı gruplara göre yapılanıdır ki bu meteoritlerin sınıflandırıldığı temel yoldur. Yukarıdaki tabloda yer alan meteoritlerin yaklaşık %5'i bu tür gruplara yerleştirilmelerine izin verecek kadar yeterince sınıflandırılmamıştır. Yine de bu etkiyi düzeltmek için yüzdelerde küçük bir düzeltme yapılabilir, fakat sonuçları büyük ölçüde değiştirmez. Birçok meteorit grubunun sadece az sayıda düşüşle temsil edildiğine dikkat edilmelidir; bu gruplara ait düşüş yüzdeleri büyük belirsizlik taşımaktadır.

Grup S % Demir meteoritler IAB kompleksi 10 %1,0 IC 0 %0,0 IIAB 6 %0,6 IIC 0 %0,0 IID 3 %0,3 IIE 2 %0,2 IIF 1 %0,1 IIG 0 %0,0 IIIAB 11 %1,1 IIIE 0 %0,0 IIIF 0 %0,0 IVA 4 %0,4 IVB 0 %0,0 Gruplandırılmamış 4 %0,4 Taşsı Demir meteoritler Mesosiderit 7 %0,7 Pallasit 4 %0,4	Grup S % Akondritler Akapulkoit 1 %0,1 Lodranit 1 %0,1 Angrit 1 %0,1 Aubrit 9 %0,9 Diyojenit 11 %1,2 Eukrit 34 %3,4 Howardit 16 %1,6 Brakinit 0 %0,0 Ureilit 6 %0,6 Winonait 1 %0,1 Gruplandırılmamış 2 %0,2 Ay 0 %0,0 Mars 5 %0,5	Grup S % Sınıf toplamı Kondritler CB 1 %0,1 Karbonlular: %4,4 CH 0 %0,0 CI 5 %0,5 CK 2 %0,2 CM 15 %1,5 CO 6 %0,6 CR 2 %0,2 CV 7 %0,7 C gruplandırılmamış 6 %0,6 EH 8 %0,8 Enstatit: %1,6 EL 8 %0,8 H 339 %33,8 Adi: %80,0 H/L 1 %0,1 L 371 %37,0 L/LL 9 %0,9 LL 82 %8,2 R 1 %0,1 Diğer: %0,2 K 1 %0,1
Genel Toplam: 1003 meteorit

Ülkelere göre istatistikler

Ülke S Afganistan 2 Almanya 32 Amerika Birleşik Devletleri 146 Angola 3 Arjantin 24 Avustralya 16 Avusturya 4 Azerbaycan 2 Bangladeş 8 Batı Sahra 3 Belarus 3 Belçika 3 Birleşik Krallık 18 Bosna-Hersek 1 Brezilya 22 Bulgaristan 6 Burkina Faso 8 Burma 3 Cezayir 7 Çad 1 Çek Cumhuriyeti 15 Çin Halk Cumhuriyeti 58 Danimarka 4 Ekvador 1 Endonezya 16 Ermenistan 2 Estonya 3 Etiyopya 5	Ülke S Fas 6 Filipinler 4 Finlandiya 5 Fransa 63 Gana 1 Güney Afrika 21 Güney Kore 3 Güney Sudan 3 Hindistan 127 Hırvatistan 4 Hollanda 4 Irak 2 İngiltere 18 İran 2 İrlanda 6 İspanya 23 İsveç 9 İsviçre 4 İtalya 31 Japonya 42 Kamboçya 2 Kamerun 3 Kanada 16 Kazakistan 6 Kenya 4 Kolombiya 1 Kongo Demokratik Cumhuriyeti 5 Kore 3 Kosta Rika 1	Ülke S Lesotho 1 Letonya 4 Libya 1 Litvanya 4 Lübnan 1 Macaristan 6 Madagaskar 1 Makedonya 1 Malavi 5 Malezya 3 Mali 2 Mauritius 1 Meksika 19 Mısır 2 Moğolistan 4 Moritanya 3 Namibya 2 Nijer 9 Nijerya 14 Norveç 9 Orta Afrika Cumhuriyeti 1 Özbekistan 2 Pakistan 15 Papua Yeni Gine 2 Paraguay 1 Peru 1 Polonya 11 Portekiz 6	Ülke S Romanya 7 Rusya 47 Ruanda 1 Suudi Arabistan 4 Sırbistan 4 Slovakya 3 Slovenya 5 Somali 2 Sri Lanka 1 Sudan 7 Suriye 1 Svaziland 1 Şili 1 Tanzanya 8 Tayland 3 Tunus 5 Türkiye 12 Türkmenistan 2 Uganda 5 Ukrayna 32 Ürdün 1 Venezuela 2 Vietnam 3 Yemen 2 Yeni Kaledonya 1 Yeni Zelanda 1 Yunanistan 1 Zambiya 1 Zimbabve 2
Genel Toplam: 1106 meteorit

Kıtaya ve zamana göre istatistikler

Dönem	Avrupa	Asya	Kuzey Amerika	Afrika	Güney Amerika	Okyanusya	Toplam
1400 öncesi	1	1					2
1400'ler	4						4
1500'ler	2						2
1600'ler	9	3					12
1700'ler	25	3					28
1800–1820	31	7	3	1			42
1821–1840	26	11	9	1	1		48
1841–1860	42	15	12	1			70
1861–1880	47	36	14	6	4	1	108
1881–1900	36	27	20	7		2	92
1901–1920	27	55	21	10	4	2	119
1921–1940	38	55	32	17	14	5	161
1941–1960	27	27	18	31	12	3	118
1961–1980	19	42	22	29	8	3	123
1981–2000	12	49	19	24	4	2	110
2001-	11	15	12	16	7	2	63
Toplam	357	346	121	144	53	20	1102

Ayrıca bakınız

• Göktaşı bilimi sözlüğü