Klorometan

(Metil klorür sayfasından yönlendirildi)

Klorometan ya da metil klorür, CH3Cl formülüne sahip bir alkil halojenürdür. Aşırı derecede yanıcı bir gazdır. Önceden soğutucularda kullanılmıştır ancak toksisitesinden dolayı artık tüketici ürünlerinde kullanılmamaktadır. Klorometan ilk olarak Jean-Baptiste Dumas ve Eugene Peligot isimli iki Fransız kimyager tarafından 1835'te metanol, sülfürik asit ve sodyum klorür karışımının kaynatılması ile sentezlenmiştir, bu yöntem günümüzde kullanılana çok benzerdir.

Klorometan
Adlandırmalar
Chloromethane
Metil klorür, monoklorometan
Tanımlayıcılar
3D model (JSmol)
1696839
ChEBI
ChEMBL
ChemSpider
ECHA InfoCard 100.000.744 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 200-817-4
24898
KEGG
MeSH Methyl+Chloride
RTECS numarası
  • PA6300000
UNII
UN numarası 1063
  • InChI=1S/CH3Cl/c1-2/h1H3 
    Key: NEHMKBQYUWJMIP-UHFFFAOYSA-N 
  • CCl
Özellikler
Kimyasal formül CH3Cl
Molekül kütlesi 50,49 g mol−1
Görünüm renksiz gaz
Yoğunluk 1,003 g/mL (-23.8 °C, sıvı)[1] 2,3065 g/L (0 °C, gaz)[1]
Erime noktası -97,4 °C (-143,3 °F; 175,8 K)[1]
Kaynama noktası -23,8 °C (-10,8 °F; 249,3 K)[1]
Çözünürlük (su içinde) 5,325 g L−1
log P 1,113
Buhar basıncı 506,09 kPa (20 °C (68 °F)de)
940 nmol Pa−1 kg−1
-32,0·10−6 cm3/mol
Yapı
Tetragonal
Tetrahedron
Dipol momenti 1.9 D
Termokimya
Standart molar entropi (S298)
234,36 J K−1 mol−1
Standart formasyon entalpisi fH298)
-8,68 kJ mol−1
Standart yanma entalpisi cH298)
-764,5 -763,5 kJ mol−1
Tehlikeler
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS02: Alevlenir GHS08: Sağlığa zararlı
İşaret sözcüğü TEHLİKE
Tehlike ifadeleri H220, H351, H373
Önlem ifadeleri P210, P281, P410+P403
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 2: Yoğun veya sürekli ancak kronik olmayan maruziyet geçici iş göremezliğe veya olası kalıcı hasara neden olabilir. Örnek: KloroformYanıcılık 4: Normal atmosferik basınç ve sıcaklıkta hızla veya tamamen buharlaşır veya havada hızla dağılır ve kolayca yanar. Alevlenme noktası 23 °C'nin altındadır (73 °F). Örnek: PropanKararsızlık 0: Genellikle yangın maruziyeti koşullarında dahi normalde kararlıdır ve su ile reaksiyona girmez. Örnek: Sıvı azotÖzel tehlikeler (beyaz): kod yok
2
4
0
Parlama noktası -20 °C (-4 °F; 253 K)[1]
625 °C (1.157 °F; 898 K)[1]
Patlama sınırları %8,1 - %17,4[2]
Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)
150-180 mg/kg (oral, sıçan)[1]
5.3 mg/L/4 h (soluma, sıçan)[1]
72.000 ppm (sıçan, 30 d)
2200 ppm (fare, 6 sa)
2760 ppm (memeli, 4 sa)
2524 ppm (sıçan, 4 sa)[3]
20.000 ppm (hint domuzu, 2 sa)
14.661 ppm (köpek, 6 sa)[3]
NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen) TWA 100 ppm C 200 ppm 300 ppm (herhangi bir 3 saatte 5 dakikalık maksimum zirve)[2]
REL (tavsiye edilen) Ca[2]
IDLH (anında tehlike) Ca [2000 ppm][2]
Benzeyen bileşikler
Benzeyen alkanes
Benzeyen bileşikler
2-Chloroethanol
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
Bilgi kutusu kaynakları

Benzen, etanol ve karbon tetraklorürde çözünür. Kloroform ve eterle karışabilir. Uygun saklama koşullarında stabildir. Güçlü UV ışığı hava ve nemde hidrojen klorür, karbon monoksit, karbon dioksit ve fosgene parçalanabilir. Neme maruz kalırsa metanol ve hidrojen klorüre parçalanabilir. Klorometan, alüminyum, magnezyum, çinko ve bazı tür plastiklere zarar verebilir.

Ayrıca metandan türemiş alkil klorürlere "klorometanlar" denir.

Üretilişi

değiştir

Genelde klorometan, metanol ile hidrojen klorürün tepkimesi ile üretilir.

 

Eğer diklorometan, kloroform ve karbon tetraklorürün de üretimi istenilirse klorometan, metan ve klor karışımının 400 °C'ye kadar ısıtılması ile de üretilir.

Güvenlik

değiştir

Klorometan gazının solunması uyuşturucu etkisine benzer bir etkiye sebep olur. Klorometana mazur kalma uyuşukluk, baş dönmesi, şaşkınlık ya da nefes alma, konuşma ve yürümede zorlanmaya sebep olabilir. Yüksek konsantrasyonlarda nöbetlere ve komaya bile sebep olabilir. Hava yerine solunursa boğabilir. Sıvı klorometan ile temas cildi dondurabilir.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b c d e f g h Alman İş Güvenliği ve Sağlığı Enstitüsü'nün GESTIS Madde Veritabanındaki [1]
  2. ^ a b c d NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. "#0403". National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). 
  3. ^ a b "Methyl chloride". Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH). Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü (NIOSH).