Tümen
Tümen, Tugaydan büyük, Kolordudan küçük olan taktik askerî birimdir. Ayrıca modern ordularda herhangi bir harekâtı kendi başına bağımsız olarak yapabilmek için gerekli tüm silahları ve hizmetleri bünyesinde barındıran en küçük askerî birliktir.[1] Savaş şartlarına ve ülkelere göre değişmekle beraber mevcudu genelde 10,000 ile 20,000 kişiden oluşur ve bir tümgeneral komutasındadır. Çeşitli harekât şekillerine göre tümenler temelde zırhlı tümenler ve piyade tümenleri olmak üzere iki biçimde teşkilatlandırılırlar. Piyade tümenleri ise personelin ve malzemenin sevk araçlarına göre motorize ve mekanize olarak yapılandırılırlar.[2] "Tümen" (𐱅𐰇𐰢𐰤) kelimesi, Eski Türkçede ve Orhun Yazıtları'nda "on bin" (10.000) anlamına gelmekteydi.[3] Bir tümende de yaklaşık on bin kişi olduğu için bu kelime kullanılır.
| Askerî birlikler | ||
|---|---|---|
 | ||
| Birim | Askerler | Komutan |
| Tim | 5 | Çavuş/Onbaşı |
| Manga | 8–13 | Çavuş/Onbaşı |
| Takım | 26–55 | Astsubay/Asteğmen/Teğmen/Üsteğmen |
| Bölük | 80–225 | Üsteğmen/Yüzbaşı/Binbaşı |
| Tabur | 300–1,300 | Binbaşı/Yarbay |
| Alay | 1,300-3,000 | Albay |
| Tugay | 3,000-5,000 | Tuğgeneral/Tuğamiral |
| Tümen | 10,000–15,000 | Tümgeneral/Tümamiral |
| Kolordu | 20,000–45,000 | Korgeneral/Koramiral |
| Ordu | 80,000–200,000 | Orgeneral/Oramiral |
| Ordu grubu | 400,000–1,000,000 | Orgeneral/Oramiral/Mareşal/Büyük Amiral |
Motorize Piyade Tümeni
değiştirMotorize piyade, intikali motorlu taşıt araçlarıyla sağlanan piyade birlikleridir. "Bindirilmiş piyade" olarak da bilinir. K.K.leri kuruluşunda olması gereken standart bir Motorize Piyade Tümeninin teşkilat yapısı aşağıdaki gibidir.
- 1 Tümen Karargâhı ve Karargâh Bölüğü
- 1 Bölük/Tabur Tipi Kışla Hizmet Birliği
- 1 As.İnz.ve Trf.Bölüğü
- 3 Motorize Piyade Tugayı
- 1 Dağ Komando Alayı
- 1 Tümen Çekili Topçu Alayı
- 1 Tümen Hava Savunma Alayı
- 1 2x35 mm.lik Oerlikon Çekili Hava savunma Topçu Taburu+Atılgan kaideye monteli Stinger Hava Savunma Füze Takım
- 1 Keşif Taburu
- 1 İstihkam Taburu
- 1 Muhabere Taburu
- 1 Kimyasal savunma Taburu
- Tümen Geri Destek Grup K.lığı
- Tümen İleri Destek Grup K.lığı
Mekanize Piyade Tümeni
değiştirMekanize piyade, intikali zırhlı personel taşıyıcılar ve zırhlı muharebe araçlarıyla sağlanan piyade birlikleridir. K.K.leri kuruluşundaki olması gereken standart bir Mekanize Piyade Tümeninin teşkilat yapısı aşağıdaki gibidir.
- 1 Tümen Karargâhı ve Karargâh Bölüğü
- 1 Bölük/Tabur Tipi Kışla Hizmet Birliği
- 1 As.İnz.ve Trf. Bölüğü
- 1 Zırhlı Tugayı
- 2 Mekanize Piyade Tugayı
- 1 Tümen Kundağı Motorlu Topçu Alayı
- 1 Tümen Hava Savunma Alayı
- 1 2X35 mm.lik KORKUT K/M Hava Savunma Topçu Taburu+Atılgan Kaideye monteli Stinger Hava Savunma Füze Takımı
- 1 Keşif taburu
- 1 İstihkam taburu
- 1 Muhabere taburu
- 1 Kimyasal savunma taburu
- 1 Tümen İleri Destek Grup K.lığı
- 1 Tümen Geri Destek Grup K.lığı
Gelişim süreci
değiştirI. Dünya Savaşı'nın ilk yılı olan 1914 yılı sonlarında, Batı Cephesi'nde, siper savaşında cepheler kilitlenmişti. Savaşın sonlarında tankların, piyade destek unsuru olarak kullanılması deneyimleri, bu konuda başarılı sonuçlar vermiş ve tankların cephelerin kilitlenmesini açacak bir anahtar olduğu görülmüştür.
Savaşı izleyen yıllarda bünyesinde bir tank tugayının da yer aldığı piyade tümenleri hızla yaygınlaşmıştır. II. Dünya Savaşı'nın deneyimleriyle ve Yıldırım savaşı doktrininin uygulamada gösterdiği olağanüstü başarıyla, motorize piyade tümenleri, tank unsuru içeren piyade tümenleri "mekanize piyade tümenleri" olarak yeniden teşkilatlandırılmış, tank unsuru içermeyen motorize piyade tümenleri ise sert zeminli yolların yaygın olduğu bölgelerde, uygun mevsimde kullanılan unsurlar olarak teşkilatlandırılmıştır.
Yine de mekanize piyade tümenlerindeki tank unsurları, II. Dünya Savaşı boyunca tankın, piyade destek unsuru olarak kullanılması işlevi görmüştür.
Zırhlı Tümen
değiştirAna muharebe aracı tanklar olarak düzenlenmiş tümenlerdir. K.K.leri kuruluşundaki olması gereken standart bir zırhlı tümeninin teşkilat yapısı aşağıdaki gibidir.
- 1 Tümen Karargâhı ve Karargâh Taburu
- 1 Bölük/Tabur Tipi Kışla Hizmet Birliği
- 1 As.İnz.ve Trafik Bölüğü
- 3 Tank Tugayı
- 1 Tümen Kundağı Motorlu Topcu Alayı
- 1 Tümen Hava Savunma Alayi
- 1 2x35 mm.lik K/M KORKUT Hava Savunma Topcu Taburu+Atılgan kaideye monteli Stinger Hava savunma Füze Takımı
- 1 Keşif taburu
- 1 İstihkam taburu
- 1 Muhabere taburu
- 1 Kimyasal savunma taburu
- 1Tümen ileri Destek Grup K.ligi
- 1Tümen Geri Destek Grup K.ligi
Kaynakça
değiştir- ^ "TÜMEN". 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2021.
- ^ "Tümen". 6 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2021.
- ^ "tümen". Nişanyan Sözlük. 21 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.