Muhammed Hacı İbrahim Egal
Muhammed Hacı İbrahim Egal (Somalice: Maxamed Xaaji Ibraahim Cigaal, Arapça: محمد حاجي إبراهيم عقال) (d. 15 Ağustos 1928 - 3 Mayıs 2002), Somalili siyasetçi. Egal, 1993'ten 2002'deki ölümüne kadar Afrika kıtasında bulunan ancak bağımsızlığı uluslararası alanda tanınmayarak Somali'nin bir parçası olarak kabul edilen Somaliland'da başkanlık makamında bulunmuştur. Egal, 26 Haziran - 1 Temmuz 1960 tarihleri arasında da Somaliland başbakanı olarak görev yapmış ve 1960 yılında on bir gün ve ardından 1967 - 1969 yılları arasında Somali Cumhuriyeti'nin ilk başbakanı olarak görev yapmıştır.[1]
Yaşam ve eğitim
değiştirEgal, 1928 yılında o dönem Britanya Somalisi sınırları içinde yer alan Odweyne'de doğdu. Isaaq'ın Habar Awal klanının Issa Musse alt bölümünden geliyor.
İlk, orta ve lise öğrenimini o dönemki Britanya Somalisi'nde tamamladıktan sonra Birleşik Krallık'a yerleşti. Egal, Asha Saeed Abby ile evlenerek üç oğlu ve iki kızı oldu.
Kariyer
değiştirSomaliland Devleti Başbakanı
değiştirEgal, 26 Haziran 1960'ta yeni bağımsızlığını kazanan Somaliland Devleti'nin başbakanıydı; bu devlet beş gün sonra eski Somali İtalyan Vesayet Bölgesi ile birleşerek 1 Temmuz 1960'ta Somali Cumhuriyeti'ni oluşturdu.
Devletteki görevleri
değiştirSomali Cumhuriyeti'nin ilk Savunma Bakanı (1960-1961),[2] Eğitim Bakanı (1962-1963), Başbakan (1967-1969) ve Hindistan büyükelçisi (1976-1978) olarak görev yaptı. Egal, ülkedeki Barre diktatörlüğü sırasında iki kez hapse girdi.
Somali Cumhuriyeti Başbakanı
değiştir1967'de Abdurraşid Ali Shermarke başkan seçilmesinin ardından Egal'i başbakan olarak atadı.[3] Muhammed Hacı İbrahim Egal'in başbakanlık görevine getirilmesinin büyük ölçüde, Amerikan Merkezi İstihbarat Teşkilatı'nın iktidardaki Somali Gençlik Birliği partisindeki kendisine ve diğer Batı yanlısı unsurlara sağladığı binlerce dolarlık gizli destekle finanse edildiği bildirildi.[4]
Devlet başkanı Abdurraşid Ali Shermarke'nin 15 Ekim 1969'da suikasta kurban gittiği sırada hâlâ başbakandı ve Washington'da bulunuyordu. Kısa bir süre sonra, Tümgeneral Siad Barre, Tuğgeneral Muhammed Ainashe Gule, Yarbay Salaad Gabeyre Kediye ve Polis Şefi Jama Korshel liderliğindeki yeni kurulan Yüksek Devrim Konseyi (SRC) iktidarı ele geçirdi. SRC daha sonra ülkenin adını Somali Demokratik Cumhuriyeti olarak değiştirdi, eski sivil hükûmetin üyelerini tutukladı, siyasi partileri yasakladı,[5] parlamentoyu ve Yüksek Mahkemeyi feshetti ve anayasayı askıya aldı. Egal, ülkenin ilk hükûmetindeki önemli rolü nedeniyle SRC tarafından tutuklanan politikacılar arasındaydı. İlerleyen süreçte serbest bırakıldı ve Barre rejimi onu 1985'e kadar komplo suçlamasıyla tekrar hapse atana kadar Hindistan Büyükelçisi olarak atandı (1976-1978).
Somaliland Başkanı
değiştirEgal, isyancı grupları başarılı bir şekilde silahsızlandırmayı ve rehabilite etmeyi başardı, Somaliland'ın kuzeybatı bölgesini ve ekonomisini istikrara kavuşturdu, yabancı ülkelerle ikili ticaret kurmayı başardı, Somaliland'ın yeni para birimi olan Somaliland Şilini'ni, Somaliland pasaportunu ve Somaliland ulusal bayrağını tanıttı.
Somaliland Cumhuriyeti başkanlığı döneminde Egal'in ayrılıkçı davaya olan bağlılığı, özellikle Somali Ulusal Hareketi (SNM) içindeki bazı sertlik yanlıları tarafından şüpheyle karşılandı ve sorgulandı. Bu kişiler, Egal'in nihayetinde Somali'nin geri kalanındaki diğer siyasi aktörlerle uzlaşmayı umduğunu düşünüyorlardı. Ağustos 2001'de Egal, birkaç bölge milletvekilinin kendisini gönülsüzce ayrılıkçılığa sürüklediği yönündeki suçlamasını içeren bir önergeyi bir oy farkla kazandı.[6] Aynı yıl IRIN'e verdiği bir röportajda SNM lideri Abdurrahman Awale de Egal için "Bağımsızlıktan yana olduğunu söylediğinde, bunu yalnızca yerel tüketim için yapıyor" demişti. Burada halka bir şey söylüyor ama başka yerlerdeki konuşmalarında Somali'nin bir gün birleşeceğini açıkça söylüyor. Güneyliler evlerini temizlediğinde onlarla konuşacağız ve
onlarla pazarlık yapacağız diyor... Kamuoyuna başka şey söylüyor, uluslararası topluma başka şey söylüyor." [7]
Ölümü
değiştirEgal, 3 Mayıs 2002'de Güney Afrika'nın Pretoria kentinde bir askerî hastanede ameliyat olurken öldü. Cenazesi devlet töreniyle Somali'ye götürüldü ve ardından üç oğlu, babasının son vasiyeti üzerine onu babasının yanına defnetti. Berbera'daki cenaze törenine yaklaşık 4.000 kişinin katıldığı ve bölge parlamentosunun yedi günlük yas ilan ettiği bildirildi. Ertesi gün Dahir Rayale Kahin yeni başkan olarak yemin etti.[8]
Kaynakça
değiştir- ^ "Somaliland's Quest for International Recognition and the HBM-SSC Factor". 28 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Mukhtar, Mohamed Haji; Castagno, Margaret (2003). Historical dictionary of Somalia. New. Lanham, Md: Scarecrow Press. ISBN 0-8108-4344-7.
- ^ Greenfield, Richard (8 Mayıs 2002). "Obituary: Mohamed Ibrahim Egal". The Independent.
- ^ Schaap, William Schaap; Ray, Ellen (1980). "The CIA in Africa: How Central? How Intelligent?". Dirty Work 2: The CIA In Africa. s. 16.
The rise to power of Prime Minister Muhammed Egal was said to have been “facilitated” by “thousands of dollars in covert support to Egal and other pro-Western elements in the ruling Somali Youth League party prior to the 1967 presidential elections’
- ^ Metz, Helen C., (Ed.) (1992), "Coup d'Etat", Somalia: A Country Study, Washington, D.C.: Library of Congress
- ^ Africa Research Ltd (2006). Africa contemporary record: annual survey and documents, Volume 28. Africana Publishing Co. ss. B-525.
- ^ "Somalia: IRIN interview with Somali National Movement (SNM)". IRIN. Erişim tarihi: 2 Eylül 2012.
- ^ "Somaliland leader buried". BBC News. 6 Mayıs 2002.