Komilo
Komilo (Lazca ve Gürcüce: ქომილო/Komilo), Rize ilinin Çamlıhemşin ilçesine bağlı bir köydür.
| Komilo | |
|---|---|
 | |
 Köyden dağ manzarası | |
 Rize'nin konumu | |
  Komilo Komilo'nun Rize'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Rize |
| İlçe | Çamlıhemşin |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 295 m |
| Nüfus (2020) | |
| • Toplam | 241 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0464 |
| İl plaka kodu | 53 |
| Posta kodu | 53780 |
Tarihçe
değiştirKomilo (ქომილო), bu yerleşimin bilinen en eski adıdır.[4] Türkçeye de aynı şekilde girmiştir. Nitekim 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesi ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Komilo (كومیلو) olarak geçer.[5][6]
Komilo köyünün bulunduğu Lazeti bölgesi, Antik Çağ'da Kolheti Krallığı'nın sınırları içinde bulunuyordu. Osmanlılar, Trabzon İmparatorluğu'nu 1461'de ortadan kaldırdıktan sonra, 1547 yılında bu bölgeyi de tamamen ele geçirmiştir.[7] Komilo, 1876 tarihli Trabzon Vilayeti salnamesine göre, Trabzon Vilayeti'nin Lazistan sancağının Atina kazasına bağlıydı. Nüfusu 20 hanede yaşayan 150 kişiden oluşuyordu. Köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 20 koyun, 67 keçi, 45 inek ve 5 öküz kaydedilmiştir.[8]
Kültür tarihçisi Nikolay Marr, 1910 yılında Lazistan bölgesine yaptığı araştırma gezisinde köyün adını "Komilo" şeklinde yazmıştır. Marr, Atina kazasında 69 köy bulunduğunu, bunlardan 64'ünde Lazca konuşulduğunu belirtmiştir. Komilo da Lazcanın konuşulduğu köylerden biriydi. Marr'ın verdiği bilgiye göre yerel şiveyle halk köyün adını "Çomilo" şeklinde telaffuz ediyordu.[9] Komilo köyü, Birinci Dünya Savaşı'nda Rusların eline geçmiştir. Gürcü dilbilimci İoseb Kipşidze, Rus idaresi sırasında, 1917 yılında Lazistan bölgesindeki araştırma gezisinde köyün adını Gürcüce Komilo (ქომილო) şeklinde yazmıştır. Rusça da Komilo (Комило) olarak yazmış ve köyde 40 hanede 281 kişinin yaşadığını belirtmiştir.[10]
Komilo köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde, Rize vilayetinin Atina kazasının Ardeşen nahiyesinin köylerinden biriydi.[6] 1935 genel nüfus sayımında "Guvant" adıyla, Rize ve Artvin vilayetlerinin birleştirilmesiyle kurulmuş olan Çoruh vilayeti içinde aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 332 kişiden oluşuyordu. Bu sırada Atina kazasının adı Pazar olarak değişmişti.[11] Komilo Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Murat olarak değiştirilmiştir.[12] 1965 genel nüfus sayımında Çayırdüzü köyünün nüfusu 463 kişiden oluşuyordu ve bu nüfus içinde 115 kişi okuma yazma biliyordu. Bu tarihte köy Çamlıhemşin ilçesinin merkez bucağına bağlıydı.[13] Köyde yaşayan kişilerin 2015 yılında yapmış oldukları başvuru neticesinde Komilo adı iade edilmiştir. Köyün muhtarı Komilo adının Lazca "tanrıça" anlamına geldiğini belirtmiştir.[14]
Coğrafya
değiştirRize iline 62, Çamlıhemşin ilçesine 5 km uzaklıktadır.[15] Köyde Lazivat, Onçxure ve P'İp'eri ti mahalleleri bulunmaktadır.[16]
Nüfus
değiştir| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 241[2] |
| 2019 | 262[2] |
| 2018 | 350[2] |
| 2017 | 197[2] |
| 2016 | 201[2] |
| 2015 | 214[2] |
| 2014 | 211[2] |
| 2013 | 218[2] |
| 2012 | 236[2] |
| 2011 | 236[2] |
| 2010 | 233[2] |
| 2009 | 233[2] |
| 2008 | 244[2] |
| 2007 | 200[2] |
| 2000 | 248[15] |
| 1990 | 383[15] |
| 1985 | 466[15] |
Kaynakça
değiştir- ^ "Murat, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Rize Çamlıhemşin Komilo Köy Nüfusu". Nufusune.com. 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "İuri Siharulidze, Çaneti / Lazeti (ჭანეთი / ლაზეთი) 2 cilt, I. Cilt, Batum, 1977, s. 102". 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2024.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 372, ISBN 9789157871117.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 620.
- ^ ,,კოლხური (მეგრულ-ლაზური) ენა", (Hazırlayanlar) Rusudan Amirecibi-Mullen (editör), Nana Danelia, İnga Gundua, Tiflis, 2006, s. 22. 19 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 99940-61-43-7
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 373, ISBN 9789157871117.
- ^ Nikolay Marr, Lazistan'a Yolculuk (Çeviri: Yulva Muhurcişi), İstanbul, 2016, s. 73, ISBN 9786055753634.
- ^ "İoseb Kipşidze, "Çaneti'de Yolculuk" (ჭანეთში მოგზაურება), მოამბე / Bulletin, I. Cilt, Tiflis 1937, s. 156, 168". 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2024.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 252.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 708.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 524.
- ^ "Rize'de köye Lazca isim izni". Sabah Gazetesi. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2015.
- ^ a b c d "Muratköy Köyü". YerelNet.org.tr. 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
- ^ "Murat Köyü Eski İsmini Geri İstiyor" (PDF). camlihemsin.org. 26 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Eylül 2024.
Dış bağlantılar
değiştir- Yerelnet29 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Komilo için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft