Nâzikedâ Kadınefendi
Nâzikedâ Kadınefendi (d. 1848 - ö. 7 Şubat 1895) II. Abdülhamid'in birinci eşi ve ilk çocuğu Ulviye Sultan'ın annesi, başkadınefendi.
| Nâzikedâ Kadınefendi | |
|---|---|
| Doğum | y. 1848 Abhazya |
| Ölüm | 7 Şubat 1895 (46-47 yaşında) Yıldız Sarayı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Defin | Cedid Havatin Türbe, Yeni Cami, İstanbul |
| Eş(ler)i | II. Abdülhamid |
| Çocuk(lar)ı | Ulviye Sultan |
| Hanedan | Tsanba (doğuşan) Osmanlı Hanedanı (evlilikle) |
| Babası | Prens Arzakan Tsanba |
| Annesi | Esma Klıç |
| Dini | İslam |
İlk yılları
değiştirNâzikedâ Kadınefendi 1848 yılında Abhazya'da doğdu. O Abhaz prens ailesi Tsanba'nın bir üyesiydi. Babası Prens Arzakan Bey Tsanba, annesi de bir Abhaz olan Prenses Esma Hanım Klıç'tı.[1]
Küçük bir çocukken İstanbul'a getirilmiş, babasının onu sadrazamın eşinin Mehmed Emin Âli Paşa hanesine emanet ettiği,[2][3] Osmanlı geleneğine göre adı Nazikeda olarak değiştirildi. Burada mahkeme protokolünü ve piyano çalmayı öğrendi.[4]
1858'de on yaşında, Sultan'ın Abdülmecid kızı Cemile Sultan Fethi Ahmed Paşa'nın oğlu Mahmud Celaleddin Paşa ile evlendiğinde, damadın annesi Nazikeda'yı alıp Cemile'ye sundu.[5][6] Nazikeda'nın iyi yetiştirilmiş tavırlarından memnun olan Cemile, onu her zaman metresine eşlik eden özel bir hizmetçi yaptı.[3]
Evlilik
değiştirAbdülhamid yirmili yaşlarında bir gün küçük kız kardeşi Cemile Sultan'ı Kandilli'deki sarayında ziyaret etti. Burada Nazikeda'yı gördü ve ona aşık oldu. Kız kardeşinden evlenirken ona Nazikeda vermesini istedi. Hatta Cemile de bu genç kızın kardeşini memnun ettiğini fark etti ve hemen ona sundu.[7][8] evlilik 1867 yılında Dolmabahçe Sarayı'nda gerçekleşti. Evlendikten bir yıl sonra, 1868'de tek kızı Ulviye Sultan'ı doğurdu.[9] 5 Ekim 1875'te [10] Ulviye yedi yaşındayken kibritle oynayarak yanarak öldü, onu kurtarmaya çalışan Nazikeda da ağır yanıklar aldı.[11]
Abdülhamid ağabeyi Sultan'ın V. Murad 31 Ağustos 1876'da ifade vermesinin ardından Abdülhamid'in tahta geçmesinden sonra,[12] Ona "Başkadınefendi" unvanı ile baş konsorsiyumun sahibi oldu.[8] Leyla Saz'a göre, bu pozisyona her bakımdan layık görüldü yüce ruhu ve güzelliğinden dolayı.[7] 1877'de Nâzikedâ ve imparatorluk ailesinin diğer üyeleri Yıldız Sarayı, Abdul Hamid 7 Nisan 1877'de oraya taşındıktan sonra.[13] İmparatorluk hareminde Rahîme Perestû Sultan'dan sonra ikinci en yüksek pozisyonu aldı.[14]
Ancak Nazikeda, Mehmed Emin Âli Paşa'nın karısı olan ilk metresini asla unutmadı. Nazikeda aldığı eğitimden dolayı kendisine derinden müteşekkir olan Nazikeda, Abdülhamid'in kendisini saraya davet etme iznini aldı. Protokole göre yaşlı kadın önünde eğildiğinde, Nazikeda onu yanına oturmaya ikna etti.[3]
Peyveste Hanım'ın babasının ölümünden sonra Nazikeda'nın kuzeni Meryem Hanım, dul annesi Hesna Hanım ve kız kardeşlerini Nazikeda'ya sundu.[15] Hesna'yı kazandı ve kızlarını evlat edindi.[16] Peyveste 1893'te Abdülhamid ile evlendi.[17]
Ölüm
değiştirNâzikedâ Kadınefendi 7 Şubat 1895'da[18] Yıldız Sarayı'da öldü[19] ve İstanbul 'da Yeni Cami' de Cedid Havatin türbesine gömüldü.[8][9][20]
Çocuklar
değiştirNâzikedâ ve Abdülhamid bir kızı vardı:
- Ulviye Sultan (Dolmabahçe Sarayı, İstanbul, 1868 - Dolmabahçe Sarayı, 5 Ekim 1875, Yahya Efendi Mezarlığı gömüldü);
Kaynakça
değiştir- ^ Açba 2007, s. 119.
- ^ Uluçay 2011, s. 244-5.
- ^ a b c Tugay 1963, s. 301.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 670.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 670-1.
- ^ Açba 2011, s. 245.
- ^ a b Saz 1994, s. 64.
- ^ a b c Uluçay 2011, s. 245.
- ^ a b Brookes 2010, s. 286.
- ^ Uluçay 2011, s. 253.
- ^ Freely, John (1 Temmuz 2001). Inside the Seraglio: Private Lives of the Sultans in Istanbul. Penguin. s. 287.
- ^ Clare, Israel Smith (1885). Illustrated Universal History: Being a Clear and Concise History of All Nations. P. W. Ziegler & Company. s. 549.
- ^ NewSpot, Cilt 13-24. Basın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü. 1999.
- ^ Açba 2004, s. 24.
- ^ Açba 2004, s. 24-5.
- ^ Açba 2004, s. 25.
- ^ Açba 2007, s. 144.
- ^ Uru, Cevriye (2010). Sultan II. Abdülhamid’in kızı Zekiye Sultan'ın hayatı (1872-1950). s. 3.
- ^ Açba 2007, s. 120.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 671.
Dış bağlantılar
değiştir- Açba, Harun (2007). Kadın efendiler: 1839–1924. Profil.
- M. Cağatay, Uluçay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ankara: Oğlak Yayınları.
- Necdet, Sakaoğlu (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayınları. 978-9-753-29623-6.
- The Concubine, the Princess, and the Teacher: Voices from the Ottoman Harem. University of Texas Press. 2010. 978-0-292-78335-5.
- Leyla Saz (1994). The Imperial Harem of the Sultans: Daily Life at the Çırağan Palace During the 19th Century : Memoirs of Leyla (Saz) Hanımefendi. Peva Publications. ISBN 978-975-7239-00-0.
- Tugay, Emine Foat (1963). Three Centuries: Family Chronicles of Turkey and Egypt. Oxford University Press.
- Açba, Leyla (2004). Bir Çerkes prensesinin harem hatıraları. L & M. ISBN 978-9-756-49131-7.