Nasîhatnâme (Osmanlı Türkçesi: نصيحت نامه), Osmanlı edebiyatında, padişahlar için yazılan bir tür nasihat mektubudur. Specula principum'lara benzemektedir.[1] Nasihatnameler çeşitli tarihi ve dini kaynaklardan yararlanmışlardır. Selçuklu Türkleri gibi önceki devletlerin yönetimlerinden, erken Müslüman tarihinden ve çağdaş olaylardan etkilenmişlerdir.

Nasîhatnâmeler on altıncı yüzyılda yaygınlaşmıştır [2] ve Yusuf Has Hacip tarafından 1070 yılında yazılan Kutadgu Bilig gibi daha eski eserler üzerine inşa edilmiştir. İlk yazılar Abbasi döneminin inşa edebiyatından etkilenmiştir.[3] Bazıları Büyük İskender'e atıfta bulunmuştur.[4]

Örnekler

değiştir

Öncül örnekler

değiştir
  • Nasihat el-Muluk (نصيحةالملوك) (tam anlamıyla "yöneticiler için tavsiye ") — Gazali
  • Kabusname, (قابوسنامه) — Keykavus bin İskender
  • Siyasetname (سياستنامه) Selçuklu hükümdarı Melikşah'ın emriyle Nizamülmülk tarafından yazılmıştır.
  • Ahlak-ı Nasıri (اخلاق ناصرى) — Nasiruddin Tusi
  • Çahar Makala (Dört Söylem) — Nizamuddin Arudi
  • Kitab Nasihat al-Mülk — Maverdi
  • Mukaddimeİbn Haldun

Nasîhatnâmeler

değiştir
  • Tarih-i Ebü'l-Feth — Tursun Bey[5]
  • Destan ve Tevarih-i Müluk-i Al-i Osman 17 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — Ahmedi [6]
  • Asafname ("Hükümdarların Aynası") — Lütfi Paşa
  • Nushatü's Selatin (Sultanlara Nasihat) — Gelibolulu Mustafa Ali [4]
  • Ravżatu'l-Ḥüseyn fī ḫulāṣati aḫbāri'l-ḫāfiḳeyn — Mustafa Naima
  • Hirzü'l-Mülûk, anonim
  • Usûlü'l-hikem fi Nizâmi'l-âlem — Hasan Kâfî el-Akhisarî
  • Habnâme — Veysi[4]
  • Kitâb-i Müstetâb (Güzel kitap), anonim.
  • RisaleKoçi Bey
  • Veliyüddin Telhisleri
  • Kanûnnâme-i sultânî li Aziz Efendi; Yazar Aziz Efendi'nin kimliği belirsizdir.
  • Kitâbu mesâlihi'l-müslimîn ve menâfi'i'l-müminîn, anonim.
  • Düsturü'l-Amel li-İslahi'l-Halel — Katip Çelebi
  • Telhisü'l-beyan fi kavanin-i al-i Osman — Hezarfan Hüseyin Efendi

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Third Congress on the Social and Economic History of Turkey. Varia Turcica. 1990. ISBN 9780941469012. 
  2. ^ The Ottoman Empire and the world around it. I. B. Tauris. 2011. s. 27. ISBN 978-1-84511-122-9.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  3. ^ The Culture of Letter-Writing in Pre-Modern Islamic Society (İngilizce). Edinburgh University Press. 7 Şubat 2008. ISBN 9780748633746.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ a b c "Remembering the Good Old Days: the Ottoman Nasihatname [Advice Letters] Literature of the 17th Century". Ideology, Society and Values.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  5. ^ "Tursun Beg, Historian of Mehmed the Conqueror's Time". Wiener Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes. 69: 55-71. 1977. 
  6. ^ The Nature of the Early Ottoman State. 2003. ss. 17. ISBN 9780791456354.