Nasır el-Vuheyşi
Nasır Abdulkerim Abdullah el-Vuheyşi (Arapça: ناصر عبد الكريم عبدهللا الوحيشي; d. 1 Ekim 1976 - 12 Haziran 2015, el-Mukelle), diğer bilinen adlarıyla Ebu Beşir[1] veya Ebu Beşir el-Yemeni,[2] silahlı İslamcı örgüt Arap Yarımadası el-Kaidesi'nin kurucusu ve ilk lideri olan Yemenli İslamcı.
| Nasır el-Vuheyşi | |
|---|---|
| |
| Nasır el-Vuheyşi, 2012 | |
| Yemen el-Kaidesi lideri | |
| Görev süresi Haziran 2007 - Ocak 2009 | |
| Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
| 1. Arap Yarımadası el-Kaidesi lideri | |
| Görev süresi Ocak 2009 - Haziran 2015 | |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Kasım er-Rimi |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Nasır Abdulkerim Abdullah el-Vuheyşi 1 Ekim 1976 Yemen |
| Ölüm | 12 Haziran 2015 (38 yaşında) El-Mukelle, Yemen |
| Milliyeti | Yemenli |
| Dini | Sünni İslam |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı | El-Kaide |
| Çatışma/savaşları | Afganistan Savaşı |
1996 veya 1998'de Yemen'den Afganistan'a hareket ederek el-Kaide'ye katıldı ve örgütün lideri Usame bin Ladin'in sekreterliğini yaptı. 2001'de ülkeden ayrılmasının ardından 2003'te İran'da yakalanarak Yemen'e iade edildi ve burada tutuklanarak cezaevine kondu. Şubat 2006'da cezaevinden kaçarak Yemen'deki el-Kaide yapılanmasının başına geçti. Ocak 2009'da, Suudi Arabistan ile Yemen'deki el-Kaide yapılanmalarının Arap Yarımadası el-Kaidesi adı altında ve kendisinin liderliğinde birleştiğini duyurdu. 12 Haziran 2015'te, Amerikan insansız hava araçlarının gerçekleştirdiği hava saldırılarında öldürüldü.
İlk yılları ve el-Kaide'ye katılışı
değiştirNasır Abdulkerim Abdullah el-Vuheyşi, 1 Ekim 1976'da, günümüzde Yemen'in el-Beyda ilinde alan bölgede doğdu.[3][4] 1996[1] veya 1998'de,[5] Afganistan'a giderek el-Kaide'ye katıldı. Afganistan'daki yıllarında bin Ladin'in şahsi sekreterliğini yaptı.[1] Aralık 2001'deki Tora Bora Muharebesi'nde yer alması sonrasında, aynı yıl içerisinde İran'a kaçtı.[1] Burada İranlı emniyet birimleri tarafından yakalandı ve 12 Ekim 2000'de, Amerika Birleşik Devletleri Donanması'na bağlı USS Cole (DDG-67) muhribine düzenlenen bombalı saldırıyla bağlantısı olduğu gerekçesiyle tutuklandı.[1] 2003 sonlarında Yemen'e iade edildi.[5] Şubat 2006'da, başkent San'a'da tutulduğu hapishaneden 22 mahkûmla birlikte kaçtı.[1] Bazı Amerikalı ve Yemenli yetkililerin söylemlerine göre kaçışta, el-Kaide sempatizanı Yemenli güvenlik birimlerinin yardımı da olmuştu.[6]
Yemen'de el-Kaide ile faaliyetleri
değiştir21 Haziran 2007'de, Yemen el-Kaidesi tarafından İnternet'te yayınlanan sesli bir mesajda, el-Vuheyşi'nin örgütün yeni lideri olarak seçildiği bildirildi.[7] 24 Ocak 2009'da İnternet'te yayınlanan bir videoda, el-Kaide'nin Suudi Arabistan ve Yemen'deki yapılanmalarının kendisinin liderliğinde birleşmesiyle Arap Yarımadası el-Kaidesi'nin kurulduğu duyuruldu.[8] Şubat 2009'da, İslamcı bir web sitesinde yayınlanan el-Vuheyşi'ye ait ses kaydıyla, hükûmete karşı ayaklanması için Yemen halkına çağrıda bulunuldu.[9] Örgüt üyesi biri tarafından Ağustos 2009'da, Suudi Arabistan Prensi Muhammed bin Nayif'e, başarısız bir suikast girişiminde bulunulmasıyla örgütün ilk silahlı faaliyeti gerçekleştirildi.[10]
Yemeni askerî yetkililer, 28 Ağustos 2011'de, ülkenin güneyinde gerçekleşe çatışmalarda el-Vuheyşi'nin öldürüldüğünü iddia etti.[11] Ancak örgütün üst düzey askerî komutanlarından Fehd el-Kuso'nun Eylül ayında el-Kuds el-Arabi gazetesinde yayınlanan röportajında ve örgütün 25 Ekim'de yayınlanan açıklamasında el-Vuheyşi'nin öldüğüne dair iddiaların gerçeği yansıtmadığı belirtildi.[12]
Yemenli emniyet yetkililerinin açıklamasına göre 12 Haziran 2015'te, Yemen'in el-Mukelle şehri civarında Amerikan insansız hava araçlarınca gerçekleştirilen hava saldırılarında ölenler arasında el-Vuheyşi de bulunmaktaydı.[13][14] Birkaç gün sonra örgüt tarafından İnternet'te yayınlanan bir bildiriyle kendisinin ölümü doğrulandı ve örgütün liderliğine Kasım er-Rimi geçti.[15]
Kaynakça
değiştir- Gunaratna, Rohan; Oreg, Aviv (2015). The Global Jihad Movement (İngilizce). Rowman & Littlefield. ISBN 1442245425.
- ^ a b c d e f Gunaratna & Oreg 2015, s. 153.
- ^ Gunaratna & Oreg 2015, s. 60.
- ^ "El-Kaide ile bağlantılı tüzel kişi, kuruluş veya organizasyonlar" (PDF). TBMM. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ "Profile: Al-Qaeda in the Arabian Peninsula" (İngilizce). BBC News. 16 Haziran 2015. 22 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ a b Johnsen, Gregory D. (24 Temmuz 2012). "A profile of AQAP's upper echelon" (İngilizce). Terörizmle Savaş Merkezi. 19 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ Raghavan, Sudarsan (3 Ocak 2010). "Al-Qaeda benefits from a decade of missteps to become a threat in Yemen". The Washington Post (İngilizce). San'a. 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ Johnsen, Gregory D. (10 Temmuz 2007). "Yemen Attack Reveals Struggle Among Al-Qaeda's Ranks". Terrorism Focus (İngilizce). 4 (22). Jamestown Vakfı. 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ "Al-Qaeda in the Arabian Peninsula: who are they?" (İngilizce). Channel 4 News. 8 Mayıs 2012. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ "New al-Qaida message urges Yemenis to fight gov't" (İngilizce). Kahire: Associated Press. 19 Şubat 2009. 5 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ "Bizarre tale of Saudi bomber" (İngilizce). Reuters. 30 Ağustos 2009. 1 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ Roggio, Bill (28 Ağustos 2011). "AQAP chief Nasir al Wuhayshi reported killed in southern Yemen" (İngilizce). The Long War Journal. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ Roggio, Bill (26 Ekim 2011). "AQAP denies emir Nasir al Wuhayshi killed in US airstrike" (İngilizce). The Long War Journal. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ Ford, Dana (15 Haziran 2015). "Top al Qaeda leader reported killed in Yemen" (İngilizce). CNN. 2 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ Riedel, Bruce (12 Temmuz 2015). "Al-Qaida's Hadramawt emirate". Brookings Institution. 30 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
- ^ "Al Qaeda in Yemen says leader killed in U.S. bombing" (İngilizce). Reuters. 16 Haziran 2015. 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.
Dış bağlantılar
değiştir- Kenner, David (8 Ocak 2010). "Yemen's Most Wanted" (İngilizce). Foreign Policy. 29 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2016.