Nehrevan Muharebesi
Nehrevan Muharebesi, ikinci İslamî mezhep olan Hâricîler ile halife Ali arasında, 658 yılının temmuz ayında gerçekleşti. Ali'nin ordusu tarafından Hâricîler'in büyük bir kısmı öldürüldü.[2]
| Nehrevan Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İlk Fitne | |||||||
,_between_Ali_and_the_Havaric_(Kharijites)._Ali,_mounted_on_Duldul,_is_wielding_his_double-bladed_sword,_Zulfikar._From_a_manuscript_of_Maktel-i_Ali_Resul,_Ottoman_Turkey,_late_16th_or_early_17th_century.jpg) Nehrevan Muharebesi'nin Osmanlı minyatürüyle tasviri | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Râşidîn Halifeliği |
 Hâricîler | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Ali bin Ebu Talib |
Abdullah bin Vehb er-Râsibî (ölü) | ||||||
| Güçler | |||||||
| 80,000 | 2,800 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 8 ölü | 2791 ölü, diğer 9 kişi kaçtı. | ||||||
Olayların gelişimi
değiştirHalife Osman'ın isyancılar tarafından öldürülmesinin ardından, Muhammed'in kuzeni ve damadı olan Ali halife oldu. Suriye valisi Muâviye Osman'ın öcünün alınmasını istiyordu. Ali ile Muaviye arasında 657 Temmuz'unda gerçekleşen Sıffin Muharebesi'nden kesin bir sonuç alınamaması sonucu Ali ikna edilerek hakeme başvuruldu. Ali'nin taraftarlarından büyük bir grup Kur'an'daki "Hüküm yalnızca Allah'a aittir." (En’âm:57) ifadesine dayanarak bu durumu protesto ettiler ve hakeme başvurmanın Kur'an'daki "Eğer biri ötekine karşı haddi aşarsa, Allah’ın buyruğuna dönünceye kadar haddi aşan tarafa karşı savaşın." (Hucûrat:9) emrine karşı gelmek olduğunu savundular. Bu grubun küçük bir kısmı Abdullah bin Vehb er-Râsibî önderliğinde Harura köyüne çekildi. Bu çekilme yani hariçte (dışında) kalma nedeniyle Hâricîler olarak adlandırılan bu aşırı uçtaki gruba, hakem kararı Ali'nin aleyhinde sonuçlanınca, Nehrevan (bugün Diyala ili) yakınlarında daha büyük bir grup katıldı.[2]
Muharebe
değiştirHâricîler, hem Ali'nin hem de Muâviye'nin hilâfet iddialarına karşıydılar. Sadece halife adaylarına değil, kendi fikirlerini paylaşmayan tüm Müslümanlara da karşıydılar ve İslam toplumu içerisinde terör yaratmaya başladılar. 658 yılının Temmuz ayında gerçekleşen muharebede Halife Ali, Abdullah bin Vehb er-Râsibî'yi ve onun taraftarlarının çoğunu öldürdü.[2]
Sonrası
değiştirSavaştan sonra Harici hareketi sona ermedi. Çeşitli isyanlarla gerek Ali döneminde, gerekse Muaviye döneminde Müslüman toplumuna rahatsızlık vermeye devam etti. Ali dönemi, Ali'nin Hariciler tarafından öldürülmesi ile sona erdi. I. Yezîd'in 683 yılındaki ölümünden sonra Müslüman topluluğunun sürüklendiği iç savaşta, Hariciler Emevî hakimiyetini kesintiye uğratan başlıca güç oldular.[2]
Etkileri
değiştirNitekim günümüzdeki Selefi, Vehhabî toplumların fikirleri ve davranışları Haricilerle aynıdır. Suudi Arabistan'ın kurulmasında İngiliz kışkırtmasıyla Osmanlı'ya karşı baş kaldırarak ortaya çıkan Muhammed bin Abdülvehhâb, Bedevileri toplayıp civar bölgelere saldırarak kendi inanç sistemini yaymış, kendi fikirlerinde olmayan diğer itikadlara ve mezheplere mensup Müslümanları, küfür, şirk ve bid'at ile itham etmiştir.
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "ABDULLAH b. VEHB er-RÂSİBÎ". TDV İslâm Ansiklopedisi. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2024.
- ^ a b c d "Nehrevan Muharebesi." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.