Nellie Bly
Nellie Bly, (gerçek adı Elizabeth Jane Cochran, d. 5 Mayıs 1864, Pensilvanya, ABD - ö. 27 Ocak 1922, New York), Amerikalı gazeteci.
Nellie Bly | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 5 Mayıs 1864 Pensilvanya, ABD |
| Ölüm | 27 Ocak 1922 (57 yaşında) New York City, ABD |
| Milliyet | Amerikalı |
| Diğer ad(lar)ı | Elizabeth Jane Cochran |
| Meslek | Gazeteci |
| Tanınma nedeni | Soruşturmacı gazetecilik alanında öncülük |
| İmza | |
 | |
Gerçek adı Elizabeth Jane Cochran olmasına karşın gazetecilik hayatında Nellie Bly takma adını kullanmıştır. Soruşturmacı gazetecilik tarihinin efsane gazetecilerindendir. Yöntemi farklı kimliklere bürünüp haber yapmasıdır. En büyük örneği 1887 yılında Kadınlar Akıl Hastanesi ile ilgili bir haber yapmak için heyeti kandırıp hastaymış gibi hastanede kalmasıdır. Bu yöntemleriyle Amerika'nın dikkatini çekmeyi başarmıştır.
Yaşamı
değiştir1864 yılında Pennsilvanya'nın güney batısında, babası Michael Cochran'ın kurduğu Cochran's Mills kasabasında dünyaya geldi.[1] Gerçek adı Elizabeth Jane Cochran'dır (Soyadının sonuna sonradan "e" ekleyerek Cochrane yapmıştır). İrlanda'dan Amerika'ya 1790'larda göç etmiş bir ailenin kızıdır. Annesi, Michael Cohran'ın ikinci eşi olan Mary Jane Cochran idi. Önceki evliliğinden de on çocuğu olan Michael Cohran'ın Mary Jane Cohran ile evliliğinden olan beş çocuğundan üçüncüsüdür.[1]
1870 yılında babasını kaybetti ve ailesi maddi sıkıntıya düştü. Indiana'da öğretmen okulunda eğitim gördü, 1879 yılında mezun oldu. 18 yaşında iken The Pittsburgh Dispatch gazetesinde yayımlanan ve kadınların yerinin evi olduğu, kadının iş hayatında yer almasını bir canavarlık olduğu gibi cinsiyetçi ifadeler içeren bir yazıya yanıt olarak yazdığı mektup, gazete idarecilerinin dikkatini çekti ve gazetenin iş teklifi aldı. Bu teklifi kabul ederek gazetenin ilk kadın muhabiri oldu.[2] Bu sırada Nellie Bly takma adını kullanmaya başladı. Kadınların iş yaşamında karşılaştıkları kötü koşullar ortaya çıkarıp haber yapmak için bir işçi ile yer değiştirmek gibi yöntemleri ile tanındı. Ancak kadın olduğu için kendisinden sadece moda, dekorasyon gibi konularda yazması istenince işten ayrıldı.[3] Serbest gazeteci olarak Meksika'ya gidip gazete için bu ülke hakkında bir yazı dizisi hazırlama teklifi kabul edilince altı ay kalmak üzere Meksika'ya gitti. Makalelerinden birinde Meksika hükûmeti aleyhinde eleştiride bulunan bir gazetecinin tutuklanmasına karşı çıktı için sınır dışı edilerek Amerika'ya döndü. Meksika yazılarını 1888'de kitap haline getirdi.
ABD'ye döndükten sonra New York City'e yerleşti ve Joseph Pulitzer 'in New York World gazetesi için çalışmaya başladı. Bu gazetedeki ilk işi, "akıl hatası bir kadın" kılığında Blackwell Kadın Akıl Hastalıkları Hastane’sine girip içerideki koşulları gözlemlemek idi. Ruhsal bunalımda olan bir amnezi hastasıymış gibi davranarak doktorları kandırmayı başardı ve hastaların olumsuz koşullarını su yüzüne çıkaran "Deliler Evinde 10 Gün" adlı yazı dizisiyle sansasyon yarattı. Akıl Hastanesinde yaşadıkları daha sonra kitap oldu. Yazı dili, günümüzde eleştirilen Sarı gazetecilik kavramını ortaya çıkartan tartışmaların da başlangıcı oldu.[2] 2016 yılında olay filme de uyarlandı.
Jules Verne'nin Seksen Günde Devr-i Âlem eserinden esinlenen Bly, 14 Kasım 1889 tarihinde 24.899 millik (40.071 km) Dünya seyahatine başladı. turunu 72 gün 6 saat 11 dakika sonra tamamlayan gazeteci, seyahati sırasında Fransa'nın Amiens şehrinde Jules Verne ile tanıştı.[kaynak belirtilmeli]
1895'te milyoner sanayici Robert Seaman ile evlendi; bu evlilikle Elizabeth Jane Cochrane Seaman adını aldı.[1] Artık her yerde tanındığı için gazeteciliği bırakan Bly, kocasının ölümünden sonra Iron Clad Manufacturing Co. adlı şirketinin yönetimini üstlendi. İşçiler için spor salonu, kütüphane, sağlık hizmeti sunmak gibi o zamana kadar görülmemiş sosyal reformlar gerçekleştirdi.[1] Mali açıdan sıkıntıya düşünce yeniden gazeteciliğe döndü. Nellie Bly, I. Dünya Savaşında cepheye çıkan ilk gazeteci olmuştu. Ardından 1920'de New York Journal için yazmaya başladı. İki yıl sonra 27 Ocak 1922'de zatürre nedeniyle hayatını kaybetti.
Kaynakça
değiştir- ^ a b c d "Nellie Bly". www.biography.com/. Biography.com sitesi. 30 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2017.
- ^ a b Karabatak, Müslime. "Bir 'deli' gazeteci kadın!". www.evrensel.net/. Evrensel Net, 5 Aralık 2015. 30 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2017.
- ^ Ellen, Mahoney. "Nellie Bly and Investigative Journalism for Kids". Chicago Review Press, 2015. 30 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2017.