Vikipedi

Nevşehir

Nevşehir ilinin merkezi olan şehir
Bu sayfa Nevşehir ilinin şehir merkezini anlatmaktadır. İl için Nevşehir (il) sayfasına bakınız.

Koordinatlar: 38°37′N, 34°43′E

Nevşehir, Nevşehir ilinin merkezi olan şehirdir. Antik ismi Nissa ve Yunancada "Yeni Şehir" anlamına gelen Neapolis'tir. Selçuklu döneminde fethedilip ismi Muşkara olmuştur. Lale Devri'nin ünlü sadrazamı Damat İbrahim Paşa burada doğmuş ve döneminde şehri imar edip hanlar, camiler, hamamlar gibi yapıların inşasına öncülük ederek bölgenin kalkınmasında önemli bir etkide bulunmuştur. Adını değiştirerek Farsçada "Yeni Şehir" anlamına gelen Nevşehir adını vermiştir.

Nevşehir
Şehir
Nevşehir Kalesi
ÜlkeTürkiye
Bölgeİç Anadolu Bölgesi
İlNevşehir
İdare
 • Belediye başkanıRasim Arı (İYİ Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam535 km²
Rakım1150 m
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu
50300
Alan kodu384
Plaka kodu50

Tarihçe

değiştir

Kent, Orta Çağ ve Yeni Çağ'da, Neapolis, Seandos, Nissa ve Muşkara adıyla anılıyordu. Anadolu, Büyük Selçuklu Devleti'nin elindeyken eski adı Nissa'nın yerinde Muşkara adında bir köy vardı. Muşkara sağlam yapılı anlamındadır. 18 evlik küçük bir köy olan Muşkara, Ürgüp'e bağlıydı.

Tarihçi Charles Texier'e göre; 12. yüzyıl sonlarına doğru, yani Selçuklular zamanında, Nissa şehri halkı yavaş yavaş şehirden ayrılarak, başka bir yere göç etmişlerdir. Çevre ile ilgili bilgi veren tarihçiler, bu yeni göç yerinin Muşkara olduğunu yazarlar.

Osmanlılar döneminde ise Muşkara yerine Nevşehir kullanılmaya başlandı. IV. Mehmet'in oğlu Şehzade III. Ahmet'in sır katibi, Muşkaralı İbrahim, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa olarak sadrazamlığa getirildiğinde doğduğu kent olan Muşkara'da büyük bayındırlık hareketine girişti. İmaretler, camiler, medreseler, hamam ve çeşmeler yaptırdı. Muşkara adını değiştirerek, kente Yenişehir anlamına gelen Nevşehir adını verdi.

Nüfus

değiştir
Yıl Toplam Şehir Kır
Nevşehir ilçesi (Niğde)
1927[1] 42.765 13.445 29.320
1935[2] 46.439 14.135 32.304
1940[3] 48.984 14.112 34.872
1945[4] 52.389 15.563 36.826
1950[5] 55.906 15.054 40.852
Nevşehir merkez ilçesi
1955[6] 59.809 16.799 43.010
1960[7][a] 54.255 18.662 35.593
1965[8] 64.420 21.121 43.299
1970[9] 75.019 25.685 49.334
1975[10] 79.452 30.203 49.249
1980[11] 90.345 37.161 53.184
1985[12] 106.522 50.204 56.318
1990[13][b] 86.800 52.719 34.081
2000[14] 105.078 67.864 37.214
2007[15] 113.192 81.688 31.504
2008[16] 114.691 81.899 32.792
2009[17] 117.327 84.631 32.696
2010[18] 117.890 85.634 32.256
2011[19] 120.605 88.170 32.435
2012[20] 123.976 92.068 31.908
2013[21] 126.327 94.189 32.138
2014[22] 127.891 95.476 32.415
2015[23] 130.998 98.713 32.285
2016[23] 135.771 102.997 32.774
2017[23] 138.989 106.738 32.251
2018[23] 143.194 110.098 33.096
2019[23] 148.160 115.461 32.699
2020[23] 150.267 117.598 32.669

İklim

değiştir
  Nevşehir iklimi  
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 18,6 19,6 28,0 31,6 32,6 35,0 39,5 38,2 35,7 32,0 27,6 23,0 39,5
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 3,8 5,4 10,2 15,8 20,5 24,8 28,4 28,4 24,4 18,2 11,7 5,9 16,5
Ortalama sıcaklık (°C) −0,2 0,8 4,9 10,0 14,4 18,2 21,2 21,1 17,1 11,9 6,5 1,9 10,7
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −3,7 −2,6 0,5 5,0 8,7 11,5 13,4 13,3 10,2 6,6 2,3 −1,5 5,3
En düşük sıcaklık (°C) −21,2 −23,6 −18 −12,5 −2,3 1,3 3,8 3,1 −1,2 −7,6 −14 −19,5 −23,6
Ortalama yağış (mm) 44,9 40,7 46,2 50,1 57,1 35,8 9,8 7,5 13,3 29,6 34,8 49,8 419,6
Kaynak: Türkiye Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü


Turizm

değiştir

Kayaşehir

değiştir

Kayaşehir, toplamda yaklaşık 437.400 metrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Bu devasa yerleşimin yalnızca kale etrafında bulunan 123.000 metrekarelik kaya oyma yamaç yerleşiminde geçmişi 6. Yüzyıla uzanan manastırı, 13. Yüzyılın ilk çeyreğine (1215-1217) tarihlenen bir Bizans dönemi kaya kilisesini, çok katlı mezarları, kamusal alanı, dini ritüel ve tören/toplantı alanını, günlük yaşam mekanlarını, iş atölyelerini, kilit taşları ile desteklenmiş geçitleri, su tünellerini, bezirhanelerini, at ahırlarını ve daha fazlasını keşfetmek mümkündür. Ayrıca, adını alt kısmındaki Kaya Mescitten alan Kaya Cami, Kara Cami Ve Damat İbrahim Paşa Külliyesi de yamaç yerleşiminde karşımıza çıkan önemli yapılardır.

 
Kayaşehir
 
Nevşehir Kalesi
 
Kayaşehir
 
Kurşunlu Cami
 
Meryem Ana Kilisesi
 
Eski Rum Hamamı

Kardeş şehirler

değiştir

  Santa Fe, New Mexico, Amerika Birleşik Devletleri[24]

  Neuss, Almanya[25]

  Pforzheim, Almanya[25]

  Härryda, İsveç[25]

Belediye başkanları

değiştir
Ana madde: Nevşehir belediye başkanları listesi

Notlar

değiştir
  1. ^ Derinkuyu ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
  2. ^ Acıgöl ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  2. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  3. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  4. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  5. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  6. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  7. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  8. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  21. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  22. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 1 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2015. 
  23. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Merkez Nüfusu - Nevşehir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Nevşehir Merkez Nüfusu". nufusune.com. 
  24. ^ "2017 Annual Report and Membership Directory" (PDF). 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Temmuz 2022. 
  25. ^ a b c Aksiyon, Project Manager and Developer Web. "Nevşehir Belediyesinin Kardeş Şehirleri". www.nehabernevsehir.com. 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023. 

Dış bağlantılar

değiştir
 
Wikimedia Commons'ta Nevşehir ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nevşehir&oldid=34472250" sayfasından alınmıştır