Pasaj (Fransızca : passage [geçit]), içerisinde dükkânların yer aldığı ve bir bina kompleksi içerisinden geçen üstü kapalı bir geçit. Pasajlar genellikle birbirine paralel sokaklar arasında bulunur. Pasaj kültürü 19. yüzyılda Fransa'da gelişmiştir.

Tarihçe

değiştir

19. yüzyılda, günümüzdeki alışveriş merkezlerinin kökenlerini oluşturan pasajlar bağımsız bir bina tipine dönüştü. Walter Benjamin, hazırladığı kültürel-tarihi bir çalışmada, Paris'teki ilk pasajlarının yaratılmasını şöyle anlatmıştır:

“Paris pasajlarının çoğu 1822'den sonraki 15 yıl içerisinde yaratıldı. Ortaya çıkmalarının ilk koşulu tekstil ticaretindeki patlamadır. [...] Pasajlar, büyük mağazaların öncülleridir. […] Pasajlar, gazlı aydınlatmanın ilk örneklerinin sergilendiği yerlerdir. Pasajların yaratılması için ikinci koşul demir ile inşaatın başlangıcıdır."[1]

Şehir içindeki pasajların bir kısmı 20. yüzyılda gelişen büyük mağaza kültürü, araba dostu şehirleşme ve alışveriş merkezlerinin rekabeti sonucunda yok oldu. 1980'lerden beri, şehir merkezlerini canlandırma çabaları ve postmodern mimarinin ortaya çıkışının bir parçası olarak, 19. yüzyıl pasajlarının mimarisini baz alan alışveriş merkezlerinin inşası artmıştır.

Tarihi pasajlar listesi

değiştir
 
Passage des Panoramas, Paris
 
Milano'daki Galleria Vittorio Emanuele II
 
Bükreş'teki Macca Villacrosse pasajları

Kaynakça

değiştir
  • Johann Friedrich Geist: Passagen: Ein Bautyp des 19. Jahrhunderts. 3., ergänzte Auflage, Prestel, München 1979, ISBN 3-7913-0487-9
  1. ^ Walter Benjamin: Illuminationen – Ausgewählte Schriften 1, Suhrkamp, 1977, darin: ‚Paris, die Hauptstadt des XIX. Jahrhunderts‘ (S. 170–184), S. 170