Vikipedi

MIM-104 Patriot

Amerikan menşeli yüksek irtifa uzun menzilli hava savunma sistemi
(Patriot (füze) sayfasından yönlendirildi)

MIM-104 Patriot (Phased-Array TRacking and Intercept Of Target), uçaklara, seyir füzelerine ve taktik balistik füzelere karşı koruma sağlamak üzere tasarlanmış uzun menzilli, her irtifada, her türlü hava koşuluna uygun bir hava savunma sistemidir. Amerika Birleşik Devletleri merkezli bir savunma ve havacılık şirketi olan Raytheon Technologies tarafından üretilmektedir. Öncelikle Amerika Birleşik Devletleri ve dünyadaki diğer bazı ülkeler tarafından kullanılmaktadır.

MIM-104 Patriot

Çeşidi Mobil karadan havaya füze/anti-balistik füze sistemi
Uyruğu Amerika Birleşik Devletleri ABD
Hizmet geçmişi
Hizmet 1981'den beri; ilk operasyonel kapasite 1984.[1]
Kullanıcılar Bakınız Operatörler
Kullanıldığı savaşlar Körfez Savaşı
Irak Savaşı
2014 İsrail–Gazze çatışması
Suriye İç Savaşı
Yemen İç Savaşı ( 2015–günümüz)
Suudi Arabistan öncülüğünde Yemen'e müdahale
Suudi Arabistan–Yemen sınır çatışması (2015–günümüz)
Üretim tarihi
Tasarımcı Raytheon, Hughes ve RCA
Tasarlandığı tarih 1969
Üretici Raytheon, Lockheed Martin ve Boeing
Birim maliyeti Yaklaşık 1 milyar ABD$'lık bir batarya için,[2] tek bir füze için 4 milyon ABD Doları[3]
Üretildiği tarih 1976
Özellikler
Ağırlık 906 kg
Uzunluk 5,30 m
Namlu Çapı 41 cm
4 Patriot füzesi mobil platformdan arka arkaya atılabilir.
Alman Hava Kuvvetleri'nin (Luftwaffe) Patriot sistemleri
Kamufle edilmiş Alman Patriot sistemi

Patriot sistemi, ABD Ordusu için sırasıyla birincil yüksek-orta hava savunma ve orta taktik hava savunma sistemi olarak Nike Hercules ve MIM-23 Hawk gibi önceki sistemlerin yerini almıştır. Bu rollere ek olarak Patriot'a anti-balistik füze sistemi işlevi de verilmiştir. Patriot sistemi gelişmiş bir önleme füzesi ve yüksek performanslı radar sistemleri kullanmaktadır ve en az 2040 yılına kadar hizmette kalması beklenmektedir.[4]

Patriot füze sistemini geliştirmeden önce Raytheon, birçok satıhtan havaya füze programında yer almıştır. 1975 yılında SAM-D füzesi White Sands Füze Sahasında bir insansız hava aracını başarıyla vurdu ve 1976 yılında PATRIOT Hava Savunma Füze Sistemi olarak yeniden adlandırıldı. Patriot sisteminin tam ölçekli geliştirilmesine 1976 yılında başlandı ve 1984 yılında konuşlandırıldı. Başlangıçta bir uçaksavar sistemi olarak tasarlanan Patriot daha sonra PAC-1 (Patriot Advanced Capability-1) olarak taktik balistik füzelere karşı sınırlı yetenek sağlayacak şekilde yükseltilmiştir. PAC-3 olarak adlandırılan en son yükseltme, sistemin büyük ölçüde yeniden tasarlanmasıdır ve taktik balistik füzelerin vurulması ve imha edilmesi amaçlanmaktadır.[5]

Patriot sistemi aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç temel bileşenden oluşur:[5]

Radar seti: Radar seti gelen uçak veya füzeleri tespit ve takip etmek için kullanılır. Geniş bir alan üzerinde aynı anda birden fazla hedefi tespit ve takip edebilen faz dizili bir radardan oluşur.

Kontrol istasyonu: Kontrol istasyonu Patriot sistemi için merkezi komuta ve kontrol merkezidir. Radar setinden bilgi alır ve bu bilgiyi fırlatıcıları hedefleri vurmaya yönlendirmek için kullanır. Kontrol istasyonu ayrıca diğer hava savunma sistemleri ve askeri komuta ve kontrol merkezleri ile de iletişim kurar.

Fırlatıcılar: Patriot sistemi M903 fırlatıcı ve M985 fırlatıcı dahil olmak üzere çeşitli tiplerde fırlatıcılar kullanır. Her fırlatıcı, kutularda saklanan dört füze ile donatılmıştır. Füzeler birkaç yüz kilometre menzile kadar gelen uçak veya füzeleri önleme ve imha etme yeteneğine sahiptir.

Patriot sistemi yıllar içinde yeteneklerini geliştirmek için çeşitli yükseltmelerden geçmiştir. Bu geliştirmeler arasında menzili ve doğruluğu arttırılmış yeni radar setleri, performansı arttırılmış yeni füzeler ve geliştirilmiş yazılım ve donanıma sahip yeni kontrol istasyonları yer almaktadır.

Patriot Ekipmanları[5]

değiştir

Patriot sistemi aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi temel bileşenden oluşur:

AN/MPQ-53, -65 ve -65A Radar Seti: Bu radar Patriot sisteminde kullanılan ana radar setidir. Geniş bir alanda birden fazla hedefi aynı anda algılayabilen ve izleyebilen bir faz dizi radardan oluşur.

OE-349 Anten Direk Grubu: OE-349 radar setini desteklemek için kullanılan taşınabilir bir anten direğidir. Kolayca taşınabilecek ve sahada hızla kurulabilecek şekilde tasarlanmıştır.

EPP-III Elektrik Güç Santrali: EPP-III Patriot sistemine güç sağlamak için kullanılan taşınabilir bir elektrik santralidir. Bir jeneratör, yakıt tankı ve kontrol panelinden oluşur.

M901/902/903 Fırlatma İstasyonu: Patriot sistemi, M903 fırlatıcı ve M985 fırlatıcı da dahil olmak üzere çeşitli tipte fırlatıcılar kullanır. Her fırlatıcı, kanisterler içinde depolanan dört füze ile donatılmıştır. Füzeler birkaç yüz kilometreye kadar menzillerde gelen uçak veya füzeleri önleme ve imha etme yeteneğine sahiptir.

Patriot Güdümlü Füzesi: Patriot füzesi, Patriot sisteminde kullanılan birincil silahtır. Katı yakıtlı, güdümlü bir füzedir ve gelen uçak veya füzeleri durdurmak ve imha etmek üzere tasarlanmıştır. Patriot füzesi, hedefleri bulmak ve izlemek için pasif ve aktif radar arayıcı teknolojisinin bir kombinasyonunu kullanır ve birkaç yüz kilometreye kadar menzile sahiptir.

Özellikleri

değiştir

Uçaklara olduğu kadar, taktik balistik füzelere karşı da kullanılabilmektedir. Körfez Savaşında Irak’ın elindeki Scud füzelerine karşı pek bir etkisi olmamıştır. Track Via Missile (Füze Güdüm Sistemiyle İzleme) Tam güdümlüdür. Mobil ve sâbit rampadan kullanılabilir. Çok fonksiyonlu AN/MPQ 53 radarı mevcuttur. Amerika, Körfez Savaşında, Türkiye, İsrail ve Suudî Arabistan’daki önemli sanayii merkezlerini, limanları ve diğer stratejik yerler dâhil yerleşim merkezlerini korumak için Patriot ve Hawk füze bataryalarını kullanmıştır. Bu savaşta Patriot, Hawk ve E-3 Awacs sistemleri birbirlerini tamamlayarak bölge savunması görevini yerine getirmişlerdir. Esas itibarıyla hava savunmasının sevk ve idâresini yapan Patriot atış ünitesi, diğer ana parçalardan ayrı olarak görev yapmaktadır. Normal olarak sistem bilgi koordinasyon merkezi aracı tarafından kontrol edilen bir taburda birleştirilmiş altı üniteli gruplar hâlinde kullanılmaktadır.

Varyantlar[5][6]

değiştir

Patriot füzesinin her biri genel sistem içinde belirli bir rolü yerine getirmek üzere tasarlanmış birkaç farklı çeşidi vardır.

MIM-104A: MIM-104A, 1980'lerde ABD ordusu tarafından kullanılan Patriot füzesinin erken bir versiyonudur. Uçak ve insansız hava araçlarına karşı savunma için tasarlanmıştır.

MIM-104B (PAC-1): Patriot Advanced Capability-1 (PAC-1) olarak da bilinen MIM-104B, 1980'lerde geliştirilen MIM-104A'nın yükseltilmiş bir versiyonudur. MIM-104A'ya kıyasla daha iyi menzil ve isabet oranına sahiptir ve aynı anda birden fazla hedefe angaje olabilmektedir.

MIM-104C (PAC-2): Patriot Advanced Capability-2 (PAC-2) olarak da bilinen MIM-104C, 1990'larda geliştirilen MIM-104B'nin yükseltilmiş bir versiyonudur. Kısa menzilli balistik füzelere karşı gelişmiş performansa sahiptir ve aynı anda birden fazla hedefe angaje olabilir.

MIM-104D (PAC-2/GEM): Patriot Advanced Capability-2/Guided Enhanced Missile (PAC-2/GEM) olarak da bilinen MIM-104D, 1990'ların sonunda geliştirilen MIM-104C'nin geliştirilmiş bir versiyonudur. Kısa menzilli balistik füzelere karşı gelişmiş performansa sahiptir ve aynı anda birden fazla hedefe angaje olabilmektedir.

MIM-104E (PAC-2/GEM+): Patriot Advanced Capability-2/Guided Enhanced Missile Plus (PAC-2/GEM+) olarak da bilinen MIM-104E, 2000'li yıllarda geliştirilen MIM-104D'nin yükseltilmiş bir versiyonudur. Kısa menzilli balistik füzelere karşı gelişmiş performansa sahiptir ve aynı anda birden fazla hedefe angaje olabilmektedir.

MIM-104F (PAC-3): Patriot Advanced Capability-3 (PAC-3) olarak da bilinen MIM-104F, 1990'ların sonunda geliştirilen Patriot füzesinin yükseltilmiş bir versiyonudur. Kısa ve orta menzilli balistik füzelere karşı savunma yapmak üzere tasarlanmıştır ve Patriot'un önceki versiyonlarına kıyasla daha yüksek irtifaya ve daha uzun menzile sahiptir.

PAC-3 MSE: PAC-3 MSE (Missile Segment Enhancement), 2010'larda geliştirilen PAC-3'ün yükseltilmiş bir versiyonudur. Kısa menzilli ve orta menzilli balistik füzelere karşı geliştirilmiş performansa sahiptir ve aynı anda birden fazla hedefe angaje olabilmektedir.

SkyCeptor (PAAC-4): SkyCeptor, ABD Ordusu tarafından kullanılmak üzere Raytheon tarafından geliştirilmekte olan Patriot füzesinin bir çeşididir. Kısa ve orta menzilli balistik füzelere, seyir füzelerine ve insansız hava araçlarına karşı savunma yapmak üzere tasarlanmıştır.

Başarı oranı

değiştir

Körfez Savaşı’nda Irak’tan gelebilecek olası tehditlere karşı çevresinde bulunan ülkelere yerleştirilen Patriot’lar, özellikle İsrail ve Suudi Arabistan’da etkin olamamışlardır. Irak’tan gelen SCUD ve Al Hussein füzelerini durdurmakta yetersiz kalan Patriot’ların, Suudi Arabistan’da %80, İsrail’de ise %50 oranında başarılı olabildikleri belirtilmiştir. Bu başarı oranlarının Suudi Arabistan ve İsrail hükûmetleri tarafından sansürlenmek istediği ve gerçek başarı oranının Suudi Arabistan’da %70, İsrail’de ise %40 olduğu belirtilmiştir.[7]

Operatörler

değiştir
 
MIM-104 operatörlerinin haritası. Mevcut operatörler mavi, gelecekteki operatörler mor

Mevcut operatörler:[8]  Almanya

  Yunanistan
  İsrail
  Japonya
 
Japonya Hava Öz Savunma Kuvvetleri MIM-104 Patriot fırlatıcı
  Ürdün

JAF üç[9][10] veya dört[11][12] Patriot füze bataryaları Almanya'dan satın alındı. Bataryalar operasyonel konuşlandırmada.

  Kuveyt

Ağustos 2010'da ABD Savunma Güvenlik İşbirliği Ajansı Kuveyt'in 209 adet MIM-104E PAC-2 füzesi satın almak için resmen talepte bulunduğunu açıkladı.[13] Ağustos 2012'de Kuveyt dört radar ve 20 fırlatıcı ile birlikte 60 adet MIM-104F PAC-3 füzesi satın aldı.[14]  Fas

  Hollanda
  Katar

Kasım 2012'de ABD'den 246 adet MIM-104E GEM-T ve 786 adet PAC-3 füzesi ve ilgili ekipmanın ihraç edileceği duyurulmuştur.[15] Kasım 2018'de operasyonel ilan edildi.[16]  Romanya ]ilk Patriot karadan havaya füze sistemini 17 Eylül 2020 Perşembe günü teslim aldı.[17] Romanya dünya çapında 14. Patriot müşterisi ve Patriot alan iki eski Varşova Paktı ülkesinden biri.

  Suudi Arabistan
  Güney Kore
  İspanya
  İsveç
  Tayvan
  Birleşik Arap Emirlikleri

Birleşik Arap Emirlikleri 2014 yılında Lockheed Martin ve Raytheon ile PAC-3 sisteminin en son geliştirilmiş halinin yanı sıra Lockheed'in 288 adet PAC-3 füzesi ve 216 adet GEM-T füzesi satın almak ve işletmek üzere bir anlaşma (yaklaşık 4 milyar dolar) yaptı. Anlaşma Birleşik Arap Emirliklerini hava tehditlerine karşı koruyacak ulusal savunma sisteminin geliştirilmesinin bir parçasıdır.[18] Birleşik Arap Emirlikleri Silahlı Kuvvetleri 2019 yılında tahmini 2,728 milyar dolar karşılığında 452 adet Patriot Gelişmiş Yetenek 3 (PAC-3) Füze Segmenti Geliştirilmiş (MSE) ve ilgili ekipman satın almıştır.[19]  ABD ABD Ordusu toplam 1,106 Patriot rampası işletmektedir. 2010 yılında 483 tanesi hizmetteydi.[20][21]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; M104 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ "Russia is luring international arms buyers with a missile system that costs much less than models made by American companies". CNBC. 19 Kasım 2018. 27 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2022. 
  3. ^ "What the Patriot missile can do for Ukraine". CBS News. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  4. ^ "The United States Army | Redstone Arsenal Historical Information". history.redstone.army.mil. 23 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2022. 
  5. ^ a b c d "Patriot Missile Long-Range Air-Defence System". Army Technology (İngilizce). 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2022. 
  6. ^ "Patriot PAC-3". Military.com (İngilizce). 14 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2022. 
  7. ^ Yüksel, Okan. "Hava Savunmasında Bir Başarısızlık Abidesi: Patriotlar". Politik Akademi. 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2012. 
  8. ^ Raytheon (5 Mart 2015). "Experience the Patriot Evolution". YouTube. 6 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2018. 
  9. ^ Cordesman, Anthony H. (2006). Asimetrik Savaşlar Çağında Arap-İsrail Askeri Güçleri (1.1url=https://books.google.com/books?id=3eZK7cm6pjoC bas.). ISBN 9780313083624. 
  10. ^ Terrill, W. Andrew (2010). Global Security Watch--Jordan. ISBN 9780313366192. 26 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2018. 
  11. ^ "Jordan To Receive 3 US Patriot Anti-missile Batteries On Feb 6 Diplomats" |url= değerini kontrol edin (yardım). www.informationclearinghouse.info. 20 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "La Jordanie déploie des batteries Patriot contre Damas". 22 Şubat 2012. 1 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2017. 
  13. ^ "Gulf States Requesting ABM-Capable Systems". Defense Industry Daily. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2010. 
  14. ^ "Air Defense: Kuwait Versus Iranian Missiles". StrategyPage.com. 6 Ağustos 2012. 20 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2014. 
  15. ^ "36(b)(1) Arms Sales Notification". Federal Register. 16 Kasım 2012. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2018. 
  16. ^ Binnie, Jeremy (27 Kasım 2018). "Qatari air defence commander says Patriot is operational". IHS Jane's 360. Doha. 27 Kasım 2018 tarihinde janes.com/article/84841/qatari-air-defence-commander-says-patriot-is-operational kaynağından |url= değerini kontrol edin (yardım) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2018. 
  17. ^ "Romanya savunmasını güçlendirmek için ABD'den Patriot füzeleri aldı". Reuters. Bükreş. 17 Eylül 2020. 29 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2020. 
  18. ^ "UAE seals deal for Patriot missiles". The National. United Arab Emirates. 25 Aralık 2008. |arşiv-url= kullanmak için |arşiv-tarihi= gerekiyor (yardım) tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2014.  Bilinmeyen parametre |arşiv tarihi= görmezden gelindi (yardım)
  19. ^ "Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) - Patriot Füze Sistemi ve İlgili Destek Ekipmanı". Defense Security Cooperation Agency. 3 Mayıs 2019. 8 Temmuz 2019 tarihinde mil/major-arms-sales/united-arab-emirates-uae-patriot-missile-system-and-related-support-equipment kaynağından |url= değerini kontrol edin (yardım) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2019. 
  20. ^ International Institute for Strategic Studies (2010). The Military Balance. Routledge. s. org/details/militarybalance2010iiss/page/n30 33. ISBN 978-1-85743-557-3. 
  21. ^ "International Institute for Strategic Studies". iiss.org. 26 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2019. 

Dış bağlantılar

değiştir
 
Wikimedia Commons'ta MIM-104 Patriot ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=MIM-104_Patriot&oldid=32927280" sayfasından alınmıştır