Podemos
Podemos (Türkçe: Yapabiliriz), İspanya'da 2014 tarihinde, eşitsizlik ve yolsuzluklardan dolayı 2011-2012 protestoları sonucunda kurulmuş sol bir siyasî partidir. Kasım 2019 Genel Seçimleri'nde, ittifak yaptığı oluşumlarla birlikte %12.8 oy oranıyla 35 vekil çıkaran parti, PSOE ile koalisyon kurmuştur. Ancak kurucu lideri Pablo Iglesias Turrión, 2021 Mayıs ayında başkanlıktan ayrılmıştır.[9][10]
Podemos | |
|---|---|
.svg){kind=small} | |
| Genel sekreter | Ione Belarra |
| Kuruluş tarihi | 16 Ocak 2014 |
| Merkez | Calle Zurita 21, 28012 Madrid |
| Üyelik (2017) |  488,817 |
| İdeoloji | Demokratik sosyalizm[1] Sosyal demokrasi[2][3][4] Doğrudan demokrasi[1] Sol popülizm[5][6] |
| Siyasi pozisyon | Sol[7] |
| Ulusal üyelik | Yok |
| Uluslararası üyelik | Avrupa Birleşik Solu-İskandinav Yeşil Solu |
| Resmî renkler | Mor |
| Temsilciler Kongresi | 5 / 350
|
| Senato | 0 / 265 [8]
|
| Avrupa Parlamentosu | 2 / 61
|
| Bölgesel Parlamentolar | 11 / 1.248
|
| İnternet sitesi | |
Podemos, Avrupa'da yaşanan ekonomik kriz, işsizlik ve eşitsizliği çözmek için arayışta olduğunu söyleyen sol popülist bir partidir. Podemos kemer sıkma önlemlerine ve Lizbon Antlaşması'nın maddelerini kısmaya çalışan bir partidir. "Halkçı" kelimesi bazen siyasi rakipler tarafından aşağılamak amacıyla kullanılmaktadır.
Podemos, üye sayısı bakımından Halk Partisi'nden (HP) sonra ikinci büyük partidir. Üye kayıtlarının açılmasından sonraki ilk yirmi günlük sürede 100.000 kişinin desteğini alarak parti üye sayısı bakımından üçüncü siyasi güç haline gelmeyi başarmıştır.
Kuruluşundan dört ay sonra 2014 Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılmış ve oyların %7,98'lik kısmını (1.200.000 oy) alarak 5 temsilcilik kazanmış ve İspanya'nın oy sayısı bakımından dördüncü büyük partisi haline gelmiştir. 20 Aralık 2015 tarihinde yapılan genel seçimlerde %21 oy alarak 350 sandalyenin 69'unu alarak meclisteki üçüncü büyük parti olmuştur. 9 Mayıs 2016'da Unidas Podemos adıyla Birleşik Sol, Equo ve diğer küçük sol partilerle siyasi ittifak yapmıştır.
Tarih
değiştirKuruluş
değiştirPodemos, 2011'de eşitsizlik ve yolsuzluklardan dolayı düzenlenen ve 15-M Hareketi ya da Öfkeliler olarak da bilinen protestolar sonucunda ortaya çıkmıştır. Partinin kökenleri, 12-13 Ocak 2014 tarihinde yayımlanan ve otuz aydın ve akademisyenin imzalamış olduğu Mover ficha: convertir la indignación en cambio político (Bir parça değiştirmek: öfkeyi siyasi harekete çevirmek) adlı manifestodan oluşmaktadır. Bu manifestoda, o yıl yapılacak olan Avrupa Parlamentosu seçimlerinde Avrupa Birliği'nin politikalarına muhalefet gösterecek ve soldan oluşacak bir partinin gerekliliğine dikkat çekiyordu. 14 Ocak'ta, yayımlanan manifestoyu imzalayanlardan biri olmamasına karşın Madrid Complutanse Üniversitesi siyaset bilimi profesörü ve TV sunucusu Pablo İglesias, hareketin lideri olarak duyuruldu. Bu hareket Anti Kapitalist Sol (Izquerda Anticapitaista) ve Troçkist Dördüncü Enternasyonal tarafından örgütlendirildi. İglesias'ın üzerinde durduğu konular Anasayanın 135. maddesinin geçerliğinin azaltılması (2011'de iki büyük parti olan HP ve İspanyol Sosyalist İşçi Partisi-PSOE tarafından uygulanması), 128. maddesinin (Her türlü halleriyle ve kimin sahip olduğu fark edilmeksizin ülkenin bütün varlıkları halkın çıkarına kullanılır) tam anlamıyla uygulanması ve kürtaj hakları idi. Ayrıca kendileri İspanya'nın NATO'dan çıkmasını ve self-determinasyon hakkını desteklediler.
Podemos hareketi resmî olarak 16 Ocak 2014'te Madrid'in bir mahallesi olan Lavapiés'te bulunan Teatro del Barrio'da açıklandı. Yüzlerce kişinin katılımıyla Pablo İglesias ve birçok sol eğilimli kişilerin konuşmacı olarak katıldığı bir basın toplantısı yapıldı. Temel amaç kabul edilen kemer sıkma önlemlerine karşı gelmekti.
2014'te yapılacak olan Avrupa Parlamentosu seçimleri için Podemos'un üyeleri kendilerine üç şart koşmuştu: en az 50.000 kişinin desteğini almak; program ve adayların açık katılma usulü ile belirlenmesi ve diğer sol partilerle (Birleşik Sol, X Partisi, vb.) birleşik bir şekilde hareket edilmesiydi. 24 saatten az bir sürede 50.000 den fazla imza toplandı ve Podemos'un internet sitesi yoğun trafikten dolayı çöktü.
2014 Avrupa Parlamentosu seçimleri
değiştir25 Mayıs 2014 tarihinde Podemos adayları ile seçimlere girdi ve ülke çapında %7.98 alarak 54 sandalyenin beşini kazandılar. Partinin Avrupa Parlamentosu milletvekilleri Avrupa Birleşik Solu- İskandinav Yeşil Solu grubuna üye oldular.
Pablo İglesias, El País tarafından karamsar olarak nitelendirilen "Bu Avrupa seçimlerini kaybettik. Seçim HP tarafından kazanıldı. Bundan dolayı mutlu olamayız." açıklamasında bulundu. Gelecekteki hedefleri hakkında "HP ve PSOE'yi zayıflatana kadar devam edeceğiz. Diğer partilerle beraber çalışıp Avrupa'nın güneyinin Alman kolonisi olmak istemediğini göstermeye çalışacağız." açıklamada bulundu. Ayrıca İglesias, Avrupa Parlamentosu Milletvekillerinin hiçbirinin standart maaş olan 8.000 € almayacağını ve İspanya'daki asgari ücretin üç katı olan 1.390 €'dan fazla almayacağını duyurdu.
İlk Parti Kongresi
değiştir5 Hazian 2014'te Pablo İglesias sonbaharda Asamblea Ciudadana "Sí se puede" (Vatandaşların Meclisi "Evet, olabilir") yapılacağını duyurdu. İglesias ayrıca herkesin katılabileceği, kapalı liste açık seçim sistemi şekilde seçilecek yirmi beş kişilik ekibin olacağını duyurdu. Oylama 12-13 Haziran tarihinde İnternet üzerinden yapıldı. Seçimlerde Pablo İglesias'ın lider olduğu liste ile Círculo de Enfermería (Hemşirelerin Camiası) adlı liste yarıştı. 8 Haziran'da Madrid'de Podemos hakkında yapılan bir toplantıda seçimin kapalı liste halinde olması ve son sürenin çok kısa bir tarihe kadar olması eleştirildi. 55.000 oyun katılımıyla yapılan seçimleri oyların %86.8'ini alan Pablo İglesias'ın liderliğini yaptığı liste kazandı.
Vatandaşlar meclisinin çoğu zamanında partinin siyasi ve örgütsel prensiplerini yazılı hale getirmek ve sorunlara çözüm bulmakla geçti. Podemos'un herhangi bir üyesi yazılı bir öneride bulunabilirdi ve bu belge bütün Podemos üyelerinin katılımıyla kabul veya ret edilebilirdi. Bu belgeler partinin iç yapısını hazırlamakla birlikte parti içi seçimlerin nasıl olacağı belirlendi.
Parti kongresi 18-19 Ekim tarihlerinde Madrid'de yapıldı. 19 Ekim'de üye sayısı 130.000 olan Podemos 22 Ekim'de 170.000 oldu.
Kongrede ğarti adına sorunların çözümü tartışıldı ve her grubun verdiği çözüm önerileri görüşüldü ve oylandı. Her üye en fazla beş sorun hakkında oy verebilirdi. Buna göre en çok oy toplayan 5 konu eğitim (%45), yolsuzluk karşıtı önlemler (%42), ev alma hakkı (%38), sağlık sistemini iyileştirme (%31) ve borcu yeniden yapılandırma (%23) olarak belirlendi.
Luis Alegre, Carolina Bescansa, Íñigo Errejón, Pablo Iglesias ve Juan Carlos Monedero tarafından sunulan, etik, siyasi ve yapısal konularda yazılan ve "Claro que Podemos" ("Açıkçası Biz") %80.7 oyla kabul edildi. Partinin Avrupa Parlamentosu milletvekilleri tarafından hazırlanan belge ise %12.3 oy aldı.
2015 Yerel Seçimleri
değiştirEkim 2014'te Podemos Mayıs 2015'te yapılacak seçimlere doğrudan katılmama kararı aldı. Onun yerine parti üyelerinin çeşitli bölgelerdeki taban adayları destekleyebileceklerini açıkladı.
2015 Genel Seçimleri
değiştir20 Aralık 2015'te yapılan seçimlerde Podemos %20.65 oy alarak %28.71 alan Halk Partisi ve %22.02 alan PSOE'den sonra üçüncü büyük parti oldu. Yeni mecliste 350 sandalyenin 69'una sahip oldu. Bu sonuçla İspanya'daki geleneksel anlamda devam eden iki partili sistem sona ermiş oldu.
Unidos Podemos
değiştir2015 genel seçimlerinden sonra koalisyon hükûmeti için yapılan görüşmeler sonuç vermeyince, 2 Mayıs 2016 tarihinde Haziran 2016'da yeniden seçim yapılması kararı alındı. Seçimlere katılırken, Podemos, Birleşik Sol, Equo ve bölgesel sol partilerle siyasi ittifak yaptı ve 13 Mayıs 2016 tarihinde resmî adını Unidos Podemos (Beraber Yapabiliriz) olarak duyurdu.
2017 Mariano Rajoy Gensoru Oylaması
değiştirNisan 2017'de İspanyol medyasında iktidardaki Popular Parti'nin üyelerinin ve bu partinin yönettiği belediyelerde yolsuzluk yapıldığına dair bilgiler yazılmaya başlandı. Eski Madrid Belediye Başkanı'nın da yolsuzluk operasyonu kapsamında gözaltına alınması ve tutuklanması, sızdırılan bu belgelerin içeriğini doğrular nitelikteydi. Skandallar serisinden sonra Podemos lideri Pablo İglesias Turrion, Popular Parti başkanı ve başbakan Mariano Rajoy'a karşı meclise gensoru oylaması sunacaklarını açıkladı. Podemos siyasi partisinin yanında Katalan milliyetçisi ERC, Valencia partisi Comprimis ve Bask milliyetçisi EH Bildu partileri destek vereceğini açıkladı.
19 Mayıs 2017 tarihinde Podemos meclise gensoru önergesini sundu. İspanya Anayasası'na göre gensoru önerisini İspanya Kongresi'nin en az onda biri (35 kişi) milletvekili ve hükûmete başkanlık edecek birisinin başvurması lazım. 14 Temmuz 2017 tarihinde İspanyol Kongresi'nde gensoru önerisi tartışıldı ve oylamaya sunuldu. Oylama sonucuna göre Mariano Rajoy'un düşürülmesine ilişkin 82 evet, 170 hayır ve 97 çekimser oy kullanıldı. Oylama sonucuna göre Mariano Rajoy başbakan olarak görevinde kalmaya devam etti. Podemos lideri ise oylama sonucuna ilişkin "Sonuca baktığımızda başbakanın kalmasını isteyen kişiler mecliste hala azınlık durumundalar. Çekimserleri de kendimize çekerek Noel'den önce bu işi halletmek istiyoruz" ifadelerini kullandı.[11]
Pablo Iglesias'ın Ayrılışı
değiştir2019 seçimlerinden sonra koalisyon ortağı olan Podemos'un genel başkanı Pablo Iglesias, ülkenin ilk çok-partili hükûmetine başbakan yardımcılığı ve Sosyal Haklar Bakanlığı görevlerinde bulunmuştur. Ancak Iglesias, 2021 Mayıs ayında Madrid yerel seçimlerini aşırı-sağ partinin kazanmasının ardından siyaseti bırakmıştır. Bu süreçte partinin yaşadığı ivme kaybı ve liderlik tartışması da etkili olmuştur.[12] Haziran 2021'den itibaren Partinin liderliğini, genel sekreter Ionne Belarra yapmaktadır.
Seçim sonuçları
değiştir| Cortes Generales | |||||||||
| Seçim | Kongre | Senato | Lider | Sonuç | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Oy | % | Sıra | Oy | +/– | Sandalye | +/– | |||
| 2015 | Unidos Podemos ile | 49 / 350
|
49
|
12 / 208
|
12
|
Pablo Iglesias | Muhalefet | ||
| 2016 | Unidos Podemos ile | 47 / 350
|
 2
|
11 / 208
|
1
|
Muhalefet | |||
| 2019 (Nisan) | Unidas Podemos ile | 32 / 350
|
15
|
0 / 208
|
11
|
Erken seçim | |||
| 2019 (Kasım) | Unidas Podemos ile | 26 / 350
|
7
|
0 / 208
|
0
|
Koalisyon | |||
| 2023 | Sumar ile | 5 / 350
|
21
|
0 / 208
|
0
|
Ione Belarra | Destek | ||
| Seçim | Oy | Sandalye | Aday | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Oy | % | # | |||
| 2014 | 1,253,837 | 8.0 | #4 | 5 / 54
|
Pablo Iglesias Turrión |
| 2019 | Podemos-IU | 3 / 59
|
María Eugenia Rodríguez Palop | ||
| 2024 | 571,902 | 3.3 | #7 | 2 / 61
|
Irene Montero |
Üye Sayısı
değiştir| Tarih | Üye sayısı (tahmini) |
|---|---|
| 28 Haziran 2014 | 0 |
| 17 Ağustos 2014 | 100.000 |
| 27 Ekim 2014 | 200.000 |
| 14 Kasım 2014 | 250.000 |
| 29 Aralık 2014 | 300.000 |
| 26 Şubat 2014 | 350.000 |
| 16 Nisan 2016 | 400.000 |
Dış bağlantılar
değiştirKaynakça
değiştir
- ^ a b "Parties and Elections in Europe: The database about parliamentary elections and political parties in Europe, by Wolfram Nordsieck". 26 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2015.
- ^ Francesco Manetto (30 Kasım 2014). "Podemos: el rápido viaje ideológico hasta la socialdemocracia". El País. 4 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2015.
- ^ "Pablo Iglesias: "No nos hemos moderado. Estamos cómodos en la socialdemocracia"". 28 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2015.
- ^ Antón Baamonde (9 Kasım 2014). "La alternativa socialdemócrata es Podemos". ElDiario.es. 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2015.
- ^ Cristóval Rovira Kaltwasser (2014). Carlos de la Torre (Ed.). Explaining the Emergence of Populism in Europe and the Americas. The Promise and Perils of Populism: Global Perspectives. University Press of Kentucky. s. 211. ISBN 978-0-8131-4687-4. 20 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2015.
- ^ Cas Mudde (17 Şubat 2015). "The problem with populism". The Guardian. 21 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2015.
- ^ "Spain's ruling PP wins EU vote, political fragmentation rises". Reuters. 25 Mayıs 2014. 19 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2015.
- ^ "Cuadro resumen de Grupos Parlamentarios (Composición actual)". 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2015.
- ^ "İspanya'da Podemos Partisi'nin lideri 'Başarısız oldum' diyerek 42 yaşında siyaseti bıraktı". bbc.com/turkce. 5 Mayıs 2021. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2021.
- ^ "Muhafazakar partiye kaybeden solcu Podemos lideri 42 yaşında siyaseti bıraktı". tr.euronews.com. 5 Mayıs 2021. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2021.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2017.
- ^ "The Guardian view on Podemos: desperately seeking lost momentum". theguardian.com. 4 Nisan 2021. 4 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2021.