Poka

Poka (Gürcüce: ფოკა; okunuşu: "pok'a"), Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Ninotsminda Belediyesi'nde bir köydür. Paravani Gölü'nün güney kıyısında, deniz seviyesinden 2.080 metre yükseklikte yer alır. Ninotsminda kasabasına 28 km uzaklıktadır.

Vladimirovka köyüyle birlikte Poka temini oluşturan Poka bu teminin merkezidir.^[1]

Tarihçe

Azize Nino Kilisesi

Poka'da 11. yüzyıldan kalma Azize Nino Kilisesi, köyün eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Bu dönemde Poka, Gürcü Krallığı sınırları içinde yer alıyordu. Daha sonra birleşik Gürcü Krallığı ve Gürcü atabeg sülalesi Cakelilerin yönettiği Samtshe-Saatabago sınırları içinde kaldı. Osmanlılar, köyü Samtshe-Saatabago idaresindeyken 16. yüzyılın son çeyreğinde ele geçirdi. Osmanlı idaresinin 1595 tarihli mufassal defterde Boka (بوكە) olarak kaydettiği köy, bu tarihte Ahalkalak livasının Akşehir nahiyesine bağlıydı. Poka'nın boşalmış olması, Osmanlı Devleti'nin eline geçmesi üzerine Hristiyan nüfusun köyden göç etmesiyle açıklanabilir.^[2]

Poka Manastırı

Osmanlı döneminde yeniden meskun hale gelen Poka, yaklaşık 250 yıl sonra, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından imzalanan Edirne Antlaşması’yla Çarlık Rusyası’na bırakıldı. Böylece bu imparatorluğun bir parçası olan Gürcistan’a yeniden katılmış oldu.

Poka'da 1970 yılında, Olcaytu döneminde (1304-1317) basılmış İlhanlı sikkeleri bulundu. 155 adet gümüş dirhemden oluşan bu sikkeler "Poka hazinesi" olarak adlandırılmaktadır. "Poka hazinesi"nde yer alan en erken tarihli sikke 1310, en geç tarihli sikke ise 1316 yılına aittir. Bu sikkelerin 1317 tarihinden sonra gömüldüğü tahmin edilmektedir. "Poka hazinesi", Tiflis'te Gürcistan Simon Canaşia Devlet Müzesi'nde korunmaktadır.^[3]

Poka'da günümüze ulaşan önemli tarihsel yapı, 11. yüzyılda inşa edilmiş olan Azize Nino Kilisesi'dir. Tek nefli bir Gürcü kilisesi olan yapı, pembemsi kesme taşlardan inşa edilmiştir. Kilisedeki rölyef, Asomtavruli harflerle Gürcüce yazıt ve duvar resimleri günümüze ulaşmıştır. Zaman içinde zarar görmüş olan Azize Nino Kilisesi, 1997-2002 arasında restore edilmiştir. Kilise günümüzde ibadete açık olup köyde ayrıca açık bir manastır da bulunmaktadır.^[4]