Revvâdîler
Revvadiler (Arapça: بنو روّاد), 1071-955 yılları arasında Azerbaycan'ın kuzeybatı bölgesinde bulunmuş Sünni Müslüman bir Kürtleşmiş Arap hanedanıydı.[4][5][6] Revvadiler 8. yüzyılın sonlarında ve 9. yüzyılın başlarında Tebriz ve güneydoğu Azerbaycan'ı yönetti. Aile, 10. yüzyılın başlarında Kürtleşerek Tebriz ve Meraga merkezli hale geldi.[7]
Revvadiler | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| 955-1071 | |||||
 | |||||
| Başkent | Tebriz | ||||
| Resmî dil(ler) | Farsça (Saray ve edebiyat)[1][2] Azerice (İran dili) (yerel halk)[3] | ||||
| Resmî din | İslam | ||||
| Tarihçe | |||||
| |||||
Kökenleri
değiştirRevvadiler aslen Yemenli Arap Ezd kabilesine mensup olup sonradan bölgeye gelmiş ve Kürt aşiretleri ile karışarak Kürtleşmişlerdir.[4][8][9][10] Abbasi Halifesi tarafından 758 senesinde Basra'dan alınarak Azerbaycan'a yerleştirilmişlerdir. Revvad b. Müsenna el-Ezdî'yi, Azerbaycan valisi güvenliği sağlama amaçlı Tebriz civarında vazifelendirmiştir.[11] Daha sonra onun soyundan gelen torunları 8. ve 9. yüzyıllarda Abbasiler'in Tebriz valisi olarak vazife yapmışlardır. Revvadiler, 10. yüzyılın başından itibaren Azerbaycan'da baskın hale gelen Kürt varlığıyla özellikle Hezbani aşiretiyle karışmışlar ve giderek Kürtleşmişlerdir.[11] Buna karşılık Revvâdîlerin kökeni belirsizdir ve Ezd kabilesi bir bağlantıları olup olmadığı açık değildir.[12][13]
Tarihi
değiştirSalariler egemenliğinin zayıfladığı dönemde güç kazanan Tebriz, Meraga ve Ahar hâkimi Ebülhica bin er-Revvad, 981 yılında sonuncu Salari hükümdarı İbrahim bin Merzban'ı tahttan indirerek Revvadiler devletini kurmuştur. Ayrıca, Revvadiler, Muğan hakimi Sipehbud’u mağlup edip kendilerine bağlamışlardır.[14]
1054 yılında Sultan Tuğrul Bey'in öncülüğünde Güney Azerbaycan'a akın eden Büyük Selçuklu Devleti ordusu, Tebriz'e kadar ilerlemiştir. Rakibi karşısında zayıf düşen Revvadi hükümdarı Ebu Mensur Vehsudan, Tuğrul Bey’in hâkimiyetini kabul etmiş ve adına hutbe okunmasını emredip, sultana değerli hediyeler vermiş Selçuklular'la iyi ilişkiler geliştirmiştir.[15] Revvadilerin hakimiyetine Malazgirt Savaşı'ndan sonra son verilmiştir, bu tarihten sonra Revvadiler hakkında bilgi bulunmaz.[11]
Revvadi hükümdarları
değiştir- Muhammed Hüseyin (?-951)
- I. Hüseyin (955-988)
- I. Memlan (988-1000)
- II. Hüseyin (1000-1019)
- Vehsudan (1019-1054)
- Ebu Nasr II. Memlan (1054-1071)
Kaynakça
değiştir- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 14 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2023.
- ^ a b McDowall, David (1997). "The Arab Rawadid tribe, which moved into Kurdistan at the beginning of the Abbasid era (750 CE) was considered to be Kurdish within 200 years, although its Arab origin was well known." [Abbasi dönemi başlarında (750 CE) Kürdistan'a yerleşen Arap Revvadi aşireti, Arap kökenleri iyi bilinmesine rağmen 200 yıl içinde Kürt olarak kabul edilmeye başlandı.]. A Modern History of the Kurds (İngilizce). Bloomsbury Academic. ISBN 978-1-86064-185-5. 1 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024.
- ^ Foundation, Encyclopaedia Iranica. "Welcome to Encyclopaedia Iranica". iranicaonline.org (İngilizce). 10 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2023.
- ^ "Christoph Baumer, History of the Caucasus: Volume 1: At the Crossroads of Empires, (Bloomsbury Publishing, 2021), 265".
- ^ "V. Minorsky, A Mongol Decree of 720/1320 to the Family of Shaykh Zahid, Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, 1954, p. 524".
- ^ Gibb, Hamilton Alexander Rosskeen (1991). The Encyclopaedia of Islam (İngilizce). Brill. ISBN 978-90-04-08112-3. 4 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2023.
- ^ Revvâdîler, X. yüzyıldan itibaren Azerbaycan’da Kürt varlığının baskın hale gelmesiyle birlikte özellikle Hezbânîler’le karışmış ve giderek Kürtleşmişlerdir."REVVÂDÎLER". TDV İslâm Ansiklopedisi. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2024.
- ^ Prof. Dr. Ramazan Şeşen, 20:44'ten itibaren, https://www.youtube.com/watch?v=KM_dn6MD0Dk 27 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b c TDV, İslam Ansiklopedisi, cilt: 35, sayfa: 36
- ^ Kennedy, Hugh (14 Aralık 2015). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the Sixth to the Eleventh Century (İngilizce). Routledge. ss. 221-224. ISBN 978-1-317-37639-2. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024.
- ^ Fisher, William Bayne (1968). The Cambridge History of Iran (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-06935-9. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024.
- ^ "Revvadiler devleti - Azerbaycan". www.azerbaijans.com. 6 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2021.
- ^ "Revvadiler devleti". azerbaijans.com. 23 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2014.
Dış bağlantılar
değiştir- Rawwadids14 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Encyclopaedia of Islam.
- List of Rawadid Rulers