Roberto Torretti
Roberto Torretti (d. 15 Şubat 1930), felsefe tarihine, fizik felsefesine ve matematik felsefesine sunmuş olduğu katkıları ile uluslararası üne sahip Şilili bir filozof, yazar ve akademisyendir.
| Roberto Torretti | |
|---|---|
 | |
| Doğumu | 15 Şubat 1930 Santiago de Chile, Şili |
| Alma mater | University of Freiburg |
| Ödüller | National Prize for Humanities and Social Sciences (2011) |
| Çağı | 20. yüzyıl felsefesi |
| Bölgesi | Batı felsefesi |
| Okulu | Pragmatik realizm[1] |
| Doktora danışmanı | Wilhelm Szilasi |
| İlgi alanları | Felsefe tarihi, fizik felsefesi, matematik felsefesi |
Etkilendikleri
| |
Biyografi
değiştirTorretti, Valparaíso'daki Şili Üniversitesi Eğitim Enstitüsü'nde felsefe ve psikoloji dersleri vermeye başladıktan kısa bir süre sonra, 1954 yılında Wilhelm Szilasi'nin gözetiminde Freiburg Üniversitesinden doktora derecesi aldı. Ayrıca, Porto Riko Üniversitesi ve Şili Üniversitesinde felsefe dersleri verdiği kırk yılı aşkın bir akademik kariyere başlamadan önce Birleşmiş Milletler için çalıştı. Torretti, Porto Riko Üniversitesi'nden fahri profesör unvanı aldı ve Institut International de Philosophie'nin bir üyesiydi.[2] Nisan 2005'te Torretti, İspanya'daki Universitat Autonoma de Barcelona tarafından fahri doktora ile ödüllendirildi. Torretti, Şili'nin Santiago kentinde yaşadı ve akademisyen ve filozof Carla Cordua ile evlendi.[2] Eylül 2011'de Cordua ve Torretti, Şili Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa Beşeri ve Sosyal Bilimler Ulusal Ödülü'ne layık görüldü.[3]
Felsefi çalışmaları
değiştir.jpg)
Torretti, Alman filozof Immanuel Kant'tan büyük ölçüde etkilenmiş ve eserlerinin çoğunu Kant'ın düşüncesine adamıştır. Manuel Kant: estudio sobre los fundamentos de la filosofia Crita adlı eseri, 18. yüzyıl Alman filozofunun düşünceleri üzerine yazılmış en önemli edebi eserlerden biri olarak kabul edilir. Philosophy of Geometry from Riemann to Poincaré (1978), Relativity and Geometry (1983) ve El paraíso de Cantor (1998) gibi yayınlar, Torretti'yi bilim felsefesinde önde gelen bir otorite haline getirdi. Torretti'nin çalışmalarının çoğu, görelilik teorisi ve 19. yüzyıl geometrisine odaklanarak fizik ve matematikle ilgiliydi.[4] El Paraíso de Cantor kitabını mantık ve matematik felsefesindeki küme-teorik geleneğine adadı. Jesús Mosterín ile birlikte orijinal ve kapsamlı bir mantık ve bilim felsefesi sözlüğü yazdı.
Akademik ödüller
değiştir- National Prize for the Humanities, República de Chile, 2011
- Doctor honoris causa, Universitat Autonoma de Barcelona, 2005
- Fellow, Pittsburgh Center for the Philosophy of Science, 1983–1984
- John Simon Guggenheim Memorial Fellow, 1980–1981
- John Simon Guggenheim Memorial Fellow, 1975–1976
- Alexander-von-Humboldt Dozentenstipendiat, Kant-Archiv, Bonn, 1964–1965
Bibliyografi
değiştir- Manuel Kant. Estudio sobre los fundamentos de la filosofía crítica. (1967, 4th edition 2013)
- Filosofía de la Naturaleza. Textos Antiguos y Modernos. (1971)
- Problemas de la Filosofía. Textos filosóficos clásicos y contemporáneos. (w. Luis O. Gómez) (1975)
- Philosophy of Geometry from Riemann to Poincaré. (1978)
- Relativity and Geometry. (1983)
- Creative Understanding: Philosophical Reflections on Physics. (1990)
- Variedad en la Razón: Ensayos sobre Kant. (w. Carla Cordua) (1992)
- La geometría del universo y otros ensayos de filosofía natural. (1994)
- Sophocles' Philoctetes. - Text and Commentary. (1997)
- El Paraíso de Cantor: La tradición conjuntista en la filosofía matemática. (1998)
- The Philosophy of Physics. (1999)
- Diccionario de lógica y filosofía de la ciencia. (w. Jesús Mosterín) (2002, 2nd edition 2010)
- Relatividad y espaciotiempo. (2003)
- Pensar la ciencia. [w. Miguel Espinoza]
- En el cielo solo las estrellas: Conversaciones con Roberto Torretti. (w. Eduardo Carrasco)
- Estudios filosóficos 1957-1987. (2006)
- Estudios filosóficos 1986-2006. (2007)
- De Eudoxo a Newton: Modelos matemáticos en la filosofía natural. (2007)
- Crítica filosófica y progreso científico. (2008)
- Estudios filosóficos 2007-2009. (2010)
- Estudios filosóficos 2010-2011. (2013)
- Estudios filosóficos 2011-2014. (2014)
- Perspectivas. (w. Carla Cordua). (2017).
- Por la razón o la fuerza: Tucídides 5.84-116. (2017).
Kaynakça
değiştir- ^ Hasok Chang, "Pragmatic Realism", Revista de Humanidades de Valparaíso No 8, 2016.
- ^ a b "Memoria Chilena. Presentación - Roberto Torretti". memoriachilena.cl. 9 Mart 2004. 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2009.
- ^ "Entregan el Premio Nacional de Humanidades y Ciencias Sociales" [National Prize for Humanities and Social Sciences Given]. El Mercurio (İspanyolca). Santiago. 2 Eylül 2011. 29 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2017.
- ^ "The Philosophy of Physics by Roberto Torretti". complete-review.com. 8 Şubat 2001. 19 Nisan 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2009.