Sâbis Muharebesi

Sâbis Muharebesi
	I. Dünya Savaşı Irak Cephesi
	; Sâbis tabyalarına yapılan saldırıyı gösteren ayrıntılı bir harita
Tarih	8 Mart 1916
Bölge	Kut'un güneyi, bugünkü Irak
Sonuç	Osmanlı zaferi
Taraflar
Britanya İmparatorluğu ; • Britanya Hindistanı ; • Birleşik Krallık	Osmanlı ; • Alman İmparatorluğu ; (askerî destek)
Komutanlar ve liderler
Fenton Aylmer	Ali İhsan Bey ; Goltz Paşa
Güçler
18,891 piyade ; 1,268 Süvari ; 68 topçu bataryası	8,500 piyade ; 1,500 süvari ; 32 topçu bataryası
Kayıplar
İngiliz kaynağı: 4,000 Türk kaynağı: 513 ölü,; 2508 yaralı,; 455 kayıp,; Toplam: 3476	1,290

Sâbis Muharebesi (İngilizce: Battle of Dujaila), I. Dünya Savaşı sırasında 8 Mart 1916 tarihinde İngiliz ve Hint tümenleri ile Osmanlı 6. Ordu'su arasında, I. Kût'ül-Amâre Kuşatması sırasında gerçekleşen muharebedir. Müşir Colmar von der Goltz liderliğindeki Osmanlı kuvvetleri, İngiliz-Hint yardım gücünün sığındığı Kut'u kuşatırken, Korgeneral Fenton Aylmer önderliğindeki şehri kurtarma çabaları sonuçsuz kalmış ve İngilizler 3.476 kayıp vermişti.

Muharebe

8 Mart 1916 sabahından itibaren İngilizler sağ sahilde Sabis Tepesini şiddetli topçu ateşi ile bombaladıktan sonra 13. Kolordu Cephesinden taarruza başlamışlardı. Önceleri bu tepeyi çok zayıf kuvvetlerle tutmuş olan 13. Kolordu, İngilizlerin hava keşfi yapmak, toplarını yerleştirmek ve Sabis güneyinden kuşatmayla görevlendirdikleri kuvvetlerin etkisini beklemek gibi sebeplerden dolayı hareketlerini geciktirmeleri üzerine bundan yararlanarak, ihtiyatlarını Sabis bölgesine göndermiş ve burasını kuvvetlendirmeye zaman ve imkân bulabilmişlerdi. Bu şekilde ancak saat 09.00’dan itibaren bütün kuvvetleri ile taarruza geçebilen İngilizler, 13. Kolordu birliklerinin şiddetli direnişine uğrayarak bir başarı elde edemediler.^[2]

Düşman, kolordu cephesinin özellikle Sabis Tepesi ile güney bölgesini çok üstün kuvvetlerle (dört piyade, bir süvari tugayı) zorluyordu. Ancak Ebter Tepesinden Dicle Nehri’ne kadar olan kısımdan taarruz edecek olan düşman kuvvetleri (tahminen iki piyade tugayı) bu cephede oyalama muharebesi yaparak ciddi bir teşebbüse girişmediklerinden 13. Kolordu cephenin bu kısmından arttırdığı kuvvetleri asıl taarruz bölgesine göndererek burasını takviye etmekte ve İngilizlerin tekrar ettikleri taarruzları her defasında uzaklaştırmaktaydı.^[2]

Saat 16.00’ya doğru İngilizler bütün kuvvetlerini Sabis Tepesi’ne karşı toplayarak bu tepeyi merkezden bir topçu ateşi ile bir saat kadar topa tutmuş daha sonra hücuma kalkarak bazı siperlere girmeyi başarmışlardır. Bu sıralarda nehrin sağ sahiline geçirilmiş olan 51. Tümenin 7. Alayı sıkı yürüyüşlerle cephenin bu kısmına gelerek bomba ve süngü ile düşman üzerine hücum etmiş ve kanlı bir çarpışmadan sonra siperleri alarak düşmanı geri püskürtmeyi başarmıştır.^[2]

Sonuç

Artık İngilizler sağ sahilde giriştikleri bu teşebbüste bir başarı elde edemeyince kurtuluşu geri çekilmekte bulmuşlar ve bütün cepheden geri çekilerek taarruzdan önceki yerlerine dönmüşlerdi. İngilizlerin bu muharebede verdikleri zayiat General Townshend’ın “Irak Seferim” adlı eserine göre 513 ölü, 2508 yaralı, 455 kayıp, toplam 3.476'dır.^[2]

Kaynakça

Dipnot

^ ^a ^b Edward J. Erickson, Ottoman Army Effectiveness in World War I: A Comparative Study, Routledge, 2007, 978-0-415-77099-6, p. 93.
^ ^a ^b ^c ^d ^e BAYKOÇ 2006 3 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ss. 51-52.

Alıntı

Kur. Alb. Hulusi BAYKOÇ. Birinci Dünya Savaşımda Kafkas ve Irak Cephesinde 5 nci Seferî Kuvvetler (52 nci Tümen). Ankara: Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, 2006, ss. 51-52.

[Effektiveness93-1] Edward J. Erickson, Ottoman Army Effectiveness in World War I: A Comparative Study, Routledge, 2007, 978-0-415-77099-6, p. 93.

[:0-2] BAYKOÇ 2006 3 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ss. 51-52.

[1]

[2]