Saka (Osmanlı ordusu)

Sakalar veya Saka ocağı, Yeniçerilerin su ihtiyacını karşılamakla görevli askerlerin bağlı olduğu ocaktır. 17. yüzyılda sayıları 700 kadardı. Kışlaları Ağakapısı dışındaydı. Seferde ve barışta yeniçerilerin içme ve yıkanma suyunu sağlamakla görevliydiler. Elbise ve çakşırları deriden olup beygirlerinin iki yanına astıkları meşin kırbalarla su taşırlardı. Sakabaşına bağlıydılar. Sakabaşıdan sonra saka kethüdası rütbesi gelirdi.

Sakabaşı ve saka kethüdasının bir görevi de Dîvân-ı Hümâyun toplantılarında padişaha ve vezirlere su, şerbet vb. sunmak, toplantı sırasında yemek yenirken ibrik ve havlu tutmaktı. Saka Ocağı, 1826 yılında Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasıyla ortadan kalkmıştır.

Etimoloji

Saka kelimesi, Arapça sḳy kökünden gelen ve “sucu, su veren” manasındaki سقّاء (saḳḳāˀ) sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Arapça saḳā “suladı, su verdi” fiilinin faˁˁāl vezninde meslek adıdır. Bir Türk dilinde en eski kullanımı 1341'e tarihlenen ve yazarı belli olmayan Tezkiretü'l-Evliya eserinin tercümesinde yer alır. Aynı kökten saki kelimesi de türemiştir.