Salome (opera)
Salome Alman besteci Richard Strauss tarafından Oscar Wilde'ın orijinal Fransızca Salome oyunundan Hedwig Lachmann tarafından uyarlanan librettosuna göre hazırlanmış bir perdelik "müzikli dram" janrında bir opera. Bu eser Ernst von Schuch'un orkestra şefliği altında ilk defa 9 Aralık 1905'te Dresden "Konigliches Opernhaus" operaevinde sahnelenmiştir.
 | |
| Müzik | Richard Strauss |
|---|---|
| Libretto | Hedwig Lachmann |
| İlk gösterim yeri | Königliches Opernhaus, Dresden |
| Oyuncular |
|
Roller
değiştir
| Rol | Ses | İlk gösterim rolleri, 9 Aralık 1905 (Orkestra şefi: Ernst von Schuch) |
|---|---|---|
| Kral Hirodes Antipa, Roma'ya bağlı Yahudiye eyaletini "Tetrark/Kral" idarecisi | tenor | Karel Burian |
| Herodias, Karısı | mezzo-soprano | Irene von Chavanne |
| Salome, üvey kızı ve yeġeni | soprano | Marie Wittich |
| Jokanaan. Vaftizci Yahya | bariton | Karl Perron |
| Narraboth, Muhafız Birliği Komutanı | tenor | Rudolf Ferdinand Jäger |
| Herodias'in genç hizmetlisi | kontralto | Riza Eibenschütz |
| Birinci Yahudi | tenor | Hans Rüdiger |
| İkinci Yahudi | tenor | Hans Saville |
| Üçüncü Yahudi | tenor | Grosch |
| Dördüncü Yahudi | tenor | Anton Erl |
| Beşinci Yahudi | bas | Léon Rains |
| Birinci Nasıralı | bas | Theodor Kruis |
| İkinci Nasıralı | tenor | Friedrich Plaschke |
| Birinci asker | bas | Franz Nebuschka |
| İkinci asker | bas | Erwin |
| Bir Kapadokyalı | bas | Ernst Wachter |
| Bir köle | soprano/tenor | Maria Keldorfer |
| Misafirler (Mısırlılar ve Romalılar) ve maiyetleri, hizmetliler, askerler (hepsi sessiz) | ||
- Mekân - Kral Hirodes'in Sarayının büyük terası.
- Zaman - İsa'nın ölümünden birkaç yıl önce.
1. Sahne
değiştirMuhafız gücünün komutanı olan genç asker Narraboth Sarayda verilen festival ziyafetinde bulunan güzel prenses Salome'nin karşı durulmaz güzelliğine hayran olup onu gözlemektedir. Kral Hirodes'in genç hizmetlisi onunla konuşmaya koyulur. Bu genç muhafızlar komutanına bu takıntısından vazgeçmesini tavsiye eder. Bu türlü soylu kadınların tehlikeli kişiler olduklarını bildirir. Zaten de saray ziyaretçilerini gözlemenin makul erkekler tarafından yapılmaması gereken bir şey olduğunu söyleyerek onu ikaz eder. Ziyafet salonunun içlerinden derinlerden Salome'nin üvey babası ve Romalılara tabi olan "Yahudiye eyaleti idarecisi Kral Hirodes'in bir kuyu içinde tutuklattığı (operada Jokanaan adı ile anılan) Vaftizci Yahya'nın sesi duyulmaktadır. Yahya yeni ve son peygamber olarak yeryüzüne İsa'nın geldiğini devamlı olarak avazı çıktığı kadar bağırarak ilan etmektedir. Fakat devlet idarecileri onun ne dediğini anlamamaktadırlar.
2. Sahne
değiştirSalome üvey babasının ziyafette kendine şehvetli göz atışlarından bıkmıştır ve kendini ziyafet salonundan terasa dışarı atar. Fakat salonun içinde bulunan bir kuyudan gelen Jokanaan'ın seslerine merak sarmıştır. Jokanaan bu bağırtıları arasında Salome'nin annesi ve Kral Hirodes'in karısı olan Herodias hakkında çok fena gerçekler ifşa etmektedir. Herodias'ın Salome'nin babasını kardeşine öldürttüğünü ve sonra bu kocasının katili ile evlendiğini açıkça bağırıp söylemektedir. Ama Kral Hirodes kimsenin bu çukurun yakınına gitmesini yasaklamıştır. Salome bu yasağa uymamak için muhafızlar komutanı Narraboth'u kullanmaya karar verir ve çeşitli iğfal edici yollarla Narraboth'u kandırarak Jokanaan'ın tutuklandığı çukurdan çıkarılmasını sağlar ve en çekici tavırlarını takınarak onun yanına gelir.
3. Sahne
değiştirSalome Jokanaan'dan sanki büyülenmiştir. Ona aşk yeminleri yapar, fiziksel güçleri, saçları ve dudakları hakkında şarkılar söyler. Bu kişinin kendine çekici bulmayıp ona karşı gösterdiği menfi tavırlar arttıkça, Salome onu gittikçe daha da çekici bulmaya başlamıştır. Onun zindanlara tekrar geri gönderilmesinde önce onunla birleşmeyi şiddetle arzu etmeye başlar.
4. Sahne
değiştirZiyafettekilerde de salondan çıkıp terasa gelirler. Kral Hirodes Salome'den kendisi ve ziyaretçiler için dans etmesini ister. Salome dans etmek için bir ön şart koyar. Eğer Kral Hirodes için dans ederse ondan her ne isterse istesin kendisine vereceğine dair bir yemin vermesini şart olarak Hirodes'e bildirir. Bun şartı Kral Hirodes kabul eder. Bunun üzerine Salome çok çekici ve şehvet doğurucu bir dans olan "Yedi Peçe Dansı"'nı Kral Hirodes için icra eder.
Kral Hirodes bu danstan çok memnun kalmıştır ve Salome'nin her isteğini yerine getirmeye hazırdır. O kadar iğfal edici hareketlerine rağmen Jokanaan'dan hiç pozitif yanıt alamayan Salome ondan intikam almak istemektedir. Kral Hirodes'den istediği bir gümüş tepsi üzerinde Jokanaan'ın kesik başıdır. Kral Hirodes bu istekten hiç hoşlanmamıştır ve Salome'yi bu isteğinden caydırmaya çalışır ama Salome isteğinde ısrar eder. Jokanaan kesik kafası bir gümüş tepsi ile Salome'ye sunulur. Salome kesik başı elleri arasında tutar; ama Jokanaan'ın kendine çekiciliğinden ölüsünden bile kendini kurtaramaz. Bu şehvetli isteğini karşılamak için elleri arasında tuttuğu kesik başı tutup dudaklarına götürüp bu kesik başın dudaklarına çok şehvetli bir buse verir.
Kral Hirodes Salome'nin bu şehvetli hareketinden tiksinip ondan nefret etmiştir. Muhafız askerlerine çok kısa bir emir verir: "Bu kadını öldürün". Salome'nin öldürülmesinden sonra da askerlerin kalkanları altına gömülmesini emreder.
Enstrümantasyon
değiştirSalome operasının orijinal orkestra notalarına göre şu çalgılar bulunan büyük bir orkestra gereklidir:
- Tahta nefesli çalgılar: pikolo flüt, 3 flüt, 2 oboa, İngiliz kornosu, "heckelfon", "klarinet pikollo", 2 Si bemol klarinet, 2 La major klarinet, bas klarinet, 3 fagot, kontrofagot
- Bakır nefesli çalgılar: 6 Fa korno, 4 trompet, 4 trombon, tüba
- Perküsyon (8–9 çalgıcı): 5 timpanı, kirişli davul, bas davulu, ziller, üçgen (çalgı), tam-tam, tef, kastanyet, glockenspiel, ksilofon
- Tuşlu çalgılar: celesta, harmonium (sahne dışında), org (sahne dışında)
- Yaylı çalgılar: 2 arp, 16 Birinci kemanlar, 16 İkinci kemanlar, 10–12 viola, 10 viyolonsel, 8 kontrobas
Seçilmiş disk kayıtları
değiştirŞu listede Salome operası için yapılan disk (Audio CD ve Video DVD) kayıtlarından seçilmişleri verilmektedir:[2]
CD
değiştir| Yıl | Roller (Salome, Jochanaan, Kral Hirodes, Herodias, Narraboth ) |
Orkestra şefi, Opera Evi ve Orkestra |
Marka |
|---|---|---|---|
| 1947 | Maria Cebotarı, Marko Rothmüller, Julius Patzak, Elisabeth Hongen, Karl Friedrich |
Clemens Krauss, Viyana Filarmonik Orkestrası |
Audio CD: Gebhardt Cat: JGCD 0011 |
| 1949 | Ljuba Welitsch, Herbert Janssen, Frederick Jagel, Kirsten Thorborg, Brian Sullivan |
Fritz Reiner New York Metropolitan Opera Orkestrası |
Audio CD: Gebhardt Cat: JGCD 0013 |
| 1951 | Inge Borkh, Hans Hotter, Max Lorenz, Irmgard Barth, Lorenz Fehenberger |
Joseph Keilberth Joseph Keilberth Bayerische Staatsoper Orkestrası |
Audio CD: Cantus Classıcs Cat: 500705 |
| 1952 | Inge Borkh, Ferdinand Frantz, Max Lorenz, Margarete Klose, Franz Fehringer |
Karl Schröder Hesse Radiodifusion Senfoni Orkestrası |
Audio CD: Myto Cat: 00211 |
| 1952 | Ljuba Welitsch, Hans Hotter, Set Svanholm, Elisabeth Hongen, Brian Sullivan |
Fritz Reiner, New York, Metropolitan Opera Orkestrası |
Audio CD: Walhall Cat: WLCD 0201 |
| 1961 | Birgit Nilsson, Eberhard Wächter, Gerhard Stolze, Grace Hoffman, Waldemar Kmentt |
Georg Solti Viyana Filarmonik Orkestrası |
Audio CD: Decca Records Cat: 475 7528; 000692102 (USA) |
| 1970 | Dame Gwyneth Jönes, Dietrich Fischer-Dieskau, Richard Cassilly, Mignon Dunn, Wieslaw Ochmann |
Karl Bohm Hamburg Devlet Operasi Orkestrası |
Audio CD: Deutsche Grammophon Cat: 445 319-2 |
| 1972 | Leonie Rysanek, Eberhard Wächter, Hans Hopf, Grace Hoffman, Waldemar Kmentt |
Karl Bohm Viyana Filarmonik Orkestrası |
Audio CD: Opera d'Oro Cat: OPD 7004 |
| 1977 | Hildegard Behrens, José van Dam, Karl-Walter Bohm, Agnes Baltsa, Wiesław Ochman |
Herbert von Karajan Viyana Filarmonik Orkestrası |
Audio CD: Celestial Audio Cat: ÇA 645 |
| 1990 | Jessye Norman, James Morris, Walter Raffeiner, Kerstin Witt, Richard Leech |
Seiji Özawa Dresden Staatskapelle Orkestrası |
Audio CD: Philips Cat: 432 153-2 |
| 1991 | Karen Huffstodt, José van Dam, Jean Dupouy, Hélène Jossoud, Jean-Luc Viala |
Kent Nagano Opera de Lyon Orkestrası |
Audio CD: Virgin Classıcs Cat: VCD7 91477-2 |
DVD
değiştir| Yıl | Roller (Salome, Jochanaan, Kral Hirodes, Herodias, Narraboth ) |
Orkestra şefi, Opera Evi ve Orkestra |
Marka |
|---|---|---|---|
| 1974 | Teresa Strataş, Bernd Weikl, Hans Hopf, Astrid Varnay, Wieslaw Ochman, Hanna Schwarz |
Karl Bohm Viyana Filarmonik Orkestrası |
DVD: Deutsche Grammophon Cat: DG 000907209 |
| 1991 | Cheryl Studer, Bryn Terfel, Horst Hiestermann, Leonie Rysanek, Clemens Bieber |
Giuseppe Sinopoli Deutsche Oper Berlin Orkestrası |
DVD: Warner Music Vision Cat: 9031-73827-2 |
| 1997 | Catherine Malfitano, Bryn Terfel, Kenneth Riegel, Anja Silja, Robert Gambill |
Christoph von Dohnányi Royal Opera House Covent Garden Orkestrası |
DVD: Decca Cat: 074105-9 |
| 2007 | Nadja Michael, İris Vermıllion, Peter Bronder, Matthias Klink, Falk Struckmann |
Daniel Harding Teatro alla Scala Orkestrası |
DVD: TDK DVWW OPSALOME |
| 2008 | Nadja Michael, Michaela Schuster, Thomas Moser, Joseph Kaiser, Michael Volle |
Philippe Jordan Royal Opera House, Covent Garden Orkestrası |
DVD: Opus Arte OA 0996 D |
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Konu özeti Malıtz, Leo (1921) The Opera Goer's Complete Guide eserinden ve Metropolitan Opera synopsisinden [1][ölü/kırık bağlantı] uyarlanmıştır.
- ^ ""Opearadis" websitesi Richarda Strauss "Salome" diskografisi". 9 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2012.
- Bu madde kısmen İngilizce Wikipedia "Salome (opera)" maddesi kaynaklıdır. Online:[2]19 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Dış bağlantılar
değiştir- IMSLP websitesi "Salome, Op.54 (Strauss, Richard)" maddesi (İngilizce) (Erişme:12.08.2012)
- "Operatoday" websitesi Almanca "Salome" Librettosu29 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca) (Erişme:12.08.2012)
- "Opearadis" websitesi Richarda Strauss "Salome" diskografisi9 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Opearadis" websitesi Richarda Strauss "Salome" diskografisi9 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişme:12.08.2012)
- Metropoliten Opera ses kayıtları (aboneli)[ölü/kırık bağlantı]
- YouTube websitesinde "Richard Strauss: Salome - Malfitano, Terfel, Riegel" maddesinde Richard Strauss'un Salome operasının 1997'de Londra "Kraliyet Convent Garden Operaevi" temsilinin tümünün live video kaydı. Online:[3]26 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.