Serpil Çakır
Serpil Çakır, Türk akademisyen, siyaset bilimci, kadın tarihi araştırmacısı, feminist aktivist.
| Serpil Çakır | |
|---|---|
.jpg) | |
| Doğum | Erzurum, Türkiye[1] |
| Meslek | Akademisyen, siyaset bilimci, kadın tarihçi, feminist aktivist. |
| Vatandaşlık |  Türkiye |
| Eğitim | İstanbul Üniversitesi (Doktora) Marmara Üniversitesi (YL) Marmara Üniversitesi (L) |
| Konu | Toplumsal cinsiyet, iktidar ilişkileri |
| Önemli eser | Osmanlı Kadın Hareketi Erkek Kulübünde Siyaset |
Kadın tarihi, feminist tarih yazımı, siyasette kadın temsili ve katılımı, kadın çalışmalarında yöntem, sözlü tarih, kadın hareketi tarihi, arşivcilik, biyografi ve bibliyografyalar konulu yayımlanmış eserleri ve çalışmalarıyla bilinir.
İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü, Siyaset Bilimi Anabilim Dalı’nda öğretim üyesidir.[2][3]
Akademik yaşamı ve çalışmaları
değiştirMarmara Üniversitesi Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi dalında 1983 yılında lisans eğitimini, 1985 yılında aynı üniversite ve bölümde yüksek lisans eğitimini tamamladı. 1985-1991 yılları arasında İstanbul Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi dalında doktora yaptı.
“Osmanlı Kadın Hareketi ve Kadınlar Dünyası” başlıklı doktora tezinde Osmanlı dönemindeki kadın dergilerini ve derneklerini; öncülüğünü Ulviye Mevlan Civelek’in yaptığı Osmanlı Müdafaai- Hukuk-ı Nisvan Cemiyeti’ni ve onun yayın organı olan, tüm yazı kadrosu kadınlardan oluşan Kadınlar Dünyası Dergisi’ni derinlemesine inceledi.[3] Böylece 20. yüzyılın başlarında Osmanlı’da kendilerini feminist olarak tanımlayan ve kadın hakları konusunda mücadele eden kadın hareketine dikkat çekti. Tez, 1994 yılında Metis Yayınları’ndan Osmanlı Kadın Hareketi adıyla kitaplaştırıldı.Türkiye’deki kadın hareketi tarihini bilinenin çok öncesine taşıyan kitap, Türkiye'deki kadın hareketi çalışmaları için klasik bir kaynak haline geldi ve Nisan 2021’de 6. basımı yapıldı.[4][5]
Meslek yaşamı 1991 yılında İstanbul Üniversitesi Kadın Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nde başladı. Eski Harfli Kadın Dergileri Bibliyografyası (co-editör, Metis Yayınları, 1993), Kadın Araştırmalarında Yöntem (Necla Akgökçe ile birlikte, Sel Yayıncılık, 1996) isimli kitapları derledi. Kapılar Açılınca (Yönetmen Nilgün Eroğlu Maktav, 1995), Kadınlar Vardır...(Yönetmen Hale Sözmen, 1995) adlı belgesellerin danışmanlığını üstlendi.[6] 1996 yılında Londra’ya giderek Londra Müzesi’nin “Peopling London” adlı Sözlü Tarih Projesinin Londra’da yaşayan Türkler kısmını “Londra’daki Türklerin Göçmenlik Halleri” başlığıyla yaptı.[3]
| “ |
Serpil Çakır’ın çalışması, hem Türkiye’deki yeni feminist hareketin bir parçası olması, hem de o güne dek “tek gözle” bakılan tarihe iki gözü de açık olarak bakması nedeniyle dünyadaki gelişmelerin bir parçasıydı ve örneğin dünyada Rönesans’a ya da Fransız Devrimi’ne farklı bir gözle bakılmasını sağlayan çalışmalar gibi, Türkiye’de de kadın hakları geçmişine farklı bir bakışın yolunu açıyordu. Çakır’dan sonra, akademi içinden ve dışından pek çok tarihçi ve sosyal bilimci “büyükannelerimizin” mücadelesini aydınlatmaya giriştiler ve böylece onların deneyimlerini hem tarihe, hem de kadınlara kazandırdılar. |
” |
| — Fatmagül Berktay, Kitap Tanıtımı:Osmanlı Kadın Hareketi[7] | ||
2000 yılında İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak yardımcı doçent unvanı ile göreve başladı; 2014 yılında Fakültenin Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde profesör unvanı aldı.[3] Çakır, İstanbul Üniversitesi’nin, lisans ve yüksek lisans programlarında “Karşılaştırmalı Siyaset”, “Toplumsal Cinsiyet ve Politika”, “Karşılaştırmalı Siyasal Sistemler”, “Beden, Tarih, Siyaset”, “Feminizm ve Siyaset Teorisi, “Tarihsel Sosyoloji” isimli dersleri vermekte ve üniversitenin Kadın Çalışmaları Yüksek Lisans Programında, “Feminist Teori”, “Feminist Yöntem” ve “Kadın Tarihi” isimli derslerini yürütmektedir.[3] Kadın tarihi, sözlü tarih, feminist tarih yazımı, feminist yöntem, toplumsal cinsiyet ve siyaset, siyasal temsil/katılım üzerine makaleleri yayınlanmıştır.
Çakır, sözlü tarih yöntemini kadın araştırmaları disiplinin açtığı önemli bir alan olarak görmüş ve çalışmalarında bu yöntemi doğrudan deneyimi ihmal edilmiş grupların, kendi sözlerinden bilgisini ortaya koymak amacıyla kullanmıştır. "Londra’daki Türklerin Göçmenlik Halleri", "Cumhuriyetin Öncü Kadınları", “İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kurum Tarihi", "Türkiye’de Kadın Parlamenterler", gerçekleştirdiği sözlü tarih projelerindendir. Çakır'ın Türkiye’deki vekil kadınlarla ve kadın hareketinden temsilcilerle yaptığı 75 görüşmeye dayanan Türkiye’de Kadın Parlamenterler başlıklı sözlü tarih çalışması, Erkek Kulübünde Siyaset adıyla 2013 yılında kitaplaştı.[8] Çakır, Türkiye’de kadınların parlamentoda ve siyasetin diğer karar alma mekanizmalarındaki temsil eşitsizliğini ele alan ve 2019'da genişletilmiş baskısı ile yeniden yayımlanan bu çalışmada[9] toplumsal cinsiyet rollerinin kadınların siyasette yer almasındaki kısıtlayıcı etkisini analiz edilerek görünür kıldı.[10]
Sözlü tarih konulu eğitimlerin yanı sıra Kadın Eserleri Kütüphanesi,[11][12] Amargi Kadın Akademisi,[13] Ka-Der, Uçan Süpürge,[14][15] Filmmor gibi kadın kuruluşlarının çeşitli eğitim çalışmalarına, feminizm, kadın tarihi, kadınların siyasal katılımı, siyasal partilerde kadınlar ve kadın politikaları türünden derslerle katkı sağlayarak destek veren Çakır, 1995-2000 tarihleri arasında Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı'nın yönetim kurulu ve genel kurul üyesi olarak görev yaptı ve kendi özel arşivini bu kütüphaneye 2014’te bağışladı.[16] İstanbul Kadın Müzesi tarafından 2014'te düzenlenen "Kadınların Üniversitede 100 Yılı - İnas Darülfünunu / Kadın Üniversitesi 1914-1919" adlı serginin danışmanlığını yaptı.[17] Çakır, uzmanı olduğu konularda, kadın kuruluşlarının yanı sıra, kültür kurumlarının,[18] belediyelerin ve çeşitli üniversitelerin[19] yaptığı davetlere katılarak katkı sunmaktadır.
Dış bağlantılar
değiştir- Erkek Kulübünde Siyaset 1/6 6 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Özgen Berkol Doğan Bilimkurgu Kütüphanesi Youtube Kanalı, 2015
- Sosyopolitik (1): Prof.Dr. Serpil Çakır ile Erkek Kulübünde Siyaset 6 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Medyascope TV
Kaynakça
değiştir- ^ "İsyankar Ruhların Aydınlık Yarınları İnşası Düşünürleri ve Aktivistleri ile Feminist Hareket". Makine Mühendisleri Odası İzmir Şubesi. 2021. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Akademik Kadro". İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi web sitesi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ a b c d e "Prof.Dr. Serpil ÇAKIR | AVESİS". avesis.istanbul.edu.tr. 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ Dağ, Saadet. "Sıyanet, Osmanlıca Bir Kadın Dergisi Üzerine". 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ "Osmanlı Kadın Hareketi, Serpil Çakır, Metis Yayınları". www.metiskitap.com. 6 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ "Kadınlar Vardır". Kadının İnsan Hakları Yeni Çözümler Derneği youotube kanalı. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Berktay, Fatmagül (2012). "Kitap Tanıtımı:Osmanlı Kadın Hareketi". Kadın Araştırmaları Dergisi. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Serpil Çakır'dan "Erkekler Kulübünde Siyaset"". Bianet. 13 Şubat 2014. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ Pınar Melis Yelsalı Parmaksız, ''Serpil Çakır: Erkek kulübünün kuralları değişmek zorunda!'', Mesele Dergisi Sayı 87
- ^ "Erkek kulübünde siyaset mümkün mü?". Agos. 25 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2020.
- ^ "Sözlü Tarih Sertifikalı Eğitim Programı: "Feminist Tarih Yazımında Sözlü Tarihin Yeri, Önemi, Yöntemi, Çalışma Örnekleri"". 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ "Kadın Sözlü Tarih Semineri Üzerine". Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar. Haziran 2018. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ Aksoy, Zeynep. "Kadınlara feminizm dersleri". Radikal. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2020.
- ^ "Kadınlar "Kadın Hareketinin Değişimi, Bugünü ve Geleceği"ni Tartıştı". Sivil Sayfalar. 7 Şubat 2018. 13 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ "Uçan Süpürge Demokraside Kadın İzleri İçin Aydın'daydı". Bianet. 13 Aralık 2010. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Özel Arşiv Koleksiyonu" (PDF). Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ "Kadınların Üniversitede 100 Yılı İnas Darülfünunu Sergi kataloğu" (PDF). İstanbul Kadın Müzesi. 2014. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Erkek Kulübünde Siyaset". Kiraathane.com.tr. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
- ^ "İstanbul Üniversitesi'nde Kadın Hareketi'nin anlamı ve sınırları konuşuldu". 4 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.