Ses heykeli

Ses heykeli, zamana dayalı veya mecralar arası bir sanat biçimi olup, ya heykel nesnesinin bir ses kaynağına sahip olduğu ya da ses kaynağının heykel olarak sergilendiği eserler için kullanılan bir terimdir. Ses heykellerini görsel sanatçılar veya besteciler gibi farklı alanlardan gelen sanatçılar üretebilmektedir.

Ses heykelleri, kendi kendilerine veya bir katılımcının tetiklemesiyle duysal veriler, sesler, melodik ya da ritmik örüntüler üretebilmelerinin yanı sıra plastize edilmiş duysal gönderimleri olan objeler de ses heykeli kapsamında yer alabilirler. Bu bağlamda ses heykelleri, belirli bir ses önermesi üretmek için yapılmış bir çalgının aksine, ana malzemesi ses olan kavramsal arka planına paralel soyut/somut bir hacme sahip tasarımsal yapılardır. Kimi zaman ağaç, kimi zaman metal, kimi zamansa sadece ses üzerinden verilmek istenen kavram aynı zamanda dijital bir ara yüz ile de sunulabilmektedir. Tarihten bazı örnekler olarak antik litofonlar ve eski idiofon örnekleri, eski çanlar ve ziller, 13.yüzyılda Cezerî'nin mekanik müzikli oyuncakları, 18.yüzyılda Filippo Bonanni'nin Il Gabinetto Armonico’sundaki (1722) ses nesneleri/aletleri, 20.yüzyılın başında Luigi Russolo’nun Intonarumori’leri, Marcel Duchamp'ın ses nesnesi çalışmaları, John Cage’in deneysel ses enstrümanları gösterilebilir.

Tarihsel süreçte ses sanatı alanı da, ses heykeli kavramından türemiş ve 20.yüzyıl sanat akımları ile kavramsal boyutlara evrilmiştir. Ses heykelleri, tanımındaki ses odaklı üretimlerin yanısıra, bir sembolik değerler silsilesiyle sesin bir temsiliyetini/parametresini yüklenerek, fiziksel olarak herhangi bir ses çıkarmasa bile ses nesnesi olarak yorumlanabilmektedir. Buna Duchamp’ın À bruit secret (Gizli gürültüyle) adlı çalışması örnek verilebilir.

Ayrıca Bakınız

• Ses sanatı (çağdaş sanat)