Vikipedi

Space Launch System

Space Launch System (SLS) (Uzay Fırlatma Sistemi), NASA tarafından geliştirilen tek kullanımlık aşırı ağır yük fırlatma aracıdır. SLS, 2022 itibarıyla operasyonel hizmetteki herhangi bir roketten daha fazla yük taşıma kapasitesine ve aynı zamanda daha fazla havalanma itiş gücüne sahiptir.[22][23][24] Artemis aya iniş programının ana fırlatma aracı olan SLS, mürettebatlı Orion uzay aracını ay ötesi yörüngeye fırlatmak için tasarlanmıştır. İlk mürettebatsız görev olan Artemis 1, 16 Kasım 2022'de fırlatıldı.[14][25]

Space Launch System
39B'den Orion uzay aracıyla birlikte fırlatılan SLS Blok 1
AmaçAşırı ağır yük fırlatma aracı
ÜreticiAerojet Rocketdyne
Northrop Grumman
Boeing
United Launch Alliance
Menşei ülkeABD
Proje maliyeti23,011 milyar ABD doları (2021'e kadar enflasyona göre düzeltilmiş)
Fırlatma başına maliyetGeliştirme hariç 2 milyar doların üzerinde (tahmini)[1][2]
Yıllık maliyet2021 mali yılı için 2,555 milyar ABD doları[3]
Boyut
YükseklikBlok 1 Mürettebat: 98 m (322 ft)
Blok 2 Kargo: 111 m (365 ft)
Çap8,4 m (27,6 ft), Çekirdek kademesi[4]
5,1 m (16,7 ft), ICPS[5]
Ağırlık2.610 t (5.750.000 lb)[6]
Kademeler2
Kapasite
LEO[7] için yük
Ağırlık
  • Blok 1: 95 t (209.000 lb)[8]
  • Blok 1B: 105 t (231.000 lb)[9][10]
  • Blok 2: 130 t (290.000 lb)[11]
TLI için yük
Ağırlık
  • Blok 1: > 27 t (59.500 lb)[12][13]
  • Blok 1B Mürettebat: 38 t (83.700 lb)
  • Blok 1B Kargo: 42 t (92.500 lb)
  • Blok 2 Mürettebat: > 43 t (94.700 lb)
  • Blok 2 Kargo: > 46 t (101.400 lb)
İlgili roketler
Benzer
Fırlatma geçmişi
DurumAktif
Fırlatma yerleriKennedy Uzay Merkezi, LC-39B
Toplam fırlatmalar1
Başarı(lar)1
İlk uçuş16 Kasım 2022, 06:47:44 UTC (09:47:44 TSİ)[14]
Taşıdığı yolcu veya kargo türüOrion
Kademe bilgisi
Ek motorlar (Blok 1, 1B)
Ek motor sayısı2 beş segmanlı katı roket güçlendiricileri
Yükseklik54 m (177 ft)[15]
Çap3,7 m (12 ft)
Brüt ağırlık730 t (1.600.000 lb)[15]
Gücünü verenKatı yakıt
Maksimum itme kuvvetiDeniz seviyesi: 14,6 MN; 1.490 tf (3.280.000 lbf)
Vakum: 16 MN; 1.600 tf (3.600.000 lbf)[16]
Toplam itme kuvvetiDeniz seviyesi: 29,2 MN; 2.980 tf (6.560.000 lbf)
Vakum: 32 MN; 3.300 tf (7.200.000 lbf)
Özgül itici kuvvet269 s (2,64 km/s)
Yanma süresi126 saniye
YakıtPBAN, APCP
Birinci kademe (Blok 1, 1B, 2) – Çekirdek kademe
Yükseklik65 m (212 ft)[17]
Çap8,4 m (27,6 ft)
Boş ağırlık85 t (187.990 lb)
Brüt ağırlık1.073 t (2.365.000 lb)
Gücünü veren4 RS-25D/E
Maksimum itme kuvvetiDeniz seviyesi: 7,44 MN; 758 tf (1.672.000 lbf)[18]
Vakum: 9,115 MN; 929,5 tf (2.049.200 lbf)[18]
Özgül itici kuvvetDeniz seviyesi: 366 s (3,59 km/s)[18]
Vakum: 452 s (4,43 km/s)[18]
Yanma süresi480 saniye
YakıtLH2 / LOX
İkinci kademe (Blok 1) – ICPS
Yükseklik13,7 m (45 ft)[19]
Çap5 m (16 ft)
Boş ağırlık3.490 kg (7.690 lb)[20]
Brüt ağırlık32.066 kg (70.693 lb)
Gücünü veren1 RL10B-2/C-2
Maksimum itme kuvveti110,1 kN (24.800 lbf)
Özgül itici kuvvet465,5 s (4,565 km/s)[21]
Yanma süresi1125 saniye
YakıtLH2 / LOX
İkinci kademe (Blok 1B, Blok 2) – Exploration Upper Stage
Yükseklik17,3 m (57 ft)[20]
Çap8,4 m (28 ft)
Gücünü veren4 RL10C-3, daha sonra 4 RL10C-X
Maksimum itme kuvveti407,2 kN (91.500 lbf)
Yanma süresi
  • 350 saniye (LEO tırmanışı)
  • 925 saniye (TLI ateşleme)
YakıtLH2 / LOX

SLS'nin geliştirilme süreci, kullanımdan kaldırılan Space Shuttle'ın yanı sıra, iptal edilen Ares I ve Ares V fırlatma araçlarının yerini almak üzere 2011 yılında başlatıldı.[26][27][28] Uzay Fırlatma Sistemi (SLS), mekik (Shuttle) türevi bir araç olarak; katı roket güçlendiricileri, RS-25 birinci kademe motorları ve aracın yapımında kullanılan çeşitli araçlar da dahil olmak üzere Space Shuttle programındaki donanımı yeniden kullanır. 2016 sonu için planlanan uçuş tarihi yaklaşık 6 yıl ertelendi.[29] SLS programı, bu tür gecikmeler, yüksek maliyet, Space Shuttle bileşenlerinin ve yüklenicilerin kullanımında rekabetçi olmayan doğası nedeniyle eleştirildi.

Bütün Uzay Fırlatma Sistemi uçuşları, Florida Kennedy Uzay Merkezi'ndeki LC-39B'den gerçekleştirilir. İlk üç SLS uçuşu, yeniden kullanılan Space Shuttle güçlendirici motorları ve ICPS üst kademesinden oluşan Blok 1 konfigürasyonunu kullanıyor. EUS üst kademesi (Exploration Upper Stage) ile geliştirilmiş Blok 1B konfigürasyonunun dördüncü uçuşta, yeni katı roket güçlendiricileri içeren daha da geliştirilmiş Blok 2 konfigürasyonunun ise dokuzuncu uçuşta kullanılması planlanıyor.[8][30][31][32][33] NASA, ilk dört uçuştan sonra SLS'nin üretim ve fırlatma operasyonlarını Boeing ve Northrop Grumman arasındaki ortak girişim olan Deep Space Transport LLC'ye devretmeyi planlıyor.[34]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Vought, Russell T. "Letter to the Chair and Vice Chair of the Senate Appropriations Committee with respect to 10 of the FY 2020 annual appropriations bills" (PDF). whitehouse.gov. s. 7. 13 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Kasım 2019. estimated cost of over US$2 billion per launch for the SLS once development is complete    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  2. ^ "NASA'S MANAGEMENT OF THE ARTEMIS MISSIONS" (PDF). Office of Inspector General (United States). NASA. 15 Kasım 2021. s. numaralı sayfa 23, PDF sayfa 29. 15 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Kasım 2021.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  3. ^ "Updated FY 2021 Spending Plan" (PDF). NASA. 23 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ekim 2021.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  4. ^ NASA (27 Ekim 2021). "Space Launch System Core Stage". nasa.gov (İngilizce). 15 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2022. 
  5. ^ NASA (18 Kasım 2021). "Space Launch System Interim Cryogenic Propulsion Stage (ICPS)". nasa.gov (İngilizce). 24 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2022. 
  6. ^ "SLS October 2015 Fact Sheet" (PDF). 6 Eylül 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  7. ^ "2018 draft factsheet of SLS capabilities" (PDF). NASA. 20 Ağustos 2018. 30 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  8. ^ a b Harbaugh, Jennifer (9 Temmuz 2018). "The Great Escape: SLS Provides Power for Missions to the Moon". NASA. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2018.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  9. ^ "Space Launch System" (PDF). NASA Facts. NASA. 11 Ekim 2017. FS-2017-09-92-MSFC. 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Eylül 2018.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  10. ^ "NASA's Space Launch System: Exploration, Science, Security" (PDF). The Boeing Company. 9 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
  11. ^ Creech, Stephen (April 2014). "NASA's Space Launch System: A Capability for Deep Space Exploration" (PDF). NASA. s. 2. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Eylül 2018.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  12. ^ Mohon, Lee (16 Mart 2015). "Space Launch System (SLS) Overview". NASA. 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2019.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  13. ^ "SLS Lift Capabilities and Configurations" (PDF). NASA. 29 Nisan 2020. 21 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  14. ^ a b "NASA Prepares Rocket, Spacecraft Ahead of Tropical Storm Nicole, Re-targets Launch". NASA. 8 Kasım 2022. 8 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022. 
  15. ^ a b "Space Launch System Solid Rocket Booster". NASA. Şubat 2021. 3 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2022.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  16. ^ Redden, Jeremy J. (27 Temmuz 2015). "SLS Booster Development". NASA Technical Reports Server. 23 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  17. ^ "SLS Core Stage Fact Sheet" (PDF). NASA. 20 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Ekim 2021.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  18. ^ a b c d "RS-25 Engine". 12 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2021.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  19. ^ "What is ICPS?". United Launch Alliance. 23 Haziran 2021. 23 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2021.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  20. ^ a b "Space Launch System". Spaceflight Insider. 9 Eylül 2018. 5 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2021. 
  21. ^ "RL10 Engine". 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2021.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  22. ^ Siceloff, Steven (12 Nisan 2015). "SLS Carries Deep Space Potential". nasa.gov. NASA. 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2018.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  23. ^ "World's Most Powerful Deep Space Rocket Set To Launch In 2018". iflscience.com. 29 Ağustos 2014. 7 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
  24. ^ Chiles, James R. (Ekim 2014). "Bigger Than Saturn, Bound for Deep Space". airspacemag.com. 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2018. 
  25. ^ Gebhardt, Chris; Burghardt, Thomas (16 Kasım 2022). "SLS makes successful debut flight, sending Artemis I to the Moon". NASASpaceFlight.com (İngilizce). 15 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2022. 
  26. ^ "S.3729 – National Aeronautics and Space Administration Authorization Act of 2010". United States Congress. 11 Ekim 2010. 28 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2020.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  27. ^ Stephen Clark (31 Mart 2011). "NASA to set exploration architecture this summer". Spaceflight Now. 15 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2011. 
  28. ^ Day, Dwayne (25 Kasım 2013). "Burning thunder". The Space Review. 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2014. 
  29. ^ "Public Law 111–267 111th Congress, 42 USC 18322. SEC. 302 (c) (2) 42 USC 18323. SEC. 303 (a) (2)" (PDF). 11 Ekim 2010. ss. 11-12. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Eylül 2020. 
  30. ^ "Space Launch System". aerospaceguide.net. 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2014. 
  31. ^ Gebhardt, Chris (6 Nisan 2017). "NASA finally sets goals, missions for SLS – eyes multi-step plan to Mars". NASASpaceFlight.com. 21 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2017. 
  32. ^ Harbaugh, Jennifer (12 Mayıs 2017). "NASA Continues Testing, Manufacturing World's Most Powerful Rocket". nasa.gov. NASA. 24 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.    Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
  33. ^ Gebhardt, Chris (15 Ağustos 2019). "Eastern Range updates "Drive to 48" launches per year status". NASASpaceFlight.com. 30 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2020. 
  34. ^ Potter, Sean Sean (27 Temmuz 2022). "NASA Prepares for Space Launch System Rocket Services Contract". NASA. 10 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2022. 

Dış bağlantılar

değiştir
 
Wikimedia Commons'ta Space Launch System ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Space_Launch_System&oldid=32188899" sayfasından alınmıştır