Status constructus

Sami dillerinde isim tamlamaları oluştururken kullanılan ismin bir hali

Status constructus, sami dillerinde isim tamlamaları oluştururken kullanılan ismin bir hali. Bir isim, onu takip eden diğer bir isim tarafından kısıtlanıyor ya da daha yakından tanımlanıyorsa, o isim status constructus halindedir.[1] Genellikle ikinci sırada bulunan isim avrupai dillerdeki genitife (tamlayan) denk gelmekte ve kelimeye -in, -ın anlamı katmaktadır.[2]

Status constructus'un, Almanca ve İngilizce gibi dillerindeki genitif kullanımından tek farkı, Türkçeye -ın/-in eki almış biçimde çevirelecek kelimelerin orijinal metinde ek almamasıdır.

Status constructus, Arapça, İbranice, Maltaca, Geez dili ve Amharca gibi dillerde bulunmaktadır.[3]

Arap gramerinde status constructus, الإضافة / izafe (ek, bağlantı) adı altında bilinmektedir.

Örnek:

  • بِنْتٌ (bintun): bir kız
  • اَلْبِنْتُ (al-bintu): (o) kız
  • أُمٌّ (ummun): bir anne
  • بِنْتُ أُمٍّ (bintu ummin): Bir annenin bir kızı
  • بِنْتُ الْأُمِّ (bintu l-ummi): (O) Annenin (o) kızı

İbranice

değiştir

İbrani gramerinde status constructus סמיכות / Smichut (destek) olarak adlandırılmaktadır. İlk kelimeye Nismach, ikinci kelimeye ise Somech denir.

  • בית bajit — "bir ev"
  • הבית haBajit — "o ev"
  • בית bet — "-nın/-nin evi"
  • ספר sefer — "kitap"
  • בית־ספר bet sefer — "bir okul"
  • בית־הספר bet haSefer — "(o) okul" (motamot: kitabın evi)

Geez dili

değiştir

Geez dilinde de -a eki alan ilk kelime, ikinci kelimeyi tamlayan rolündedir. İstisnai olarak -i ile biten isimler, -a eki yerine -ē eki alırlar.

ንጉሠ፡ሀገር (nəguśa hagar): şehrin kralı

ወልደ፡ንጉሥ (walda nəguś): kralın oğlu

ፍልሰተ፡ባቢሎን (fəlsata Bābilon): Babil sürgünü

ቃላተ፡ነቢይ (qālāta nabiy): peygamberin sözleri

ጸሓፌ፡ሕዝብ (ṣaḥāfē ḥəzb): halkın yazarı

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Hewitt, Steve (2009). "The Question of a Hamito-Semitic Substratum in Insular Celtic". Language and Linguistics Compass. 3 (4): 972-995. doi:10.1111/j.1749-818X.2009.00141.x. 21 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021. 
  2. ^ Zuckermann, Ghil'ad (2006), Complement Clause Types in Israeli 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Complementation: A Cross-Linguistic Typology (RMW Dixon & AY Aikhenvald, eds), Oxford University Press, Oxford, ss. 72–92.
  3. ^ Stafford, R. (1967). The Luo language. Nairobi: Longmans.