Stephen (İngiltere kralı)

Stephen, (d. 1096 - ö. 25 Ekim 1154) çok kere Blois'li Stephen (Fransızca: Étienne de Blois; Orta Çağ Fransızcası: Estienne de Blois) olarak bilinir. I. William'ın torunu ve I. Henry'nin yeğenidir. Öldüğü zaman İngiltere kralı ve Blois Kontu idi. Saltanatına kuzeni ve rakibi olan İmparatoriçe Matilda ile yaşadığı iç savaş damgasını vurdu.

Stephen
İngiltere kralı
Hüküm süresi	22 Aralık 1135 - Nisan 1141(5-6 yıl)
Taç giymesi	26 Kasım 1135
Önce gelen	I. Henry
Sonra gelen	Matilda (tartışmalı)
İngiltere kralı
Hüküm süresi	Kasım 1141 - 25 Ekim 1154(12-13 yıl)
Önce gelen	Matilda (tartışmalı)
Sonra gelen	II. Henry
Doğum	1096 Blois, Fransa
Ölüm	25 Ekim 1154 (57-58 yaşlarında) Dover, Kent
Defin	Faversham Manastırı
Eş(ler)i	I. Matilda, Boulogne Kontesi
Çocuk(lar)ı	IV. Eustace, Boulogne Kontu Matilda de Beaumont I. Marie, Boulogne Kontesi Baldwin of Blois I. William, Boulogne Kontu
Babası	Blois Kontu Stephen
Annesi	Adela

Çocukluğu ve Gençliği

Stephen, Blois'de doğmuştur. Blois Kontu Stephen ile Adela'nın çocuklarıdır. Annesi I. William'ın ve İngiliz soylularından biri olan Mathilde de Flandre'nın kızıdır.

Stephen'in asgari üç ağabeyi ve bir küçük erkek kardeşi vardı. Ağabeylerinin isimleri: engelli olan William, II. Theobald, genç ölen Odo ve küçük kardeşi sonradan Winchester Başpiskoposu olan Henry idi. Ayrıca bir öz kız kardeşi veya iki tane anne ayrı yarım kız kardeşi vardı.

Stephen, İngiltere kralı dayısı I. Henry yanına gönderildi ve onun sarayında özenle büyütüldü. Dayısı yanında onun krallığının ileri gelen asillerinden biri oldu. Dayısı ona İngiltere'de büyük arazileri hibe olarak vermişti. 1115 yılında ise dayısı tarafından Mortain Kontu ilan edildi ve Bolougne Kontu'nun kızı olan Matilda Bolougnelu ile evlendirdi. Karısının verasetinden dolayı İngiltere'de Kent'te ve Fransa'da Boulogne şehir, limanı ve çevresinde büyük arazilerin sahibi idi. Böylece karı koca o dönemde İngiltere'deki en zengin kişiler arasına girdiler. Stephen ellerine geçen bu büyük arazilerin idaresini karısı Matilda'nın etkin ellerine bırakmıştı.

Fakat 1120'de İngiltere kralı I. Henry'nin tek meşru oğlu ve veliahtı olan William Adelin İngiltere'ye gitmek için Barfleur limanından kalkan "Beyaz Gemi" adlı bir gemiye bindi. Bu gemi daha Barfleur limanı ağzında iken bir deniz kazası geçirip battı ve bu kazada gemideki 300 kusur yolcudan 2 kişi hariç tüm yolcular ve bu arada veliaht William Adelin öldü. Blois'li Stephen da bu gemiye binmesi gerekmekteydi ama mide hastalığı veya diğer bir özür yüzünden bir sonra Manş Denizi'ni geçecek gemiye binmeye karar vermesi dolayısıyla bu kazaya uğramadı ve yaşayarak kurtuldu. Karısı Matilda 1125 yılında babasının unvanına vâris olarak Bolougne kontesi oldu.

Bundan sonra I. Henry'nin başka meşru oğlu olmadığı için, sarayda veliaht olmak için komplolar kuruldu ve çatışmalar yapıldı. Kral I. Henry, kızı ve Kutsal Roma İmparatoru olan V. Heindrich'in karısı olan ama bu hükümdar 1125'te ölünce 1128'de Anjou Kontu V. Geoffroy ile evlenmiş olan Matilda'nın kendine varis olup İngiltere Krallığı tahtına hükümdar olarak geçmesini istemekteydi. Sarayında bulunan ileri gelenlere, bu arada yeğeni Blois'li Stephen'a, kendisi ölünce tahta tek yaşayan meşru evladı olarak kızı Matilda'yı tahta geçireceklerine yemin ettirdi.

Stephen'in İngiltere Krallığı, isyanlar ve "Anarşi" dönemi

Ana madde: Anarşi (1135)

I. Henry 1135'te ölünce İngiltere Krallığı'nda bir iktidar boşluğu yaşandı. Kızı ve meşru varisi olan İmparatoriçe Matilde kocası V. Geoffroy ile Fransa'da bir isyan bastırmakla meşguldü ve onların tarafından olan ileri gelen İngiltere asilleri ya bu isyanla uğraşmakta idiler ya da I. Henry'nin Fransa'da Normandiya'da olacak cenaze alayını beklediler. Stephen'in ağabey I. Theobald da daha güneyde Blois'da idi. Fakat Stephen Manş Denizi kenarından olan Bolougne limanında idi. Stephen hemen bir gemi ile kendine bağlı subay ve askerlerle İngiltere'ye geçti. Orada Norman kralların kilise üzerindeki etkilerini azaltmak isteyen küçük kardeşi Winchester Baspiskoposu olan Henry Bloisli'nin desteğini aldı. İngiltere'de önemli bir kilise hiyerarşisi basında olan kardeşi Stephen'in dayısı I. Henry'ye İmparatoriçe Matilda'yi tahta geçireceğine dair yaptığı yeminin dinsel olarak hiç önemi olmadığını ve bir ülke içinde asayiş içerisinde barış ve huzurun devam ettirilmesinin boş bir yeminden çok daha önemli olduğunu ona bildirdi. Stephen 8 Aralık'ta Londra'ya geçti ve ertesi hafta İngiltere Krallığı'nı eline geçirmek için gereken her türlü işlem ve hareketleri organize etmekle uğraştı. Kendini İngiltere Krallığı kralı ilan etti; geleneksel olarak Londra ahalisinin kral seçme hakkini da kullandırılarak Londra halkı tarafından krallığı onaylandı ve 22 Aralık 1135'te yapılan dinsel taç giyme töreni ile İngiltere kralı oldu.

Stephen'in krallık dönemi başında başarılı oldu. İngiltere'ye İskoçya kralı I. David, Galler isyancıları ve İmparatoriçe Matilda'nin kocası V. Geoffroy'un saldırıları Stephen ve ordusu tarafından geri püskürtüldü. 1138'de İmparatoriçe'nin yarı erkek kardeşi Robert Glouceterli'nin ayaklanmasının bastırılması biraz zor oldu. 1139'da ise İmparatoriçe Matilda ve kocası V. Geoffroy'un güçlü saldırısı başarılı oldu. Karı koca Güneybatı İngiltere'yi ellerine geçirdiler ve buradan Steohen'in kral olamayıp gaspçı olduğunu ilan ettiler. 1141'de Stephen'le yaptıkları "Lincoln Muharebesi"'ni kazanıp Stephen'i esir aldılar. Fakat Robert Gloucesterli, Stephen'ı destekleyen karısı Matilda Bolougnelu, küçük kardeşi piskopos Henry Bloisli ve William Ypresli komutasında olan orduyla yaptığı "Winchester Hezimeti" adı verilen muharebeyi kaybetti ve Kral Stephen taraftarlarının eline esir düştü. Kral Stephen ile Robert Gloucester esir değiş tokuşu ile taraflarına geri döndüler. Fakat bu bir tarafta Stephen ve diğer tarafta İmparatoriçe Matilda ve V. Geoffroy arasında yapılan savaş hiçbir taraf üstün gelmeden devam edip gitti ve İngiltere halkı, yerel asiller hiç yasaya ve geleneğe bakmadan istediklerini yapar hale geldikleri için bu savaştan büyük zararlar gördü. Bu gayet kanunsuz çatışma dönemine "Anarşi" adı verildi. 31 Ekim 1147'de İmparatoriçe'nin en yetenekli taraftarı olan Richard Gloucesterli öldü. Bunun üzerine İmparatoriçe Matilde Framnsa'ya Anjou topraklarına çekildi ve İngiltere'deki çatışmalar hafifleşti. İmparatoriçe Matilda 3 Mayıs 1151'de öldü ve Feversahm Manastırı'na gömüldü.

Saltanatı

Stephen taç giydiği zaman soyluların, Papa II. İnnocentius ve İngiliz baronların desteğini almıştı. Hükümdarlığının ilk yılları gayet huzurlu geçti. Kendisinden önce gelen krallar, Galler ve İskoçya ile çeşitli savaşlar yapmıştı. Fakat Stephen böyle bir yol izlememişti. Bu barış ortamı 1139 yılına kadar devam etti.

1139 yılında Kraliyet yönetiminin başında bulunan Roger Salisbury'li ile yeğenleri Alexander ve Nigel kralın yönetiminden memnun olmadıklarını ve kralın sahip oldukları kalelere el koyduğunu bahane göstererek baş kaldırdılar. Kendilerinin olduklarını iddia ettikleri kaleleri talep ettiler. Talepleri reddedilince hak iddia ettikleri kaleleri kuşattılar ve halkı ayaklandırmaya çalışarak kralı protesto ettiler. Kral Stephen o yıl içinde kardinal ilan edilen kardeşi Henry'den dini bir konsey kurulmasını ve bu sorunun kilise tarafından çözülmesini istedi. Çünkü Salisbury'li Roger aynı zamanda kiliseye bağlı bir din adamıydı.

Fakat kilise bu duruma çözüm bulamadı. Bunun üzerine Kral Stephen güvendiği adamlardan biri olan II. Aubrey de Vere'i kendi adına konseye gönderdi; ve Roger Salisbury'li'nin bir din adamı olarak değil kralın bir hizmetkarı olarak tutuklanmasını istedi. Bu sırada Roger, Kraliçe Matilda'nın başa geçmesini ve Kral Stephen'ın devrilmesini öngörecek bir plan hazırlıyordu. Fakat bu planı uygulayamadan tutuklandı.

Kaynakça

Özel

Genel

• Crouch, David. The Reign of King Stephen, 2000
• Davis, Ralph Henry Carless, (1967) King Stephen, 1135-1154, University of California Press
• Norgate, Kate (1898). "Stephen (1097?-1154)". Kaynak:Sidney Lee. Dictionary of National Biography, 1885–1900. s. 54. Londra: Smith, Elder & Co. say. 151–156
• Crouch, David. Review of 'King Stephen', 2011 [1]20 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• King, Edmund (2004) "Stephen (c.1092–1154)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, Online: online edn, [[Erisim:9.2006).