Suhoy Su-25

Suhoy Su-25 (Kiril alfabesinde: Сухой Су-25) (NATO rapor ismi 'Frogfoot') Suhoy Tasarım Bürosu (SDB) tarafından tasarlanmış; çift motorlu, tek kişilik, saldırı/yakın hava desteği uçağıdır. ABD Hava Kuvvetlerindeki karşılığı A-10'dur. Sovyet Kara Kuvvetleri için yakın hava desteği sağlanması amacıyla tasarlanmıştır. İlk prototip uçuşu 22 Şubat 1975'te yapılmış olup 1978 yılından itibaren Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Tiflis'teki Suhoy üretim tesislerinde seri üretimine başlandı.

SU-25
Su-25 Rusya
Türü	Yakın Hava Desteği
Ulusal köken	Sovyetler Birliği
Üretici	Suhoy
Tasarımcı	Pavel Suhoy
İlk uçuş	22 Şubat 1975 (T8)
Hizmete giriş	1981
Durumu	Etkin hizmette
Ana kullanıcı	Rus Hava Kuvvetleri Rus Donanması
Diğer kullanıcılar	Belarus Hava Kuvvetleri Ukrayna Hava Kuvvetleri Azerbaycan Hava Kuvvetleri
Üretim sayısı	1,024
Birim maliyeti	11 milyon $(Amerikan doları)
Değişimleri	Suhoy Su-28

İlk modeller Su-25UB çift koltuklu eğitim uçağı, Su-25BM hedef çekme ile ihraç modeli olan Su-25K'dır. 2012 yılında bazı uçakların Su-25SM standardına yükseltilme çalışmalarına başlandı. İleri modeller olan Su-25T ve Su-25TM (Su-39 olarak da bilinir) yüksek adetlerde üretilmemiştir. 2007 yılında üretimde olan yegane zırhlı sabit kanatlı uçaklar Su-25 ve Su-34 uçaklarıdır. Su-25'ler hâlen Rusya ve diğer Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri ile diğer bazı ülkeler tarafından kullanılmaktadır.

Ağır zırhlı Su-25’ler özellikle tanklara karşı saldırı uçağı olarak tasarlandılar. Sovyet-Afgan Savaşı’nda yoğun bir şekilde kullanılmışlardır. Sovyet-Afgan Savaşının yanı sıra Irak tarafından İran'a karşı yakın hava destek ve avcı/önleyici rollerinde de kullanılmıştır. Ancak Körfez Savaşı sırasında Irak Hava kuvvetlerine ait Su-25'lerin bir kısmı İran'a sığınırken bir kısmı da Müttefik güçleri tarafından imha edilmiştir. Geriye kalan Su-25'ler ise İşgal sonrasında servisten çıkartılmıştır. Rus ordu hizmetinde bulunan Su-25'ler geliştirilmiş versiyonu olan Su-39’lar ile değiştirilmektedirler. Gürcistan Hava Kuvvetleri 1992-1993 yıllarında Abhazya Savaşı'nda Su-25 uçaklarını kullanmıştır. Ayrıca 2001 Makedonya anlaşmazlığında Makedonya Hava Kuvvetleri tarafından Arnavut isyancılara karşı ve 2008 yılındaki Rusya-Gürcistan savaşında hem Rusya Hem de Gürcistan tarafından kullanılmıştır. Fildişi Sahili, Çad ve Sudan'ın da aralarında olduğu Afrika ülkeleri tarafından yerel çatışmalar ve iç savaşlarda da kullanılmıştır. Yakın dönemdeki Rusya'nın Suriye müdahalesinde de Su-25 uçakları hizmet vermiştir.

Geliştirme

1968'in başlarında Sovyet Savunma Bakanlığı Sovyet Kara Kuvvetleri'ne yakın hava desteği amaçlı zırhlı bir havadan yere saldırı uçağı geliştirilmesine karar verdi.

Modeller

Su-25TM

Su-25

Orijinal modelidir,

Su-25T

Su-25 in SEAD versiyonudur. Kokpitin arkasındaki kamburda avionik sistem ve yakıt tankları saklıdır.

Kullanıcı ülkeler

Su-25 Askeri kullanıcılar:

  Mevcut kullanıcılar

  Eski kullanıcılar

Suhoy Su-25

• Angola
• Azerbaycan 14 Su-25M
• Belarus
• Bulgaristan 20 Su-25K ve 3 Su-25UBK
• Çad 4 ve 2 Su-25UB
• Kongo DC
• Ekvator Ginesi
• Ermenistan 5 Su-25, 9 Su-25K ve 1 Su-25UBK
• Etiyopya
• Gambiya
• Gürcistan
• Ukrayna
• Irak
• Kazakistan
• Kuzey Kore
• Özbekistan
• Peru
• Rusya
• Sudan
• Türkmenistan
• Birleşik Arap Emirlikleri

Eski kullanıcılar

• Fildişi Sahili
• Irak
• Kuzey Makedonya
• Slovakya
• Sovyetler Birliği