Sultan (film, 1978)

Sultan
Yönetmen	Kartal Tibet
Yapımcı	Nahit Ataman
Senarist	Yavuz Turgul
Oyuncular	Türkan Şoray; Bulut Aras; Şener Şen; Adile Naşit; İhsan Yüce; İlyas Salman; Erdal Özyağcılar; Tuncer Sevi; Hikmet Gül; Tuncer Sevi
Müzik	Cahit Berkay; Yavuz Turgul
Görüntü yönetmeni	Erdoğan Engin
Kurgu	Mevlüt Koçak, İsmail Kalkan
Stüdyo	Arzu Film
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Dram, Romantik komedi
Renk	Renkli
Yapım yılı	1978
Çıkış tarih(ler)i	1 Aralık 1978
Süre	88 dakika
Ülke	Türkiye
Dil	Türkçe
Çekim yer(ler)i	Rumeli Mahallesi, Sarıyer

Sultan, Kartal Tibet'in yönettiği, yapımcılığını Nahit Ataman'ın üstlendiği, senaryosunu ise Yavuz Turgul'un yazdığı 1978 yapımı dram-komedi türündeki sinema filmi. Başrollerini Türkan Şoray, Bulut Aras, Şener Şen ve Adile Naşit paylaşmaktadır. Sultan'ın özgün müziğini Cahit Berkay Yavuz Turgul ile birlikte besteledi.

Sultan, mahalle kültürünün ne olduğu, gecekondulaşmanın kentlerde nasıl var olmaya çalıştığı ve arabesk kültürü üzerine önemli filmler arasında gösterilmektedir. Filmin çekimleri İstanbul'un Sarıyer ilçesinin Rumelihisarı Mahallesinde, Boğaziçi Üniversitesi'nin Kuzey Kampüsüne yakın bir noktada gerçekleştirildi.

Konu

İstanbul'un varoşlarında geçen filmde, mahallenin genç ve yakışıklı genci ve aynı zamanda mahalle muhtarının oğlu olan Kemal (Bulut Aras) minibüsçülük yapmaktadır. Mahallede pek çok genç kız ile çıkmakta olan Kemal, bir gün Sultan'ı (Türkan Şoray) elde etmeyi planlar. Ancak çetin ceviz çıkan kız yakışıklı genci bayağı bir hırpalar. Bu esnada genç kıza gerçekten aşık olur. Diğer taraftan mahalle muhtarına gelen bazı kişiler gecekonduların bulunduğu yeri satın almış ve herkesi evlerinden atmak istemektedirler. Mahalleli ve muhtar arasında kıyasıya bir kavga başlar. Mahallede en son kalan dul kadın ve birkaç aile daha başka bir yere ev yapmak üzere göç ederken, yakışıklı delikanlı dul kadının peşinden giderek ona evlenme teklif eder.

Sultan ve dört çocuğunun oturduğu ve çekimlerin bir kısmının gerçekleştirildiği gecekondunun 2021 yılından bir görünümü, Rumelihisarı, Sarıyer, İstanbul

Oyuncular

Türkan Şoray - Sultan (ses. Nevin Akkaya)
Bulut Aras - Kemal (ses. Esen Günay)
Adile Naşit - Ebe Hatice
Şener Şen - Bakkal Bahtiyar
İhsan Yüce - Muhtar
Erdal Özyağcılar - Çarli Cevat
İlyas Salman - Bekçi Kolombo
Güzin Özyağcılar - Melek
Filiz Bozkurt - Seher
Hikmet Gül - Hikmet (ses. Güler Ökten)
Tuncer Sevi - Kavanoz Nuri (ses. Rıza Pekkutsal)
Ahmet Arıman - Abdullah (ses. Sezai Altekin)
İlhan Hemşeri - Müteahhit
Selim Naşit Özcan - Kahveci Ali
Ekrem Dümer - Komiser
Gül Yalaz - Şerife
Hasan Yıldız - Ağanın Adamı
Ayşe Kemikoğlu - Asiye (ses. Celile Toyon)
Ali Karagöz
Sabahat İzgü - Mahalleli
Yusuf Çatalbaş - Çocuk Oyuncu
Yaşar Şener - Nikah Memuru
Billur Kalkavan - Aslı
Bülent Onaran
Murat Tok
Talat Dumanlı
Ayten Koçak - Mahalleli
Ali Demirel - Polis

Filmdeki karakterlerin adı dönemin dizilerini ve tek kanal döneminin TRT kültürünü yansıtır. İlyas Salman'ın canlandırdığı mahalle bekçisi olan Kolombo için, dönemin dizilerinden Komiser Columbo'dan esinlenilmiştir. Erdal Özyağcılar'ın performans sergilediği Melek'in kocası Cevat'ın "Çarli" lakabı ise 1976-1981 yılları arasında yayınlanan Amerikan yapımı Charlie'nin Melekleri dizisinden ilham almıştır.^[1]

Film hakkında notlar

Sultan filminde ülkenin geçirmekte olduğu kentsel dönüşümle beraber kadınların değişimi ile bağlantılı bir yaşanmışlık görülebiliyor. Sultan filminin çekildiği dönemin kentlerinin kenarını meydana getiren öğeler dekor olarak kullanılmıştır. Sultan filmi ülke içi yaşanan göçün ortaya çıkardığı ana problemlere sahip karakterlerin şehirle rekabetini sunan filmlerden bir tanesidir. Bu filmde kadınların sinemaya gitmeleri veya jenerik görüntüde beraber bulunmaları dışında hiçbir şekilde birbirleriyle sohbet ederken görünmezler. Genellikle su alırken, ev ihtiyaçlarını karşılarken veya çocuklarıyla ilgilenirlerken sohbet ederler. Kadın karakterlerin bu özelliklerine zıt olarak ise erkek karakterler çoğunlukla eğlence ve keyif ile boş zamanlarını geçirirler.^[2]

Eleştiriler

Sinema eleştirmeni Sinem Öztürk'e göre, dönem olarak Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün yapım zamanına denk gelen film, bu konuya da değinerek köprünün inşa sürecinde doğacak rant kavgasını ve zenginlerin daha zengin olurken fakirlerin ise "keşke ölseler" durumuna düşmelerini de işlemektedir.^[3]

Kaynakça

^ Eda Aytekin (22 Aralık 2020). "Varoşların Yaşam Mücadelesini Sistem Eleştirisiyle Anlatan 'Sultan' Filminin Analizi Filmi Başka Gözle Seyretmenizi Sağlayacak". Onedio. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021.
^ “Derdi Başından Aşkın Kadınlar: Sultan’dan Zerre’ye Türk Sinemasında Kenardaki Kadının Dönüşümü” Fe Dergi 8, no. 2 (2016), 149-169 https://cins.ankara.edu.tr/16_12.pdf 13 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Demet Öztürk (6 Nisan 2016). "Sultan (1978): "Bu da Benden Bebelele"". CineRitüel. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021.

Dış bağlantılar

Beyazperde.com'da Sultan
IMDb'de Sultan
Sinemalar.com'da Sultan
SinemaTürk'te Sultan
TSA´de Sultan 18 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[Onedio-1] Eda Aytekin (22 Aralık 2020). "Varoşların Yaşam Mücadelesini Sistem Eleştirisiyle Anlatan 'Sultan' Filminin Analizi Filmi Başka Gözle Seyretmenizi Sağlayacak". Onedio. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021.

[2] “Derdi Başından Aşkın Kadınlar: Sultan’dan Zerre’ye Türk Sinemasında Kenardaki Kadının Dönüşümü” Fe Dergi 8, no. 2 (2016), 149-169 https://cins.ankara.edu.tr/16_12.pdf 13 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[Öztürk-3] Demet Öztürk (6 Nisan 2016). "Sultan (1978): "Bu da Benden Bebelele"". CineRitüel. 15 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021.

[1]

[2]

[3]