Suudi Arabistan tarihi

Suudi Arabistan tarihi, Arabistan coğrafyası ve Suudi ailesinin tarihidir. Arabistan antik dönemlerden beri Arap kabilleleri varlık göstermiştir. Dinler tarihi açısındanda önemli bir yere sahiptir. İslami hanedanlıkların birçoğu Arabistan coğrafyasında varlık göstermiştir.

İslam öncesi dönem

İnsanlar (Homo sapiens) ilk kez 100.000 yıl önce Afrika’dan Arabistan aracılığı ile Asya kıtasına geçtiler. Antik çağlarda Semud kavmi, Kinde krallığı ve El-Magar uygarlığı gibi uygarlıklar yer alıyordu. Arabistan’da İslamiyet öncesinde kabileler vardı. Dinleri ise Arap paganizmi, Yahudilik, Hristiyanlık ve yerel inançlara inanıyorlardı. İslamiyet öncesinde Arabistan’da siyasal birlik yoktu. İslamiyet Arabistan’a gelmeden önce Mekke’de Fil Olayı yaşandı.

Muhammed ve Dört Halife Dönemi

İslami inanca göre

Muhammed, 570 ya da 571 yılında Arabistan coğrafyasının Mekke şehrinde doğdu. Muhammed, Kureyş kabilesinin Haşimoğulları koluna mensuptu. Soyunun, İbrahim’e dayandığına inanılır. İslam dinine göre Muhammed’e, Allah tarafından Cebrail aracılığı ile 40 yaşında peygamberlik geldi. İlk başta kendi yakın çevresinde yayarken daha sonrasında açık açık yaymaya başlamıştır. Mekke’de, Müslümanların baskı görmesi üzerine Medine’ye Hicret etmişlerdir. 622 yılında gerçekleşen Hicret, Hicri takvimin başlangıcıdır. Medine’de, İslamî bir devletin temelleri atıldı. Medineliler ve Mekkeliler arasındaki ilk savaş Bedir Savaşıʼdır. Bedir savaşında Müslümanların sayısı az olmasına rağmen Mekkelilere karşı kazandılar. İkinci savaş ise Uhud Savaşıʼdır. Uhud Savaşı Müslümanların kaybetmesi ve Mekkelilerin zaferi ile sonuçlanmıştır. Daha sonrasında Mekkeliler, Medine’ye saldırdı. Müslümanlar, Medine’yi hendek kazarak korudular bu yüzden savaşın adı Hendek Savaşı oldu. Müslümanlar savaşı kazandı. Daha sonrasında Hudeybiye antlaşması ile Medine şehir devleti, Mekkeliler tarafından tanında ve belli bir süre barış sağlandı. Mekkelilerin barışı bozması üzerine Müslümanlar, Mekkelilere savaş ilan etti. 630 yılında Mekke fethedildi ve Kâbe’deki putlar kırıldı. Muhammed tarafından Kureyş halkı affedildi. Belli bir süre sonra ise Muhammed hastalandı. Ölmeden önce Veda Hutbesi verdi. 632 yılında öldü. Muhammed’in ölümünün ardından İslam Devleti’nin yeni bir lidere ihtiyaç oldu. İslam Devleti’nin lideri olarak belli bir kesim Muhammed’in Ali’yi varis olarak bıraktığını söylerken, belli bir kesim ise Muhammed’in varis bırakmadığını söyler. Varisi bırakmadığını söyleyenler ilk Halife olarak Ebû Bekir’i seçtiler daha sonrasında Ömer ve Osman Halife oldu. Dört Halife döneminde Kuran kitap haline getirildi, "sahte peygamberler" tespit edildi ve İslam, İran, Mısır, Arabistan, Mezopotamya, Libya’nın ve Anadolu’nun bir kısmında yayılmıştı. Ali Sünnilere göre dördüncü Halife ve Şiilere göre ilk İmam olmuştu. Ali döneminde Muaviye, halifelik iddiasında bulundu. Bunun üzerine İslam dünyası üçe ayrıldı. Ali, Hariciler tarafından öldürüldü. Bunun üzerine Muaviye Halife oldu.

Orta Çağ Arabistan’ı ve Osmanlı

I. Muaviye tarafından Emevi hanedanlığı kuruldu. Emmeviler döneminde İslam, İspanya’dan Orta Asya’ya kadar yayıldı. Muhammed’in, amcası Abbas’ın soyundan gelen Abbasi hanedanlığı, Emevi hanedanlığını yıkarak İslam Halife’si oldular. Abbasi hanedanlığı döneminde İslam altın çağını yaşadı ve bölündü. Fatimi hanedanlığı, Arabistan’da hakimiyet kurdular. Daha sonraları Eyyubi ve Memlüklüler hakimiyet kurdu. Selçuklu hanedanlığıda Arabistan’a sahip oldu. Yavuz Sultan Selim tarafından Mısır ve Kutsal topraklar Osmanlı toprağına dahil oldu. I. Dünya Savaşı’ndan sonra Arabistan İngiliz sömürgesine girdi.

Suudi Arabistan

Suudi Arabistan bayrağı

Suud ailesi 18. yüzyılda Vahabi hareketinden etkilenmişlerdir. İlk Suud devleti Diriye Emirliği'nin (1744-1818) kurucusu Muhammed bin Suud tarafından kurulmuştur. Daha sonrasında ise Nejid emirliği kuruldu ve Osmanlı hanedanlığı tarafından yıkıldı. Abdülaziz bin Suud 1926 yılında Hicaz kralı daha sonrasında Suudi Arabistan kralı oldu. Petrolün bulunması ile birlikte Suud ailesi zenginleşti, günümüzde Dünya’nın en zengin ailelerinden biridir. İslam’ın kutsal kentleri Mekke ve Medine’yi ellerinde bulundurmaktadırlar. Resmî olarak ülkede Şeriat kuralları uygulanmaktadır. Ülke mutlak monarşi ile yönetilmektedir. Yemen, Hicaz krallığı ve Yemen gibi devletlere saldırarak genişlemiştir. 1954 yılında Mısır’a verilen Tiran ve Sanafir adaları, tekrar alındı. İsrail ile İsrail’in kuruluşundan beri ilişkileri gergin. Ancak İran-Suudi Arabistan vekâlet savaşları yüzünden ilişkiler normalleşmeye başlıyor. Suud Hanedanı kendini İslam Halife’si ilan etmesine rağmen bazı devletler tarafından tanınmamaktadır. Günümüzdeki Kralı Selman’dır.