Vikipedi

Symbian (işletim sistemi)

mobil işletim sistemi

Symbian, Symbian Vakfı tarafından cep telefonları ve bilgisayarları (PDA, Subnotebook) gibi çeşitli taşınabilir iletişim aygıtları için geliştirilmiş ve 2000'li yıllarda yaygın olarak kullanılmış bir işletim sistemiydi. Symbian, başlangıçta Symbian Ltd tarafından 1997'de PDA'lar için kapalı kaynaklı bir işletim sistemi olarak geliştirildi.[1] Symbian OS, Psion'un EPOC sisteminin soyundan geldi ve çoğunlukla ARM mimarisi işlemcileri üzerinde çalıştı, ancak Japonya da üretilen cihazlarda çoğunlukla Super-H mimarisine sahip cihazlarda kullanıldı ve yayınlanmamış bir x86 bağlantı noktasıda mevcuttu.[2] (SDK'lar hariç) Symbian, Nokia, Samsung, Motorola, Sony Ericsson gibi birçok büyük cep telefonu markası tarafından kullanılıyordu. Akıllı telefon endüstrisini kuran öncü olarak, akıllı telefonların sınırlı kullanımda olduğu, Android tarafından geçildiğinde, 2010'un sonuna kadar dünya çapında en popüler akıllı telefon işletim sistemiydi.[3]

Symbian
Symbian 10.1 Belle FP2'den bir görünüm.
Geliştirici(ler)Accenture
Nokia
Symbian Vakfı
Symbian Ltd.
Psion
İşletim sistemi ailesiEPOC
Paket yöneticisiNokia Store, .sis, .sisx, .jad, .jar, .wgz
Kaynak türüAçık kaynak
Çekirdek türüEKA (Gerçek-Zamanlı Mikro çekirdek)
Dil(ler)48 dili desteklemektedir.
Güncelleme yöntemiOTA
İlk Yayınlanma EPOC32 R1 (1997) 5 Haziran 1997 (27 yıl önce) (1997-06-05)
Son kararlı sürümü Symbian Belle FP2 / 11 Ekim 2012 (12 yıl önce) (2012-10-11)
Platform desteğiARM, x86, Super-H
ÖncülüSIBO (EPOC16)
Programlama diliC++
Kullanıcı arayüzüEikon UI, S60, S80, S90, ECK, UIQ, MOAP, OPP, Orbit UI, Fujitsu UI
Web sitesihttp://symbian.nokia.com
Pazarlama hedefiPDA, Cep Telefonu
2016 yılında verilen destek sona erdi.

Symbian OS (2001'den itibaren) aslında bir kabuk sistemiydi ve komple bir işletim sistemi oluşturmak için ek bir kullanıcı arabirimi (ara katman olarak) gerektirdi. Symbian OS, ilk önce 2002'de piyasaya sürülen ve çoğu Nokia akıllı telefonunu çalıştıran, Nokia tarafından inşa edilen S60 (eski 60 Serisi) platformunda öne çıktı.

Symbian sonunda en yaygın kullanılan akıllı mobil işletim sistemi haline geldi. UIQ, çoğunlukla Motorola ve Sony Ericsson tarafından kullanılan başka bir Symbian kullanıcı arabirimi idi; Japonya'da da MOAP platformu vardı. Bu arabirimlerin uygulamaları, her biri Symbian OS üzerine inşa edilmesine rağmen birbirleriyle uyumlu değildi. Nokia, Symbian Ltd.'deki çoğunluk hissedarıydı ve 2008'de tüm hisseyi satın aldı. Daha sonra kâr amacı gütmeyen Symbian Foundation, Symbian işletim sistemine telifsiz bir halef getirmek için kuruldu - platformu birleştirmek isteyen S60, Foundation'ın tercih ettiği arayüz oldu ve UIQ geliştirmeyi durdurdu.[4] Symbian ^1 (veya S60 5inci Sürüm), 2009 yılında bir sonuç olarak yaratılmıştır. Symbian ^2, yalnızca Japon pazarında NTT DoCoMo taşıyıcısı tarafından kullanılmıştır. Symbian ^3, 2010'da olduğu gibi piyasaya çıktı ve bu tarihte tamamen açık kaynak oldu. Symbian ^3, Anna ve Belle güncellemelerini 2011'de aldı.[5]

Symbian Foundation, 2010 yılının sonlarında parçalara ayrıldı ve Nokia, işletim sistemi geliştirme denetimini geri aldı. Şubat 2011'de Nokia, birincil akıllı telefon platformu olarak Microsoft'un Windows Phone sisteminin Windows phone 7 sürümünü kullanacağını açıkladı; Symbian yavaş yavaş ortadan kaldırılacaktı.[6] İki ay sonra, Nokia OS'yi kapalı lisansa taşıdı ve daha sonra Symbian'ın geliştirilmesini Accenture'ye devretti. Son destekçisi Nokia, 2011 yılında aygıtlarında işletim sistemi olarak Symbian'a verdiği desteği keseceğini ve artık Windows Phone 8 kullanacağını açıklamıştır. Ocak 2014'te Nokia, geliştiricilerden yeni veya değiştirilmiş Symbian yazılımlarını kabul etmeyi bıraktı.[7] Duyuruya göre Symbian'a verilen destek 2016 senesine kadar sürecek, bu tarihten sonra güncelleme desteği olmayacak[8] veya yeni bir Symbian cihaz üretilmeyecekti. Bu duyuru üzerine Nokia, Nokia Store ve Symbian platformu geliştiricilerinin büyük bir kısmını kaybetmiştir.[9]

Symbian Belle FP2'den ana ekran görüntüsü

Nokia 808 PureView resmi olarak Nokia'nın en son Symbian akıllı telefonu oldu.[10] Bununla birlikte, NTTDoCoMo, 2014'ün sonuna kadar Japonya'da yeni OPP(S) (MOAP'ın ardılı Operatör Paketi Symbian) aygıtlarını serbest bırakmaya devam etti.[11] Symbian'ı çalıştıran son telefonlar arasında 2014'te çıkan Fujitsu'nun F-07F, F-08F, F-01G ve Sharp'ın SH-07F modelleri yer aldı. Bu son Japon modelleri 2016'nın sonuna kadar satılmaya devam edildiler.[12][13]

Tarihçe

değiştir

Symbian, Kasım 1994’te ‘Proje Protea’ adı ile Psion çalışanları olan Colly Myers önderliğinde küçük bir ekip tarafından geliştirilmeye başlanmıştı. Symbian geliştirilirken projeye birkaç kilit şahsiyet hakim oldu ve büyük ölçüde etraflarında topladıkları ekipler arasında bölündü. Çekirdek (EKA) ve temel katmanlardan Colly Myers, ara katman yazılımından Charles Davies ve Symbian için ilk geliştirilen kullanıcı arayüzünden (Eikon UI) David Wood sorumluydu. Symbian, Psion tarafından yaratılmış bir işletim sistemi olan EPOC'tan kaynaklanmış ve EPOC/16'nın ardılısıdır. İşletim sistemi doğal gelişimi nedeniyle EPOC/16'dan büyük ölçüde etkilenmiştir. VMS'nin de çok özel bir mirasını izler ve çoklu görev becerisini VMS'den almıştır.[14] Sistem, 5 Haziran1997'de Psion Series 5 ile yüklü gelerek piyasaya çıkmıştır. Haziran 1998'de Psion Software, Psion ve telefon üreticileri olan Ericsson, Motorola ve Nokia arasındaki büyük ortaklık girişimi sonucu Symbian Ltd. olarak yeniden kuruldu.

Ardından farklı cep telefonu üreticilerinin oluşturduğu gruplar tarafından desteklenen Symbian için farklı yazılım platformları oluşturuldu. S60 (Nokia, Samsung ve LG), UIQ (Sony Ericsson ve Motorola) ve MOAP (S) (Fujitsu, Sharp, Mitsubishi) içerir. O halde akıllı telefon işletim sisteminde önemli bir rekabete rağmen (Palm OS ve Windows Mobile nispeten küçük oyunculardı) Symbian 2006'da küresel akıllı telefon pazar payının %67'sine ulaştı.[15]

 
Symbian Belle'de uygulama menüsü. Seçenekler menüsünden 'Klasör' eklenebilir ve menü düzeni 'Tablo' veya 'Liste' olarak ayarlanabilir.

O zamanki pazar payı büyük olmasına rağmen Symbian, şu an için çeşitli aşamalarda zorluklar yaşıyordu: İlk OPL ve Symbian C++ gibi yerel programlama dillerinin karmaşıklığına ve işletim sisteminin kendisinin karmaşıklığına bağlı olarak, 2000'lerin ortalarından ortalarına doğru inatçı geliştirici bürokrasi, ayrıca çeşitli IDE'lerin ve SDK'ların yüksek fiyatlarıyla seçiliyordu.[16] Bu kırıcı cesaret üçüncü parti geliştiricilerin hepsi, Symbian için yerli uygulama ekosisteminin daha sonra Apple'ın App Store veya Android'in Google Play hizmeti tarafından ulaşılabilen bir ölçekte gelişmesine neden olmadı. Buna karşılık, iPhone OS (2010'da iOS olarak yeniden adlandırıldı) ve Android, karşılaştırmalı olarak daha basit bir tasarıma sahipti, üçüncü taraf uygulamaları yaratmak ve elde etmek için daha kolay ve çok daha merkezi bir altyapı sağlıyordu, belirli geliştirici araçları ve programlama dillerini yönetilebilir düzeyde bir karmaşıklıkla sundu.

Haziran 2008'de Nokia, Symbian Ltd.'in satın alımını ilan etti ve Symbian Vakfı adlı yeni ve bağımsız bir kâr amacı gütmeyen kuruluş kuruldu. Nokia, NTT DoCoMo, Sony Ericsson ve Symbian Ltd. tarafından Symbian platformunu ücretsiz telifli, açık bir platform olarak yaratmak amacıyla Symbian OS ve onun ilişkili kullanıcı arayüzleri S60, UIQ ve MOAP sahiplerine katkıda bulundu. OSI ve FSF tarafından onaylanan Eclipse Kamu Lisansı (EPL) kapsamında bir kaynak yazılımdır. Symbian Vakfı'nın Nisan 2009'daki resmi lansmanını takiben, platform Symbian işletim sisteminin devamı niteliğindeydi. Symbian platformu resmi olarak Şubat 2010'da açık kaynak kodu olarak kullanıma sunuldu.

Nokia, Symbian işletim sisteminin çekirdeği ve kullanıcı arabirimi için geliştirme kaynaklarına sahip olduğu için Symbian'ın koduna büyük katkıda bulundu. O zamandan bu yana Nokia, platform geliştirme için kendi kod havuzunu korudu ve düzenli olarak geliştirme çalışmalarını kamuya açık depoya bıraktı. Symbian'ın Haziran 2008'de ilan edilen ve Nisan 2009'da resmen başlatılan Symbian Foundation liderliğindeki bir topluluk tarafından geliştirilmesi amaçlanmıştır. Amacı, Symbian platformunun tamamı için kaynak kodunu OSI ve Özgür Yazılım Vakfı onaylı Eclipse Kamu Lisansı (EPL) kapsamında yayınlamaktı. Kod, 4 Şubat 2010'da EPL kapsamında yayınlandı; Symbian Foundation, bu etkinliğin, tarihte Açık Kaynak'a taşınan en büyük kod tablası olduğuna dikkat çekti.

Bununla birlikte, Symbian OS içindeki bazı önemli bileşenler üçüncü taraflardan lisans almıştı ve bu da vakfın tam kaynağını derhal EPL'de yayınlanmasını engelledi; Bunun yerine kaynağın büyük kısmı daha kısıtlayıcı bir Symbian Foundation License (SFL) altında yayınlandı ve üyelik herhangi bir kuruluşa açık olmasına rağmen tam kaynak koduna erişim sadece üye şirketlerle sınırlıydı. Ayrıca, açık kaynaklı Qt çerçevesi Symbian'ı üst seviye cihazlarda değiştirmek ve yerine koymak için bir sonraki mobil işletim sistemi olacak olan MeeGo'nun birincil yükseltme yolu 2010 yılında Symbian'a tanıtıldı; Qt doğası gereği özgür ve özgürce gelişmek için oldukça kullanışlıydı. Platformda standart C / C++, Python, Ruby ve Flash Lite gibi başka birçok çerçeve dağıtıldı. IDE'ler ve SDK'ler geliştirildi, ücretsiz olarak serbest bırakıldı ve Symbian için uygulama geliştirildi. Kasım 2010'da Symbian Foundation, küresel ekonomik ve piyasa koşullarındaki değişikliklerden (ve aynı zamanda Samsung ve Sony Ericsson gibi üyelerin desteğinin olmamasından dolayı) yalnızca lisansa açık bir kuruluşa geçeceğini açıkladı; Nokia, Symbian platformunun sorumluluğunu üstleneceğini açıkladı. Symbian Foundation, ticari marka sahibi ve lisanslama birimi olmaya devam edecek ve yalnızca icrada görevli olmayan direktörlere sahip olacaktır.

Pazar payı 2010'un üçüncü çeyreğinde% 39 iken 2010'un son çeyreğinde% 31'e geriledi. Symbian, 2010'un son çeyreğinde Android'in ardından hızlıca iOS ve Android'i kaybetti. Stephen Elop Eylül 2010'da Nokia'nın CEO'luğuna atandı. O, 11 Şubat 2011'de Microsoft'un, Windows Phone'u birincil akıllı telefon platformu olarak benimsemesine ve Symbian'ın MeeGo ile birlikte aşamalı olarak kaldırılmasına ilişkin bir ortaklık duyurusunda bulundu.[17] Sonuç olarak, Symbian'ın pazar payı düştü ve Symbian için uygulama geliştiricileri hızla düştü. Haziran 2011'de yapılan araştırmalar, Symbian'ı yayın anında kullanan mobil geliştiricilerin % 39'undan fazlasının platformu terk etmeyi planladığını gösteriyor. 5 Nisan 2011'e kadar Nokia, Symbian yazılımının herhangi bir bölümünü açık kaynaktan çekmeyi bırakmış ve işbirliğini Japonya'daki önceden seçilmiş küçük bir grup ortağına indirmiştir. EPL kapsamında yayınlanan kaynak kodu, üçüncü taraf depolarında mevcuttur.[18] 22 Haziran 2011 tarihinde Nokia, bir dış kaynak kullanımı programı için Accenture ile bir anlaşma imzaladı. Accenture, Symbian tabanlı yazılım geliştirmeyi ve 2016 yılına kadar Nokia'ya destek hizmetleri sağladı; Yaklaşık 2,800 Nokia çalışanı Ekim 2011'den itibaren Accenture çalışanları oldu. Transfer 30 Eylül 2011'de tamamlandı.

 
Symbian^3 teması

Nokia, 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren Symbian için yazılım geliştirme ve bakım desteğini sonlandırdı; bundan sonra Nokia Deposunda yeni veya değiştirilmiş Symbian uygulamaları veya içeriği yayınlamayı reddetti ve yazılım sertifikası için 'Symbian Signed' programını sona erdirdi.

Symbian-ın temeli, Psion şirketinin geliştirdiği EPOC işletim sistemine dayanmaktadır. Symbian, geçmişte oldukça popülerdi ve oldukça büyük bir pazar payına sahipti. Bunun nedeni ise, karşısında yeteri kadar gelişmiş rakibinin bulunmamasıdır. Ancak, 2008 yılı ve sonrasında Symbian pazar payını kaybetmeye başlamış ve yerini Android işletim sistemine kaptırmıştır. Symbian yerine Android akıllı telefonlarının tercih edilmesinin nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

  • Dokunmatik arayüzün, tuşlu arayüz kadar kullanışlı geliştirilememesi,
  • Yeni uygulamalara ve teknolojilere uygun akıllı telefonlarda kullanılmaması,
  • Gelişmiş akıllı telefonlarda kullanılmaması sebebiyle; oldukça gelişmiş akıllı telefonlarda kullanılan Android için uygulamaların hazırlanması

Symbian akıllı telefonların çabucak ününü kaybetmesine neden olmuştur.

Google, Android ile birlikte Open Handset Alliance'ı kurduğunda, açık kaynak ve Linux geliştiricilerinin büyük bir bölümünün ilgisini çekmiş oldu. Nokia ise Symbian Vakfı ile birilikte Symbian'ın kaynak kodunu açık hale getirmeye çalıştı. Ancak daha sonra kaynak kod yalnızca belli bir kesim için açık hale getirildi ve Symbian Vakfı Nokia'nın Symbian'ın tüm hisselerini ve lisanslarını alması sonucu kapatıldı. Symbian Vakfı yerine symbian.nokia.com adresi açıldı. Bu sırada S60.com da kapatıldı. Symbian Vakfı'ndan kalan kaynak kod hâlâ internette paylaşılmaktadır ancak Nokia Belle kaynak kodu Nokia tarafından açılmamaktadır.

Nokia, mobil geliştiricilerin dikkatini çekebilmek ve eğitim verebilmek amacıyla Forum Nokia'yı duyurdu. Çok geçmeden Forum Nokia kapatıldı ve yerine Nokia Developer hizmete sunuldu. Şu an Nokia Developer hala hizmet vermektedir ve Türkçe desteği de kazandırılmaktadır.

Nokia, Symbian işletim sistemi için gerekli uygulamaların bir adresten indirilebileceği WGZ tabanlı bir Mağaza geliştirdi ve N97 ile birlikte tüm S60v5 cihazlar için kullanıma soktu.[19] Çok geçmeden Mağaza'nın ismi (Ovi) Nokia'nın internet servisleri için kullanılan genel bir isim haline geldi. (Ovi Mail, Ovi Müzik gibi) Ancak Microsoft ile yapılan anlaşma sonrası Nokia'nın internet servislerinin ismi değiştirildi.[20] Fincede "kapı" anlamına gelen Ovi yerine Nokia getirildi. Bu sayede Ovi Mağaza, Nokia Mağaza, Ovi Mail de Nokia Mail ismini aldı.Ovi Mağaza'nın ismi Nokia Mağaza olarak değiştirildi ancak daha sonra tekrar Ovi Mağaza olarak değiştirildi. Çok geçmeden bazı internet servislerinin kapatılacağı duyuruldu.

Symbian işletim sisteminin son sahibi ve geliştiricisi Nokia'ydı. Nokia Symbian'ın tüm hisselerini 2008'de satın almış ve Symbian Vakfı'nı kurarak işletim sistemini açık kaynak hale getirmiştir. Ancak Android OS çıktıktan sonra vakfa üye firmalar Symbian'ı bir bir terk etmişlerdir. En sonunda vakıfta sadece Nokia ve Japonya dışına çıkmayan Fujitsu ve Sharp kalmıştır. Bu yüzden Nokia Symbian Vakfı'nı kapatmış ve işletim sisteminin açık kaynak kalacağını açıklamıştır ancak 5 Nisan 2011 tarihinde Symbian'ın kaynağını kapatmıştır. Kaynak kodun son açık sürümünün arşivleri gönüllüler tarafından Symbian Dump ve Symbian Incubation Projects gibi Nokia'dan bağımsız sitelerde barındırılmaktadır.

Symbian işletim sistemini kullanan birkaç farklı arayüz bulunmaktadır. Bunlar arasında, Ericsson'un ECK, Fujitsu'nun Fujitsu UI, NTT DoCoMo'nun MOAP ve OPP, Sony Ericsson'un UIQ ve Nokia'nın Series 60, Seri 80 ve Series 90 ara birimleri bulunur. Bu arayüzlerden Symbian'nın son yıllarına kadar sadece Series 60, MOAP ve OPP varlığını sürdürmüştür.

Symbian İşletim Sistemi Sürümleri

değiştir

İşletim sistemi Symbian ismini almadan önceki dönemlerde EPOC OS ismi ile daha çok PDA'larda kullanılmaktaydı. 2000 yılında Symbian OS adını almıştır ve çoğunlukla akıllı telefonlarda kullanılmaktadır.

Symbian OS'un yayınlanmış ve yayınlanmamış tüm sürümleri şunlardır:

EPOC OS R1, EPOC OS R2, EPOC OS R3, EPOC OS R4, EPOC OS R5, ER5U, Symbian OS 6.0, Symbian OS 6.1, Symbian OS 7.0 ve 7.0s, Symbian OS 8.0, SymbianOS 8.1, Symbian OS 9.0, Symbian OS 9.1 Symbian OS 9.2, Symbian OS 9.3, Symbian OS 9.5, Symbian OS^1 (9.4),Symbian^2 (9.4), Symbian^3 (9.5), Symbian^4, Symbian Anna (9.5), Symbian Belle (10.1), Symbian Belle FP1, Symbian Belle Refesh ve Symbian Belle FP2.

Seri 60

değiştir

Symbian Seri 60 (kısaca S60) platformu, Nokia tarafından geliştirilmiştir ve Symbian'a sahip Akıllı telefonların çoğu S60 platformuna dayalıdır. Bunlara örnek olarak Nokia X6, Nokia 5800 ve Nokia C5-03 verilebilir. Ancak, Symbian^3 serisi çıkınca; Nokia S60'ın tüm orijinal internet bağlantılarını kesmiştir. Bunun en büyük örneği ise resmi s60 sitesi www.s60.com'un kapatılmasıdır. Ancak Symbian S60 serisine dayalı telefonlar hâlâ Nokia tarafından piyasaya sürülmektedir.

Symbian^1

değiştir

Bu sürüm ile S60 akıllı telefonlar büyük bir çağ atlamışlardır. Normalde tuşlu arayüz üzerinde kullanılan S60, Nokia tarafından ilk olarak Nokia 5800 XpressMusic altında kullanılmak üzere dokunmatik arayüze uyarlanmıştır. Ancak bu arayüzün, tuşlu arayüzden pek bir farkının olmaması nedeniyle; dokunmatik arayüzdeki parmak hareketlerini çok daha iyi inceleyen ve kullanıcılarına sunan iOS ve Android, öne geçmişlerdir.

Şu anda Symbian S60v5, birçok Nokia akıllı telefonda kullanılmaktadır. En son çıkan S60v5 akıllı telefon Nokia C5-03'tür. Ayrıyeten Japonyada da Symbian^1, MOAP Platformu altında çalışan 20'den fazla cihaz piyasaya sürülmüştür.

Symbian^3

değiştir

Symbian^3 tamamen Nokia tarafından geliştirilen ve geliştirilmesi devam eden bir Symbian platofrmudur. S60v5'ten sonra gelen platform, 200'den fazla yeni özelliği barındırmaktadır. Bu özelliklerin en bilinenleri yeni geliştirilmiş ana ekran ve menü düzeni, geliştirilmiş coverflow özelliğine sahip müzikçalar ve USB On The Go'dur.

Symbian^3, yalnızca Nokia,Vertu, Sharp ve Fujitsu akıllı telefonlarda kullanılmaktadır. Bu akıllı telefonlar, N8, C7, Oro, Nokia C7 Astound, Vertu Constellation, Fujitsu F-022, F-07F, Sharp SH-07F, SH-03E, C6-01, E6, E7, X7, 702T, 500, 600, 603, 700, 701 ve 808'dir.

Nokia, Symbian Anna güncellemesinden sonra gelen Symbian Belle yazılımının ismini Nokia Belle olarak değiştirmiş ve bundan sonraki ürünlerinde Symbian ismini kullanmayacağını göstermiştir. Kullanıma sunulmuş en güncel Symbian OS sürümü Nokia Belle Feature Pack 1 olup şu an için Nokia 808 PureView, Nokia 701, Nokia 700 ve Nokia 603'te kullanılabilmektedir. Gelecek güncellemenin ismi ise Nokia Belle Feature Pack 2'dir.

Aynı zamanda Nokia tarafından düzenlenen geliştirici konferansında Symbian OS'in (Belle sürümden sonra) gelecek iki sürümünün isimleri verilmiş (Symbian Carla ve Symbian Donna) ancak sonradan isimler Feature Pack olarak değiştirilmiştir.

Özellikler

değiştir

Kullanıcı arabirimi

değiştir

Symbian, kuruluşundan beri AVKON (eskiden Series 60 olarak da bilinir) olarak bilinen bir grafik araç setine sahipti. S60, 15 tuşlu genişletilmiş telefon tuş takımı veya mini QWERTY klavyeler gibi klavye benzeri bir arayüz metaforu ile işlenebilecek şekilde tasarlanmıştır. AVKON tabanlı yazılım, Symbian ^ 3'e kadar ve Symbian sürümleri ile ikili olarak uyumludur.[21] Symbian ^3, yeni uygulamalar için önerilen kullanıcı arabirimi araç kiti olan Qt çerçevesini içeriyor. Qt ayrıca eski Symbian aygıtlarına da kurulabilir.

Symbian ^4, özellikle Qt Widget'ın üzerine kurulmuş olan "UI Extensions for Mobile" veya UIEMO (dahili proje adı "Orbit") olarak bilinen dokunmatik arayüz için özel olarak tasarlanmış yeni bir GUI kütüphane çerçevesi oluşturmak üzere planlandı; Ocak 2010'da bir önizleme çıktı, ancak Ekim 2010'da Nokia, Orbit / UIEMO'nun iptal edildiğini açıkladı.[22] Nokia şu anda geliştiricilere hem Symbian hem de MeeGo için geliştirmeye izin veren, görsel olarak zengin dokunmatik ekran arabirimleri oluşturmak için QML'yi, yeni üst düzey bildirimsel arayüz ve komut dosyası çerçevesinde Qt Quick'ı kullanmasını öneriyor; Mevcut Symbian ^ 3 cihazlarına bir Qt güncellemesi olarak teslim edildi.[23] Daha fazla uygulama kademeli olarak Qt'da yeniden işlenmiş bir kullanıcı arabirimini içerdiğinde, eski S60 çerçevesi (AVKON) kullanımdan kaldırılacak ve artık eski cihazlarla olan ikili uyumluluğu bozarak bazı noktalarda yeni cihazlara dahil olmayacaktır.

Web Tarayıcı

değiştir

S60v3 ve sonraki S60 sürümlerinde yerleşik bir WebKit tabanlı tarayıcı olan Nokia Browser tarayıcısı vardır. Bu tarayıcı ayrıca S60 sistemi'nin de varsayılan tarayıcısı idi. Symbian, WebKit'i kullanan ilk mobil platformdu (Haziran 2005'te). Bazı eski Symbian modelleri, varsayılan tarayıcı olarak Opera Mobile'a veya Opera Mobile temelli tarayıcılara sahiptir.[24] Opera dışında Japonya'da NTT DoCoMo cihazlarında NetFront, R380'de Ericsson'nun kendi geliştirdiği WAP Tarayıcısı ve Psion PDA'lar da STNC tarayıcısı kullanıldı.[25]

Kullanıcılar istediği takdirde cihazlarına 3.parti web tarayıcı uygulamaları yükleyebilir.[26] (NTTDoCoMo cihazları hariç)

Çoklu dil desteği

değiştir

Symbian, güçlü yerelleştirme desteğine sahiptir ve üreticilerin ve üçüncü parti uygulama geliştiricilerin Symbian tabanlı ürünlerinde küresel dağıtımı desteklemek için yerelleştirmelerine olanak tanır. Mevcut Symbian sürüm (Symbian Belle) Nokia'nın cihazda dil paketleri halinde kullanıma sunduğu 48 dil desteği bulunuyor. Desteklenen diller şunlardır;

Arapça, Baskça, Bulgarca, Katalanca, Çince ([ÇHC] (Basitleştirilmiş Çince), Çince [Hong Kong] (Geleneksel Çince) ve Çince [Tayvan] (Geleneksel Çince)), Hırvatça, Çekçe, Danca, Flemenkçe, İngilizce (US/UK), Estonca, Fince, Fransızca (Latince, Kanada Dili), Galiçyaca, Almanca, Yunanca, İbranice, Hintçe, Macarca, İtalyanca, İzlandaca, Endonezce, Japonca, Kazakça, Letonca, Litvanca, Malay, Marathi, Norveççe, Farsça, Lehçe, Portekizce (Latince ve Brezilya), Rumence, Rusça, Sırpça, Slovakça, Slovence, İspanyolca (İspanyolca (Latin Amerika)), İşveççe, Tagalogca, Tayca, Tamilce, Türkçe, Ukraynaca, Urdu, Vietnamca

Ek olarak UIQ cihazlarında modelin desteklediği ek diller üreticinin sitesinden indirilip cihaza kurula bilinir.

Uygulama geliştirme

değiştir

Symbian, 2010 yılından itibaren Qt Oluşturan veya Carbide.C++ ile birlikte kullanılabilen ana SDK olarak Qt ile standart C++ kullanmaya geçti. Qt, eski Symbian / S60 3'ü (Feature Pack 1'den başlayarak, S60 3.1'den itibaren) ve Symbian / S60 5inci Sürüm'de (S60 5.01b), yeni Symbian platformunu destekliyor.[27] Maemo ve MeeGo, Windows, Linux ve Mac OS X'i de destekliyor.

Alternatif uygulama geliştirme, OPL, Python, Adobe Flash Lite veya Java ME kullanılarak yapılabilir.

Symbian OS, daha önce yerel uygulama geliştirme ortamı olarak Carbide.C++ entegre geliştirme ortamı (IDE) ile birlikte Symbian'a özel bir C++ sürümü kullandı.

Web Çalışma Zamanı (WRT), S60 Platformunda widget'lar oluşturmaya izin veren taşınabilir bir uygulama çerçevesidir; Birden fazla tarayıcı örneğini ayrı JavaScript uygulamaları olarak başlatmaya izin veren S60 WebKit tabanlı tarayıcının bir uzantısıdır.

NTTDoCoMo cihazlarında ise uygulama geliştirme sadece J2ME türevi olan DoJa ve Star üzerinden olmaktaydı. Bunların uzantıları .Jar ve .Jam'dır. (.Jad yerine)

Mimari

değiştir

Teknoloji alanları ve paketler

değiştir

Symbian tasarımı her biri birkaç yazılım paketi içeren teknoloji alanlarına bölünmüştür. Her teknoloji alanının kendi yol haritası vardır ve Symbian Vakfı, bu teknoloji alan adı yol haritalarını yöneten bir teknoloji yöneticileri ekibine sahiptir.

Her paket, paketin katkıda bulunduğu ve etkilenebileceği genel işlev alanına dayalı olarak tam bir teknoloji alanına tahsis edilir. İlgili paketleri temalar halinde gruplayarak, Symbian Foundation, güçlü bir topluluğu kendi etrafında şekillendirmeye, tartışma ve inceleme üretmeye teşvik etmeyi umuyor.

Tasarım

değiştir
 
Symbian Anna'da ana ekran, widget menüsü ve uygulama menüsü arayüzü

Symbian, diğer işletim sistemleri gibi (özellikle de masaüstü bilgisayarlarda kullanılmak üzere oluşturulmuş olanlar gibi) önleyici çoklu görev ve bellek koruma özelliklerine sahiptir. EPOC'un çoklu görev becerisine olan yaklaşımı VMS'den esinlenmiştir ve asenkron sunucu tabanlı olaylara dayalıdır.[28]

Symbian OS üç sistem tasarım ilkeleri göz önüne alındığında yaratılmıştır:

  • Kullanıcı verisinin bütünlüğü ve güvenliği en üst düzeyde.
  • Kullanıcı zamanı boşa harcamamalı.
  • Tüm kaynaklar kıtdır.

Bu ilkeleri en iyi şekilde izlemek için, Symbian bir mikrokernel kullanıyor, servislere bir istek ve geri çağrı yaklaşımı var ve kullanıcı arabirimi ile motor arasındaki ayrımı koruyor. İşletim sistemi, düşük güçte batarya tabanlı cihazlar ve ROM tabanlı sistemler için (ör. XIP ve paylaşımlı kütüphanelerde yeniden giriş gibi özellikler) için optimize edilmiştir.[29] Uygulamalar ve işletim sistemi kendisi, nesne yönelimli bir tasarım izler.

Daha sonra OS yinelemeleri bu yaklaşımı özellikle 8 ve 9 sürümlerinde bir gerçek zamanlı çekirdeğin ve bir platform güvenlik modelinin piyasaya sürülmesiyle pazar taleplerine yanıt olarak seyreltti.

Kaynakların korunması için güçlü bir vurgu vardır; bu açıklamalar, tanımlayıcılar ve bir temizleme yığını gibi Symbian'a özgü programlama deyimleriyle örneklenmiştir. Depolama alanını korumak için benzer yöntemler mevcuttur. Ayrıca, tüm Symbian programlama olay tabanlı ve uygulamalar doğrudan bir olayla uğraşmadığında merkezi işlem birimi (CPU) düşük güç moduna geçiriliyor. Bu, aktif nesneler olarak adlandırılan bir programlama deyimi aracılığıyla yapılır. Benzer şekilde, iş parçacıkları ve süreçler için Symbian yaklaşımı, genel giderleri azaltarak yönlendirilir.

İşletim sistemi

değiştir
  • Yazılım iskeleti Katmanı
  • Uygulama Hizmetleri Katmanı
  • OS Hizmetleri Katmanı
    • jenerik OS hizmetleri
    • iletişim hizmetleri
    • multimedya ve grafik hizmetleri
    • bağlantı hizmetleri
  • Temel Hizmetler Katmanı
  • Çekirdek Hizmetleri ve Donanım Arayüz Katmanı

Temel Hizmetler Katmanı, kullanıcı tarafındaki işlemler tarafından erişilebilen en düşük seviyededir; Mağaza, Merkezi Depo, DBMS ve şifreleme servislerini yöneten bir Eklenti Çerçevesi olan Dosya Sunucusu ve Kullanıcı Kitaplığı'nı içerir. Ayrıca, Metin Penceresi Sunucusu ve Metin Kabuğu'nu da içerir: daha üst katmanlı hizmetler gerekmeden tamamen işlevsel bir bağlantı noktasının oluşturulabileceği iki temel hizmettir.

Symbian'ın mikrokernel mimarisine sahip olması, sağlamlık, kullanılabilirlik ve yanıt vermeyi en üst düzeye çıkarmak için çekirdeğin içinde gerekli olan minimumun olması anlamına geliyor. Bir zamanlayıcı, bellek yönetimi ve aygıt sürücüleri içerir, ancak ağ hizmetleri, telefon ve dosya sistemi desteği gibi diğer hizmetler OS Hizmetleri Katmanı'na veya Temel Hizmetler Katmanına yerleştirilir. Aygıt sürücülerinin eklenmesi, çekirdeğin gerçek bir mikrokernel olmadığı anlamına gelir. Nanokernel olarak adlandırılan EKA2 gerçek zamanlı çekirdeği, yalnızca en temel ilkelleri içerir ve diğer soyutlamaları uygulamak için genişletilmiş bir çekirdek gerektirir.

Symbian'ın mikrokernel mimarisine sahip olması, sağlamlık, kullanılabilirlik ve yanıt vermeyi en üst düzeye çıkarmak için çekirdeğin içinde gerekli olan minimumun olması anlamına geliyor. Bir zamanlayıcı, bellek yönetimi ve aygıt sürücüleri içerir, ancak ağ hizmetleri, telefon ve dosya sistemi desteği gibi diğer hizmetler OS Hizmetleri Katmanı'na veya Temel Hizmetler Katmanına yerleştirilir. Aygıt sürücülerinin eklenmesi, çekirdeğin gerçek bir mikro çekirdek olmadığı anlamına gelir. Nanokernel olarak adlandırılan EKA2 gerçek zamanlı çekirdeği, yalnızca en temel ilkelleri içerir ve diğer soyutlamaları uygulamak için genişletilmiş bir çekirdek gerektirir.

Symbian, diğer aygıtlarla, özellikle çıkarılabilir medya dosya sistemleriyle uyumluluğu vurgulamak için tasarlanmıştır. EPOC'un erken gelişimi, FAT'ı iç dosya sistemi olarak kabul etmeye yol açtı ve bu kalırken, POSIX tarzı bir arabirim ve akışlı bir model sağlamak için temel FAT üzerinde nesne odaklı bir kalıcılık modeli yerleştirildi. İç veri biçimleri, tüm dosya manipülasyonlarını çalıştırmak için verileri oluşturan API'leri kullanmaya dayanır. Bu, veri bağımlılığı ve değişiklikler ve veri taşıma ile ilgili zorluklarla sonuçlandı.

ETEL (EPOC telefon), ESOCK (EPOC soketleri) ve C32 (seri iletişimden sorumlu) olmak üzere üç ana sunucu bulunan geniş bir ağ ve iletişim alt sistemi vardır. Bunların her biri eklenti düzenine sahiptir. Örneğin, ESOCK farklı ".PRT" protokol modüllerinin çeşitli ağ protokol düzenlerini uygulamasına izin verir. Alt sistem aynı zamanda Bluetooth, IrDA ve USB gibi kısa menzilli iletişim bağlantılarını destekleyen bir kod da içerir. Ayrıca kullanıcı arabirimi (UI) Kodu'nun büyük bir kısmı da var. Symbian işletim sisteminde yalnızca temel sınıflar ve altyapı mevcuttu; gerçek kullanıcı arayüzlerinin çoğu üçüncü şahıslar tarafından korunuyordu. Artık böyle değil. S60, UIQ ve MOAP olmak üzere üç ana kullanıcı arabirimi 2009'da Symbian'a katkıda bulunuldu. Symbian ayrıca grafik, metin düzeni ve yazı tipi işleme kitaplıklarını da içeriyor.

Tüm yerli Symbian C++ uygulamaları, uygulama mimarisi tarafından tanımlanan üç çerçeve sınıfından oluşturulmuştur: bir uygulama sınıfı, bir doküman sınıfı ve bir uygulama kullanıcı arabirimi sınıfı. Bu sınıflar temel uygulama davranışını oluşturur. Geriye kalan ihtiyaç duyulan işlevler, uygulama görünümü, veri modeli ve veri arabirimi, bağımsız olarak oluşturulur ve yalnızca kendi API'leri aracılığıyla diğer sınıflarla etkileşime girer.

Birçok şey daha bu modele uymuyor - örneğin, SyncML, Java ME ve multimedya'nın çoğunun üzerinde başka bir API seti sağlıyor. Bunların çoğu çerçeveler ve satıcıların üçüncü taraflardan bu çerçevelere eklentiler sağlamaları bekleniyor (örneğin, Multimedya codec'leri için Helix Player). Bu, bu gibi işlev alanlarına API'lerin birçok telefon modelinde aynı olması ve bu satıcıların çok fazla esneklik kazanması avantajına sahiptir. Fakat bu, telefon üreticilerinin bir Symbian OS telefonu yapmak için çok fazla entegrasyon çalışması yapması gerektiği anlamına geliyor.

Symbian, "TechView" adı verilen bir referans kullanıcı arabirimi içerir. Özelleştirmeye başlamak için bir temel sağlar ve çok sayıda Symbian testinin ve örnek kodun çalıştığı ortamdır. Psion Seri 5 kişisel ajandasındaki kullanıcı arabirimine çok benzer ve herhangi bir üretim telefon kullanıcı arayüzü için kullanılmıyor.

Symbian OS temelli UI'ler

değiştir

Symbian OS üzerinde çalışan Kullanıcı Arayüzler ve Platformlar şunları içerir:

  • Eikon: Psion tarafından geliştirilen ilk Symbian arayüzüdür. Bilgisayar sınıfından olan PDA ve Subnotebook’lar için 1997-2000 yılları arası boyunca geliştirilmiştir. Eikon, 640×240, 320×200 ve 800x600 ekran çözünürlüklerini destekler en son sürümü Symbian 6.0 ile Psion Conan’da bulunur. Psion başta olmak üzere; Ericsson, Oregon Scientific ve Geofox tarafından kullanılmıştır.
  • S60: En Popüler Symbian platformudur. Bu platformu ilk kullanan cihaz S60 0.9 sürümü ile piyasaya çıkan Nokia 7650'dir. Bu cihaz S60 (1.nesil) olarak görünüyordu. Bunu S60 2.nesil (örneğin Nokia N70), S60 3.nesil (örneğin Nokia N73) ve S60 5.nesil (Nokia N97 gibi). S60 adı, Symbian Foundation kurulduktan sonra yalnızca Symbian olarak değiştirildi ve ardından Symbian ^1 ve ^3 olarak anıldı.[30]
  • S80: S80 platformu (Eski adı ile Crystal DFDR’ı) 2000 yılında tanıtılan Nokia tarafından yapılan kurumsal ve profesyonel düzeyde akıllı telefonlar için kısa ömürlü bir mobil yazılım platformdur. Bu platorm 640 × 200 piksel ekran çözünürlüğü ve tam QWERTY klavye destekli cihazlar için tasarlanmıştır. Kullanıcı arabirimi Nokia’nın daha eskiden üretiği PEN/GEOS’lu Communicator cihazlarındaki arayüze benzer. 2 ana sürümü vardır. Nokia E90 ile yerini S60'a bırakmıştır.
  • S90: Nokia tarafından 2003-2005 arası geliştirilen ve Dokunmatik ekranlı büyük boy ekranlı akıllı telefonlar için geliştirilmiş bir platformdur. Var olan tek sürümü Symbian 7.0s temellidir. Sadece 2 çeşit cihazda kullanıldı. Bunlar Nokia 7710 ve 7700’dır. S80 uygulamalarıyla kısmen uyumludur. 3. Parti uygulama yükleme konusunda Eikon’a benzer özellikler sunar.
  • UIQ: (Quartz temelli) Dokunmatik ekranlı telefonlar için 2000-2008 arası geliştirilmiş bir Platformdur. Sony Ericsson, Motorola, BenQ, Arima ve Nokia tarafından kullanılmıştır. 1.0 ve 1.1’inci sürümleri Sanyo QuartzPad ve Ericsson Pamela ve Diana adlı cihazlarda kullanılsa da bu cihazlar hiçbir zaman son kullanıcıya sunulmadı. ve Symbian 7.0’ı temel alan UIQ 2.0 ile ilk kez Sony Ericsson P800 ile son kullanıcıya ulaşmaya başlamıştır. UIQ, Symbian Vakfı'nın 2008'de kurulması ile varlığı sona erdi. S60, Symbian Foundation'ın Global pazarda ortakça kullanmak amacı ile seçtiği UI’dür; UIQ varlıklarını vakfa katkıda bulunmuştur. Sony Ericsson'dan Patrick Olsson, 21 Ekim 2008'de Londra'daki Smartphone Show 2008'de UIQ'un iptal edildiğini açıkladı. UIQ, Hem düğmeler hem de dokunmatik / kalem tabanlı girişlerle uyumludur. Son büyük sürüm, Symbian 9.3 temelli UIQ 3.3'tür. Symbian Foundation'ın kurulmasından sonra kullanımdan kaldırıldı ve farklı Symbian UI değişkenlerini birleştirecek kararı, S60'ın ileriye doğru sürüm olarak kabul edilmesine yol açtı.[31]
  • Fujitsu UI: Fujitsu'nun 2003 yılında piyasaya sunduğu ilk Symbian cihazından ilk MOAP'lı cihazına kadar kullandığı bir kullanıcı arabirimidir. İ-Appli Uygulamalarını destekler. MOAP'ın öncülüdür.
  • MOAP: Fujitsu, Mitsubishi, Sony Ericsson ve Sharp tarafından geliştirilen NTT DoCoMo telefonları tarafından kullanılan MOAP (Mobil Odaklı Uygulamalar Platformu). DoCoMo'nun FOMA "Mobil Erişim Özgürlüğü" ağ markası için özel olarak geliştirilmiş bir arabirimdir ve daha önceki Fujitsu FOMA modellerinden gelen kullanıcı arayüzüne dayanıyor. MOAP(S) Platformu için geliştirilen uygulamalar NTT DoCoMo'nun kullandığı diğer platformlarla (Itron, Linux) ile uyumlu olması için C++ yerine özelleştirilmiş bir JavaMe Platformu olan DoJa kullanılır. Ayrıca S60'a göre daha esnek ekran çözünürlüklerini destekler (Fujitsu F-07C: 600×1024). Çoğunlukla Japonya'da olmak üzere kısıtlıda olsa diğer Asya pazarlarında da piyasaya çıkan cihazlarda kullanılmıştır.[32]
  • OPP: NTT DoCoMo'nun FOMA telefonunda kullanılan MOAP'ın halefisidir. Sadece Fujitsu ve Sharp tarafından 2010-2014 yılları arasında kullanıldı. DoJa dışında Star profillerini de desteklemektedir.
  • ECK: Ericsson'un Kista, İsveç'teki laboratuvarında geliştirildi. Arayüz, Warrington, İngiltere'deki Ericsson'un Yazılım Uygulamaları Laboratuvarı'nda geliştirildi. Kullanıcı Arayüzü, Ericsson Kontrol Kiti (ECK) adı verilen kendi bünyesinde geliştirilmiş bir kütüphaneyi kullanarak inşa edilmiştir. Ericsson'un R380 ve R380s'de kullandığı kullanıcı arabirimidir. Tuş takımı ve dokunmatik ekranı destekler.
  • Orbit: Symbian^4 ile gelmesi planlanan Orbit yeni Symbian Cihazları için Qt tabanlı bir ortak kullanıcı arabirimi ortaya çıkarmak için oluşturuldu. Doğrudan kullanıcı arayüzü, mevcut S60 'Avkon' kullanıcı arayüzü öğeleri setini Symbian^ 4'ten itibaren Orbit ve Qt tabanlı yeni bir uygulama çerçevesiyle değiştirmesini amaçlıyordu. Ayrıca, dokunmatik ekranlı cihazlar için modern etkileşim ve gezinme mantığını uygulaması planlanıyordu. (Symbian^4 ile birlikte iptal edildi)

Bu Platfomlar dışında S60 ve OPP'nin üzerine inşa edilen TouchWiz (Samsung Omnia HD) ve Palette UI (SH-07F) isimli kullanıcı arabirimleride vardır.

Pazar payı ve rekabet

değiştir

16 Kasım 2006'da sistem'le çalışan 100 milyonuncu akıllı telefon sevk edildi. 21 Temmuz 2009 tarihi itibarıyla, Symbian OS çalıştıran 250 milyondan fazla cihaz üretildi. Bu sayı 2014'e gelindiğinde 500 milyon cihaz rakamına ulaşmıştı.[33]

2006 yılında, Symbian akıllı telefon pazarının% 73'üne, 2011 yılının ikinci çeyreğinde pazarın % 22.1'ine sahip oldu. Symbian, pazara yeni giren rakip platformların pazara girmesiyle pazarın dramatik bir şekilde büyüdüğü yıllar boyunca pazar payını kaybetti, ancak satışları aynı zaman aralığında arttı.[34] Örneğin, Symbian'ın küresel akıllı telefon pazarındaki payı 2008'de % 52.4, 2009'da % 47.2'ye düşmesine rağmen, Symbian cihazlarının gönderimleri 74.9 milyon adetten 78.5 milyon adete % 4.8 arttı. 2009'un ikinci çeyreğinden 2010'un ikinci çeyreğine kadar, Symbian cihazlarının sevkıyatı 19.178.000 adet olan 27.129.340'tan 8.0 milyon adetle % 41.5 arttı; Android için 9.6 milyon adet, RIM için 3.3 milyon adet ve Apple için 3,2 milyon adet arttı.[35]

Şubat 2010'da yayınlanan cihaz gönderileriyle ilgili önceki raporlar, RIM'in % 20.8, Apple'ın % 15.1 (iOS üzerinden), Microsoft'un % 8.8 (Windows CE ve Windows Mobile üzerinden) ve Android'in% 4.7 olması ile Symbian cihazları 2009'da gönderilen akıllı mobil cihazların %47,2'sini oluşturdu.[36] "Akıllı mobil cihaz" satışlarında Symbian cihazlar 2010 yılının pazar lideriydi. İstatistikler, Symbian cihazlarının akıllı mobil cihazların% 37,6'sını oluşturduğunu gösterdi; Android % 22,7, RIM % 16 ve Apple % 15.7 (iOS aracılığıyla) idi. Bazı tahminler Symbian işletim sistemi ile 2010'un ikinci çeyreğine kadar taşınan mobil cihazların sayısının 385 milyon olduğunu belirtti. Motorola, Samsung, LG ve Sony Ericsson, 2009-10 döneminde Google'ın Android, Microsoft'un Windows Phone sistemi de dahil olmak üzere alternatif platformların lehine Symbian'dan çekildiğini açıkladı.[37]

2012 yılının ikinci çeyreğinde, IDC'ye göre dünya pazar payı, tüm zamanların en düşük seviyesi olan % 4.4'e düştü.

Symbian OS sürümleri

değiştir
Versiyon Açıklama ve Yenilikler
EPOC16 (SIBO)

Symbian öncüsü işletim sistemi[38]

Başlangıçta EPOC olarak adlandırılan EPOC16, Psion tarafından Eylül 1989'da Psion'un "SIBO" (SIxteen Bit Organizatörler) cihazları için geliştirilen işletim sistemiydi. Tüm EPOC16 cihazlarında Intel 8086 aileden bir işlemci ve 16 bitlik bir mimari bulunur. EPOC16, Intel 8086 çevirici dili ve C dilinde yazılmış, ROM'da (Sadece okunabilir bellek) teslim edilmesi için tasarlanmış, tek kullanıcılı, önleyici birçok görevli işletim sistemiydi. Açık Programlama Dili (OPL) ve OVAL adlı entegre bir tümleşik geliştirme ortamı (IDE) adı verilen basit bir programlama dilini destekledi. SIBO cihazları arasında şunlar bulunur: MC200, MC400, Seri 3 (1991-98), Seri 3a, Seri 3c[39], Seri 3mx, Siena, Workabout ve Workabout mx. İlk EPOC16 cihazları olan MC400 ve MC200, 1989'da gönderildi.

EPOC16, başta tek renkli, klavye ile çalıştırılan bir grafik arayüzü içermekteydi - bunun için orijinal olarak bir dijital gösterge paneli şeklinde işaretçi girişi olan donanım vardı.

1990'ların sonunda, işletim sistemine Psion'un yeni EPOC32 OS'sinden ayırmak için EPOC16 adı verildi.

EPOC32 Relase 1 (Symbian 1.0)[40] Kasım 1994'te geliştirilmeye başlanan EPOC32'nin ilk sürümü Release 1, 1997'de Psion Series 5 ROM v1.0'da çıktı. Daha sonra, ROM v1.1 Release 3'ü içeriyordu. (Release 2, hiçbir zaman halka açık değildi.) Bunları Psion Seri 5mx, Revo / Revo plus, Psion Seri 7 / netPad ve Psion netBook destekliyordu.

EPOC32 işletim sistemi, basitçe EPOC olarak anıldı ve daha sonra Symbian OS olarak yeniden adlandırıldı. Symbol'a geçişten önce isimlerle olan karmaşaya ek olarak, EPOC16'ya "yeni" EPOC'den ayırt etmek için sıklıkla SIBO adı verildi. İsimlerin benzerliğine rağmen, EPOC32 ve EPOC16, tamamen farklı işletim sistemlerine sahipti, EPOC32, 1990'ların ortalarında başlayarak yeni bir kod tabanımızdan C++ ile yazılmıştı.

EPOC32, uygulama geliştiricisini programlarını bir motora ve bir arabirime ayırmaya teşvik eden, önbellekli, çok görevli, tek kullanıcılı bir işletim sistemi idi. Psion serisi PDA'ların, elle kullanılan makineler için özel olarak bir klavye ile donatılmış olan (dolayısıyla palmtop GUI'lerden daha çok masaüstü GUI'lerine benzeyen) EIKON adlı bir grafik kullanıcı arayüzü ile gelir. Symbian geliştirilirken birkaç kilit şahsiyet hakim oldu ve büyük ölçüde etraflarında topladıkları ekipler arasında bölündü. Çekirdek ve temel katmanlardan Colly Myers, ara katman yazılımından Charles Davies ve kullanıcı arayüzünden (Eikon UI) David Wood sorumluydu.

Bununla birlikte, EPOC'un özelliklerinden birisi, Ericsson R380 ve sonrasında kapsamlı bir şekilde araştırılan bir özellik olan, GUI sınıflarının temel bir setine dayanan yeni GUI'lerin geliştirilmesinin kolaylığıdır.

EPOC32 başlangıçta ARM7, ARM9, StrongARM ve Intel'in XScale gibi ARM mimarisi ailesi için geliştirildi, ancak birkaç başka işlemci türü kullanan hedef cihazlara derlenebilir.

Haziran 1997'de piyasaya sürülen Seri 5 cihazı, "Protea" kod adlı EPOC32 işletim sisteminin ilk iterasyonlarını ve "Eikon" grafik kullanıcı arayüzünü kullandı.

EPOC32 Relase 2 (Symbian 2.0) 1997 yılında piyasaya çıkan Release 2, hiçbir zaman halka açık değildi. Ve önceki sürümdeki sistem çapında hata düzeltmeleri dışında başka bir iyileşmeyle gelmedi.
EPOC32 Relase 3 (Symbian 3.0) Q3 1997'de ilan edilen ve Psion Series 5 için güncelleme ile yayınlanan sürümdür. Psion, EPOC'u üçüncü taraf aygıt üreticilerine lisanslamayı ve yazılım bölümünü Psion Yazılımı olarak devre dışı bırakmayı planladı. Bu sürüm ilk kez Symbian'ı Psion dışında farklı firmalar tarafından kullanılmaya başlamıştı. İlk lisans alanlarından birisi, üretimin 1000 üniteden daha azı ile durdurulan kısa ömürlü Geofox'du. (1996 yılında kuruldu)[41] Bu sürümle birlikte Web, E-Posta uygulamaları Çevirmeli ağ (Dial-Up) ve TCP/IP desteği sisteme eklendi.
EPOC32 Relase 4 (Symbian 4.0) Ekim 1998'de piyasaya çıkan bu sürümü kullanan tek cihaz Oregon Scientific Osaris'ti. Relase 4'ün en büyük yeniliği Eikon UI için 320x200 çözünürlüğü desteği kazandırılmış ve Java için ilk erken sürüm olmuştur. Symbian bu zamanlarda MMC desteğine de sahip olmuştur.[42]

Haziran 1998'de Psion Software, Psion ve telefon üreticileri Ericsson, Motorola ve Nokia arasındaki büyük ortak girişim olan Symbian Ltd. oldu. Sürüm 6 itibarıyla, EPOC sadece Symbian OS olarak bilinmeye başladı.

EPOC32 Relase 5 (Symbian 5.0)

[43][44][45]

1999'da çıkan 5.0, Psion Series 5mx, Psion Series 5mx Pro, Psion Seri 7, Psion Revo, Diamond Mako, Psion netBook ve Ericsson MC218'de kullanıldı. CeBIT, Phillips Illium / Accent'da bir telefon projesi ilan edildi, ancak ticari bir sürüm elde etmedi. Bu sürüm geriye dönük olarak Symbian OS 5 olarak adlandırıldı. Bu sürümde yenilik olarak

Eikon UI

  • Eikon UI Artık Renkli ekranları destekliyor
  • Çizim uygulaması 'Sketch' için renk paletine yeni renkler eklendi (Renkli ekranlar için)
  • Psion Revo ile Pil, Ajandaların, Notların ve diğer olayların gösterildiği bir eylem merkezi eklendi. (Revo'ya özel)

Sistem

  • Daha geniş bir program çeşitliliği çalıştırabilmesini sağlayan Java Geliştirme Kiti için destek sağladı.
  • OPL ile geliştirilen uygulamalar için MIME desteği ve sistemden yararlanılabilecekleri yeni API’lar eklendi.
  • Çince dil desteği ilk kez bu sürümle birlikte geldi. (Psion 618 serisi ile birlikte)
EPOC32 Relase 5U (Symbian 5.1)

[46]

PDA ve Subnotebook dışında ilk kez Akıllı telefonlarda kullanılan sürümdür. İlk cihaz Ericsson tarafından Kasım 2000'de çıkan EPOC Release 5.1 tabanlı R380 serisidir. Bu sürüm ile;
  • Unicode desteği Symbian'a kazandırıldı.
  • Türkçe dil desteği bulunan ilk sürümdür.

Özellikle, kod adı "Conan" olan bir Bluetooth Revo halefi de dahil olmak üzere yeni nesil PDA'lar için asla serbest bırakılmamış bir dizi Psion prototibi ER5u kullanıyordu. Adındaki 'u', Unicode'u desteklediği gerçeğini ifade eder. Ayrıyeten bu sürüm Ericsson R380 ile Türkçe dil desteğinin bulunduğu ilk cihaz ve sürüm olmaktadır.

Symbian OS 6.0[47] OS, Symbian OS olarak yeniden adlandırıldı ve yeni bir dizi akıllı telefonun temeli olarak öngörülüyordu. Bu sürüm bazen ER6 olarak adlandırılır. Psion, yeni şirkete 130 anahtar personel verdi ve şirketin% 31 hissesini elinde tuttu.

Symbian 6.0 ile birlikte;

  • Tam uluslararası yerel ayar desteği: EPOC C++ artık 8 bitlik dar karakterler yerine 16 bitlik Unicode karakterler kullanmaktadır.
  • İletişime ve uygulama kurulumuna entegre edilmiş tam güçlü şifreleme ve sertifika yönetimi dahil yeni güvenlik sistemi.
  • GUI sistemi, çoklu referans tasarımlarının (UIQ (Quartz), S80 (Crystal) gibi) desteklenmesini kolaylaştırmak için tek bir eikon.dll'den birkaç iş birliği yapan bileşenle yeniden yapılandırıldı.
  • Çeşitli performans geliştirmeleri
  • ARMv4T mimarisine destek kazandırıldı
  • 5.0'a göre daha gelişmiş Java desteği (Pjava, Midp 1.0)
  • Nokia 9210, Nokia modellerinde popüler olan 'Profiller' özelliğine de sahiptir.

6.0 ile İlk 'açık' Symbian OS telefon olan Nokia 9210 Communicator Haziran 2001'de piyasaya çıktı. 2001'de neredeyse 500 bin Symbian telefonu gönderildi, ertesi yıl 2,1 milyona yükseldi.

Farklı UI'lerin geliştirilmesi, 'akıllı telefon' veya 'iletişimci' cihazları için "referans tasarım stratejisi" ile kapsamlı bir şekilde yapıldı; bunlar klavye veya tablet tabanlı tasarımlara bölündü. İki referans UI'sı (DFRD'ler veya Aygıt Ailesi Referans Tasarımları) gönderildi - Kuvars ve Kristal. Bunlardan birincisi, Ericsson'un 'Ronneby' tasarımı ile birleşti ve UIQ arayüzü için temel oluşturdu; Nokia Seri 80 arayüzü olarak piyasaya sürüldü.

Symbian OS 6.1[48] DFRD'ler Sapphire, Ruby ve Zümrüt'tür. Sadece Sapphire, Pearl DFRD'ye dönüşerek piyasaya çıktı ve nihayet ilk gerçek akıllı telefonlar için tuş takımı tabanlı 'kare' kullanıcı arayüzü olan Nokia Series 60 UI. Bunlardan ilki, VGA (0.3 Mpx = 640 × 480) çözünürlüğe sahip dahili bir kameralı ilk Nokia 7650 akıllı telefontu (Symbian OS 6.1'i de içeriyor). Diğer önemli S60 Symbian 6.1 cihazları Siemens'in ilk ve son Symbian telefonu olan kısa ömürlü Sendo X ve Siemens SX1 olan Nokia 3650'dir.

Jenerik olma çabalarına rağmen UI, rakip şirketler arasında açık bir şekilde ayrıldı: Kristal veya Sapphire Nokia, Quartz Ericsson'dı. DFRD, UI geliştirmeden 'başsız' teslimatın lehine aktif bir geri çekilişin parçası olarak Symbian tarafından geç 2002'de terk edildi. Pearl Nokia'ya verildi, Quartz gelişimi UIQ Technology AB olarak ayrıldı ve Japon firmalarla yapılan iş hızlıca MOAP standardına katlandı.

Symbian 6.1 ile;

  • GPRS Tabanlı veri alışverişi
  • WAP 1.2.1
  • Bluetooth 1.1 desteği eklendi.

Ek olarak Japonyada üretilen Symbian cihazlarıyla [49][50]

  • Güvenlik için Parmak izi desteği
  • Mobil Cüzdan (Osaifu-Keitai) ve FeliCa
  • Ve NTT DoCoMo tarafından özelleştirilmiş Java olan DoJa (v2.1 ~ v4.0) bu sürümle birlikte hayata geçti. (.jar ve .jam formatlarıyla)
Symbian OS 7.0[51][52] Symbian 7.0 ve 7.0s, UIQ (Sony Ericsson P800, P900, P910, Motorola A925, A1000), Series 80 (Nokia 9300, 9500), Series 90 (Nokia 7710) gibi tüm çağdaş kullanıcı arabirimlerinde görülen önemli bir Symbian sürümüdür. S60 (yazılım platformu) (Nokia 3230, 6260, 6600, 6670, 7610) ve Japonya'da birçok FOMA telefonu bulunuyor. Aynı zamanda 7.0 ile;
  • EDGE desteği
  • IPv6 sisteme eklendi.
  • Java desteği pJava ve JavaPhone'dan Java ME standardına dayalı olarak değiştirildi.
  • CLDC HI 1.0 Desteği
  • Multimedya mesajlaşma (MMS) ve Gelişmiş mesajlaşma servisini (EMS) desteği
  • Yeni ARM mimarilerine destek (ARMv5T ve ARMv5TJ)
  • UIQ v2 ile tanıtılan Tema Rengi özelliği geldi. (PalmOS 5 ve WP'a benzer) UIQv3 ile kaldırıldı ve yerini tamamen Temalara bıraktı.
Symbian OS 7.0s[53] Symbian OS 7.0s, Communicator 9500 ve önceki Communicator 9210 arasındaki uyumluluk için kısmen Symbian OS 6.x ile daha geriye dönük uyumluluk için uyarlanmış 7.0 özel bir sürümü idi. 2004'te Psion, Symbian'daki hisselerini sattı. Aynı yıl Symbian işletim sistemini kullanan cep telefonları için ilk solucan olan Cabir geliştirildi;[54] bu da Bluetooth'u yakınlardaki telefonlara yaymak için kullandı. 7.0s'te 7.0'a ek olarak;
  • Java MIDP 2.0
  • W-CDMA desteği (Geniş Bant Kod Bölmeli Çoklu Erişimi)
  • Hafif, çok iş parçacıklı multimedya çerçevesi
  • Tayca, Arapça ve İbranice dilleri için destek sunuluyor.

PersonalJava ve JavaPhone desteği v7.0s işletim sisteminden kaldırıldı, böylece v7.0s itibaren Java desteği yalnızca J2ME CLDC/MIDP'ye dayanıyor. Japonya da DoJa, MIDP ile devam etmektedir.

2003 yılının ilk çeyreğinde bir milyon Symbian telefonu gönderildi, bu oran 2003 sonunda bir milyona yükseldi.

Symbian OS 8.0[55] İlk önce 2004 yılında gönderildi, avantajlarından biri ve iki farklı çekirdek (EKA1 veya EKA2) seçimi oldu. Bununla birlikte, EKA2 çekirdeği sürümü Symbian OS 8.1b'ye kadar gönderilmedi. Çekirdekler, kullanıcı tarafından benzer şekilde davranıyor, ancak dahili olarak çok farklı. EKA1, eski aygıt sürücüleri ile uyumluluğu korumak için bazı üreticiler tarafından seçildi; EKA2 gerçek zamanlı bir çekirdekti. 8.0b, 2003 yılında geliştirildi.

8.0 yenilik listesi;

  • Vektörel grafikleri ve doğrudan ekran erişimi olan OpenGL ES'yi destekleyen yeni API'ler de vardı. (OpenGL ES 1.0)
  • EKA2 adında gerçek-zamanlı yeni bir çekirdek. (8.0b ile)
  • DVB-H desteği
  • CDMA, 3G,
  • OMA SyncML 1.1
  • CLDC HI 1.1
  • SDIO Desteği: (SDIO, SD kart formatının geliştirilmiş halidir. Açılımı Secure Digital Input/Output şeklindedir. SD kartlar bildiğiniz gibi fotoğraf makineleri, MP3 çalarlar ve PDA'lar gibi çok çeşitli cihazların hafızasını genişletmek için kullanılıyor. Ancak SDIO kartlar sayesinde sadece hafıza arttırımı değil, özellik arttırımı da yapılabiliyor. Örneğin uygun SDIO kartla kablosuz internet özelliği olmayan bir cep bilgisayarına bu özellik eklenebilir.)
Symbian OS 8.1[56] 8.0'ın geliştirilmiş bir versiyonu, sırasıyla EKA1 ve EKA2 çekirdeği ile 8.1a ve 8.1b sürümlerinde mevcuttu. 8.1b sürümü, EKA2'nin tek yongalı telefon desteği ancak ek güvenlik katmanı olmadan, gerçek zamanlı desteği isteyen, ancak açık uygulama yüklemesine izin vermeyen Japon telefon şirketleri arasında popülerdi.

Symbian OS 8.1a'nın yer aldığı ilk ve en ünlü akıllı telefon, Nokia N serisi'ndeki ilk Nokia N90'dı.

8.1 yenilik listesi;

  • Bluetooth 1.2 desteği
  • USB Yığın Depolama (USB Mass Storage) standartına uyum.
  • Tüm operatörler için standart olan CDMA IS95 / 1xRTT Telefon, Ağ ve SMS teknolojisine uzantılar sağlar.
  • Bu sürümü kullanan Japon cihazlarında DoJa sürümleri DoJa-4.1 ve DoJa-5.0'a yükseltildi.[1] 31 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Günümüzde Always on Display olarak bilinen özellik ilk kez bu sürümde Nokia N70 ile kullanılmaya başlandı.[2] 3 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Daha sonradan Nokia N8 / 808'e kadar küçük çaplı geliştirmelerde yapılmıştır.
  • S60, Kullanıcı arayüzünü ve temaları diğer ekran çözünürlükleriyle çapraz uyumlu hale getirmek için SVG (Ölçeklenebilir Vektör Grafikleri) formatını kullanmaya başlamıştır.[57]
Symbian OS 9.0 Symbian OS 9.0 yalnızca dahili Symbian amaçları için kullanılmıştır. 2004'te de-ürünize edildi. 9.0, EKA1 için yolun sonunu işaretledi. 8.1a, Symbian OS'nin son EKA1 sürümüdür.

Symbian OS genellikle makul ikili kod uyumluluğunu sürdürmüştür. Teorik olarak OS, BC'den ER1-ER5'e, daha sonra 6.0'dan 8.1b'ye BC idi. Araçlar ve güvenlikle ilgili olarak 9.0 için önemli değişiklikler gerekiyordu, ancak bu bir defaya mahsus bir olay olmalıdır. ARMv4 gerektiren ARMv5 gerektiren geriye doğru uyumluluğu bozmadı.

Symbian OS 9.1[58][59] 2005 yılının başında piyasaya çıktı. Zorunlu kod imzalamayı kolaylaştıran platform güvenlik modülü de dahil olmak üzere birçok yeni güvenlikle ilgili özellik içeriyor. Yeni ARM EABI ikili modeli geliştiricilerin yeniden düzenlemeye ihtiyaç duydukları ve güvenlik değişikliklerinin kodlamaları gerektiği anlamına geldiği anlamına geliyor. S60 platformu 3. Sürüm telefonlarında Symbian OS 9.1 bulunur. Sony Ericsson, Symbian OS 9.1 tabanlı M600 ve P990 ürünlerini satıyor. Daha önceki sürümlerde, sahibin çok sayıda SMS gönderdikten sonra telefonun geçici olarak kilitleneceği bir kusur vardı. Bununla birlikte, Nokia, 13 Eylül 2006 tarihinde bu hatayı düzeltmek için küçük bir program yayınladı.[60] Symbian 9.1 ile sisteme;

Sistem

  • RTP: Symbian OS v9.1, yerel bir RTP (Gerçek Zamanlı Aktarım Protokolü) yığını sağlar. Bu yığın, ayrı bir RTP yığınına gerek kalmadan lisans sahibi ve üçüncü taraf uygulamalar tarafından kullanılabilir.
  • EABI araçları: Symbian OS v9.1, ARM RVCT 2.1 derleyicisi kullanılarak oluşturulmuştur. Bu derleyici, ARM EABI standardıyla uyumludur. Bu, en son ARM karşılaştırıcılarıyla uyumluluğa izin verir ve performansı artırır.
  • OMA Cihaz Yönetimi 1.1.2 Sisteme eklendi.

Güvenlik

  • Veri Kafesleme: Bu özellik, uygulamaların kendi özel veri bölümlerine sahip olmalarına izin verir. Bu, uygulamaların güvenli bir veri deposu sağlamasına izin verir. Bu, e-ticaret, konum uygulamaları ve diğerleri için kullanılabilir.
  • Sertifika: Symbian OS v9.1, kötü amaçlı yazılımlara karşı bir savunma mekanizması sağlar. Bazı API'lara erişmek için geliştiricilerin uygulamalarını dijital imza ile imzalamaları gerekir. Temel yetenekler kullanıcı tarafından verilebilir ve geliştiriciler kendilerini imzalayabilirken, daha gelişmiş özellikler onay için bağımsız 'test evleri' ve telefon üreticilerini kullanan Symbian Signed programı aracılığıyla belgelendirme ve imzalama gerektirir. Örneğin, çoklu ortam aygıt sürücülerine erişim telefon üreticisinin onayı gerektirirken dosya yazımı kullanıcı tarafından verilebilir bir özelliktir. TC TrustCenter ACS Yayıncı kimliği sertifikası, geliştiriciler tarafından imzalama uygulamaları için gereklidir.

Bluetooth

  • Bluetooth 2.0 desteği
  • Kulaklıklar: Symbian 9.1 ile Bluetooth Stereo kulaklık desteği eklendi.
  • Bluetooth eSCO desteği eklendi.

Arayüz

  • Bu sürümle piyasaya çıkan bazı UIQv3 cihazlarında (Ör: Sony Ericsson G700) Widget desteğide bulunmaktadır.
  • S60 ve UIQ'nun önceki sürümlerine göre daha temiz bir yazı fontu ve UIQ'da da SVG biçimi ikonlar Kullanılmaya başlandı.
  • S60'ta yenilenmiş bir ızgara ana menüsü sunuldu. artık 3x3 yerine 4x3 oldu, bu da ona daha fazla uygulama gösterme yeteneği kazandırdı (ancak bu, sınırlı çözünürlük nedeniyle N91 ve 5500 Sport'ta mevcut değildir).
Symbian OS 9.2[61] Q1 2006'ya çıktı. yenilik olarak;
  • OMA Device Management için destek 1.2'ye yükseltildi.(1.1.2 idi).
  • ARMv6 Mimarisine destek eklendi.
  • Vieatnamca dil desteği eklendi.
  • S60 cihazlarıyla ön yüklü gelen 'Ses kaydedicide' sınır artık 1dk değil 1saat olmuştur. Ve kayıt için 'kalite' seçeneği eklenmiştir.
  • S60'ın Saat uygulamasında artık alarmın tekrarlama seçeneği var
  • Menü düzeni seçeneklerine 'V şekli' ve bir 'At Nalı' modu eklendi.
  • Adobe Flash Lite 2.0
  • Nokia E Serisine (E71) Ana Ekranda Kullanılabilirliği en üst düzeye çıkarmak için her biri kendi teması ve ana ekran uygulamalarıyla özelleştirilebilir bir eğlence ve iş profili sekmesi geldi ve bunları tek bir tıklama ile değiştirebilirsiniz.

S60 3rd Edition Feature Pack 1 telefonlar ve UIQ 3.1 ve 3.2 cihazları Symbian OS 9.2'ye sahip oldu. Symbian OS 9.2 işletim sistemli telefonları arasında Nokia E71, Nokia E90, Nokia N95, Nokia N82, Nokia N81, Motorola Rızr Z8, LG KS10 ve Nokia 5700 sayılabilir.

Symbian OS 9.3[62][63][64][65][66][67][68] 12 Temmuz 2006'da çıkarıldı. Yükseltmeler;

Sistem

  • Wifi IEEE 802.11 ve Bas Konuş (PoC) için yerel destek, performans ve kararlılık iyileştirmeleri sağlamaktadır.
  • HSDPA (3.5G) ve 3GPP R5 için geliştirilmiş destek (R5, IMS ve HSDPA desteği sunar).
  • Java JSR 248 desteği.
  • İyileştirilmiş bellek yönetimi ile Demand Paging desteği. Symbian v9.3 ile Talep Çağrı desteği sunar. Talep Çağrısı, salt okunur kod ve verileri yalnızca gerektiğinde ("istek üzerine") yükleyerek RAM'in daha verimli kullanılmasını sağlar.
  • IPSec for UMA desteği: IPSec desteği, güvenli IP iletişimine izin verir (gelen ve giden paketleri engeller / şifresini çözer). Bu, güvenli UMA aramalarının yapılmasına izin verir.
  • OpenC Desteği (S60v3 ve v3 FP1'e sonradan yüklenebilir.)
  • Desteklenen yeni diller: Bask, Katalanca, Galiçyaca
  • S60 cihazları için Web Runtime ile uygulama geliştirme ve '.wgz' paketi desteği eklendi.
  • Nokia S60'ta artık Bluetooth'a cihazınıza bağlanmasını istemediğiniz cihazları bloklama desteği getirildi.
  • Bu Sürümle birlikte ilk kez S60 cihazlarında FM Transmitter (Radyo Frekansı üzerinden Ses aktarımı) eklendi.

Arayüz

  • S60'ın klasik Çoklu görev menüsü yenilendi. Artık sol üstte değil altta bulunuyor. Ve buraya ulaşmak için fiziksel menü tuşu dışında seçenekler menüsünde en üstte bulunan "Aktif uygulamalar" adlı yeni bir seçenek eklenmiştir.
  • Bir arama geldiğinde veya alındığında artık arayanın resmi küçük değil ekranı kaplayacak şekilde büyük gözükmektedir.
  • S60'ta bulunan Profiller için artık zamanlayıcı kurulabilir.
  • S60'ın 'Bekleme Ekranı'na yeni kişiselleştirme seçenekleri eklendi.
  • Nokia Takvim uygulamasında Etkinliklerin ertelenebileceği süreyi ayarlayabilme.
  • Arama arka planını kişiselleştirebilme.
  • Dosya yöneticisine 'Uzak Sunucu' özelliği eklendi.[69]
  • Artık S60'da yeni bir mesaj oluşturulurken eski sürümler gibi SMS veya MMS seçeneği sunulmaz. Mesajın içeriğine bağlı olarak sistem mesajın türünü otomatik olarak ayarlar.
  • Son kullanıcıya sunulmamış UIQ 3.3'te ise bazı Widget geliştirmeleri ve menüde bulunan klasörlerin içine klasör eklenebileceği bir dizi yenilik getirilirdi.
  • MOAP v5 bu Symbian sürümü ile kullanıma sunulmuştur.

Symbian 9.3 ile birlikte S60 3.2, UIQ 3.3 ve MOAP(S) v5 piyasaya sürülmüştür. Nokia E72, Nokia 5730 XpressMusic, Nokia N79, Nokia N96, Nokia E52, Nokia E75, Nokia 5320 XpressMusic, Sony Ericsson P1, Fujitsu F-04A ve diğerlerinde Symbian OS 9.3 bulunuyor.

Symbian OS 9.5[70][71] 26 Mart 2007'de ilan edildi. Symbian Vakfının kurulması ile iptal edildi. yerine v9.4 kod adlı Symbian^1 gelmiştir. Bu sürüm ile;
  • Performans: Symbian OS v9.5, bellek, işlemci ve pil gereksinimlerindeki azalmalarla performans iyileştirmeleri sunarak, Symbian OS v9.5 tabanlı akıllı telefonların özellikli telefon donanımında çalışmasını sağlar. Talep sayfalama ve otomatik RAM parçalanma gibi temel bellek optimizasyonu özellikleri, ortalama RAM kullanımını yüzde 25'in üzerinde azaltabilir
  • İletişim: Gerçek zamanlı ağ iletişimi, web'de gezinme veya push e-posta gibi diğer IP tabanlı hizmetler bağlantı kurduğunda VoIP'in kesintiye uğramamasını sağlar.
  • Multimedia: Çok standartlı dijital TV (DVB-H, ISDB-T) ve standartlaştırılmış LBS desteği kazanır.
Symbian OS^1 (9.4)[72][73][74][75] Mart 2007'de ilan edildi. 2008'de yayınlandı. Yenilik olarak;
  • ARMv7 mimarisine (Arm Cortex A8) destek sağlandı.
  • S60 5. Sürüm, Dokunmatik Kullanıcı Arayüzü, dokunsal geri bildirim ve ivmeölçerler, manyetometreler ve dokunma sensörlerinin dahil edilmesine olanak tanıyan bir sensör çerçevesini destekleyen yeni bir kullanıcı etkileşim modeli sunmaktadır.
  • SQL desteği SQLite tarafından sağlanmaktadır.
  • Adobe Flash Lite 3 desteği
  • S60 Web Runtime için (WRT v1.1)
  • SH-06A gibi cihazlarla birlikte ilk kez Symbian'da Çoklu dokunmatik desteklenmeye başlandı.[76]
  • Önceki Sürümlere göre daha güncel JavaMe 1.4.13 sürümü
  • DoJa'nın ardılısı Star (1.0) bu sürümle birlikte kullanılmaya başlandı.
  • 10'dan fazla yeni API
  • MOAPv6 bu sürüm ile gelir.

v9.3'ten itibaren talep çağrılarının konseptini sağlıyor. Uygulamalar % 75 daha hızlı başlatılmaktadır. Ayrıca Fujitsu F-03B, Sharp SH-02B, Samsung i8910 Omnia HD, Nokia N97, Nokia 5800 XpressMusic, Nokia 5530 XpressMusic, Nokia 5228, Nokia 5230, Nokia 5233, Nokia 5235, Nokia C6-00, Nokia X6, Sony Ericsson Satio, Sony Ericsson Vivaz ve Sony Ericsson Vivaz Pro gibi bir sürü cihazda kullanılmıştır.

Symbian^2 (9.4)[77] Beş ay boyunca geliştirilen Symbian^2 Ağustos 2009'da ilan edildi. Symbian OS bu sürüm ile birlikte 20 Milyon kod barajını aşmıştır.[78] Sadece Japon üreticileri olan Fujitsu ve Sharp tarafından kullanılan Symbian'ın bir versiyonudur, Mayıs 2010'dan Haziran 2014'e kadar Japonya pazarında satış yapmıştır. Bu sürüm Nokia tarafından kullanılmadı.[79] The version is not used by Nokia.[80] Yenilik olarak;
  • İyileştirilmiş konum sistemi
  • 2009’da çıkan Cortex-A9 işlemcileri için destek
  • Bluetooth 2.1+EDS desteği
  • Bu sürümle birlikte MOAP'ın ardılısı OPP Arayüzü kullanılmaya başlandı. Ama bazı cihazlarda MOAP bir süre daha kullanılmaya devam edildi.
Symbian^3 (9.5)[81][82][83][84][85] Symbian ^3, önceki S60v5'inci Sürüm'e göre geliştirilmiş ve kullanıcı arabiriminde tek dokunuşlu menülerin yanı sıra donanım hızlandırmalı grafikler içeren yeni Symbian OS çekirdeği özellikleri ile geldi. Bu sürüm ile;

Sistem

  • Donanım hızlandırma: daha hızlı ve daha duyarlı bir kullanıcı arayüzü sunmak için mevcut donanım hızlandırmasından tam anlamıyla yararlanır.
  • S60v5.2 ile Birden fazla parmak ile ‘’Çoklu dokunmatik’’ desteği MOAP ve OPP'den sonra S60'a da kazandırıldı.
  • USB On-The-Go desteği
  • Qt 4.6.3 ve Qt Mobility 1.0.3 işletim sistemine entegre edildi. (S60v3.1 ve üstüne sonradan yüklenebilir)
  • Java Runtime 2.1.37
  • Symmetric Multiprocessing: (SMP): Symbian platformu artık ARM Cortex A9 gibi çok çekirdekli işlemciler için SMP'yi destekliyor. Bu, cihaz entegratörlerinin ARM tabanlı SMP platformlarını prototip oluşturmasına ve kanıtlamasına olanak tanır.
  • Swap hafıza desteği ve Writable Data Paging: Symbian platformu artık WDP'yi destekliyor. Bu, belleğin verimli kullanılmasını sağlar ve donanıma fiziksel olarak daha fazla RAM eklemeden birden fazla uygulamanın aynı anda çalışmasına olanak tanır. Bu, bir dizi çalışan uygulama arasında geçiş yaparken daha duyarlı bir sisteme yol açar.
  • Yer işareti tabanlı URL Ayrıştırıcı: Symbian platformu artık yer işareti nesneleri ve URL'ler arasında dönüştürme yapan bir ayrıştırıcıyı desteklemektedir. Ayrıştırıcı, Ovi Haritalar ile uyumlu bir URL biçimini destekler. bkz. CPosLandmarkParser.
  • SUPL sunucusu için çift erişim noktası kullanabilme (Destekli GPS, uydu verilerini sunmak için iki SUPL sunucusunu destekleyerek geliştirilmiştir)
  • 40'tan fazla yeni C++ API

Arayüz ve Uygulamalar

  • S60 5.2 ile yeni Çoklu görev menüsü ile uygulama ön izleme penceresi eklendi.
  • S60’ın bu sürümünde ana ekran 1'den 3 sayfaya kadar çıkarıldı.
  • Yeni UI teması ve "yenilenen" simgeler.
  • Rehber uygulamasına Sosyal medya ile entegrasyon.
  • Yeni Fotoğraf ve Video Düzenleyicisi
  • Nokia Browser 7.2 ve yeni Web Runtime
  • Alfa sayısal Klavye önceki nesil olan S60v5'e göre artık daha kullanışlı.
  • Saat uygulaması UI/UX açısından çok daha kullanışlı oldu.
  • İlk Kez Fujitsu tarafından S60, 480 x 854 çözünürlülük desteğine kavuşuyor. (Fujitsu F-022))[86]

Bluetooth

  • Bluetooth 3.0 desteği
  • Bluetooth AVRCP v1.4 desteği

Multimedia

  • 64 bit dosya sunucu desteği eklendi. Symbian artık 2GB üstü dosyaları destekliyor.
  • HDMI desteği
  • Video çekimi için yerel H.264 kodlaması
  • Müzik oynatıcı'ya Cover Flow özelliği
Symbian^4[87] Symbian ^4 2010 veya 2011'de bekleniyordu. Orbit adında Qt çerçevesine dayalı dokunmatik özellikli ve hibrit cihazlar için yeni bir kullanıcı arayüzü ile geldiğini görecektik. Nokia'nın Symbian Foundation'ı kapatması ile bu sürüm iptal edildi. Önceden planlanan majör sürüm olan Symbian ^4 artık kullanımdan kaldırılmış ve tasarlanan özelliklerin bir kısmı Symbian Anna'dan başlamak üzere Symbian'a dahil edildi.
Symbian Anna (9.5)[88] 2011 yılının ilk yarısında portre QWERTY klavyesi, Yeni Qt ve JavaME (2.2.54) billeşenleri, yeni bir tarayıcı ve bölmeli ekran metin girişi gibi yeni gelişmeler oldu. Nokia, Symbian Anna güncellemelerin mevcut olduğu gibi giderek teslim edileceğini açıkladı.
Nokia Belle (Symbian OS 10.1) 2011 yazında, bir Nokia N8 üzerinde çalışan Symbian Belle'nin (Nokia Belle'nin orijinal adı) sızdırılmış bir sürümünü gösteren videolar YouTube'da yayınlandı.[89]

24 Ağustos 2011 tarihinde Nokia, üç yeni akıllı telefon olan Nokia 600 (daha sonra Nokia 603 ile değiştirildiğini duyurdu), Nokia 700 ve Nokia 701 duyurdu.[90]

Nokia, resmi olarak bir şirket blog yazısında Symbian Belle'yi Nokia Belle olarak yeniden adlandırdı.[91][92]

Nokia Belle, açma / kapatma durumu çubuğu, daha derin NFC entegrasyonu, serbest biçimli büyükçe ana ekran widget'ları ve önceki üç yerine altı ana ekranı, Qt 4.7.4, Qt Quick 1.1 ve Qt Mobility 1.2, Java Runtime 2.3 ve Kazakça dil desteği iyileştirmelerini ekliyor.[93] Nokia Belle güncellemesi, 7 Şubat 2012 tarihinden itibaren, Nokia Süit aracılığıyla çoğu telefon modelinde mevcut. Kullanıcılar, Nokia web sitesinde doluluk durumunu kontrol edebilirler.[94]

1 Mart 2012'de Nokia, Nokia 603, 700, 701 (diğerleri hariç) ve Nokia 808 PureView için güncelleme olarak bulunacak olan Nokia Belle için bir Feature Pack 1 güncellemesi yayınladı.[95][96] FP1, Arayüz çapında kullanıcı deneyimine yansıyacak küçük değişkliklerle birlikte Nokia Browser 8.2, Dolby Digital Plus desteği, Yeni Widgetler içermektedir.

Nokia 1. nesil Symbian Belle akıllı telefonlar (Nokia N8, C7, C6-01, Oro, 500 için en yeni yazılım sürümü, X7, E7, E6) için en yeni yazılım sürümü Nokia Belle Refresh (111.040.1511)-dir.[97][98]

Ekim 2012'de Nokia 603, 700, 701 ve 808 PureView için yaygın olarak Symbian için yapılan önemli güncellemeyi kabul eden Nokia Belle Feature Pack 2 yayımlandı.[99][100] Nokia Belle FP2, Nokia 808'de bulunan kamera uygulamasını diğer modellere getirirken, Yeni Kilit ekranın ve klavye'yi de getirmektedir. (Geriye uyumluluk için eski programlarda hala kullanılmaktadır.) Son olarak FP2, Java Runtime'ı 2.5.12'ye, Nokia Browser'ı v8.3.2.21'e güncellerken Nokia Car Mode Uygulamasını sisteme eklemektedir.

Ayrıca bakınız

değiştir

Symbian/EPOC Platformları;

Symbian ile alakalı şirketler;

Diğer;

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "The Programming Languages Beacon". 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  2. ^ "Nokia transitions Symbian source to non-open license". 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  3. ^ "Nokia and Accenture Finalize Symbian Software Development and Support Services Outsourcing Agreement". 2 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  4. ^ "The end of UIQ - Esato news". web.archive.org. 25 Mayıs 2009. Erişim tarihi: 9 Aralık 2024. 
  5. ^ "infoSync Interviews Nokia Nseries Executive". 13 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2011. 
  6. ^ "Gigaom Symbian Now Officially No Longer Under The Wing Of Nokia, 2,300 Jobs Go". 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  7. ^ "New Symbian (and Meego) applications not allowed in the Nokia Store from Jan 1st". All About Symbian (İngilizce). 4 Ekim 2013. Erişim tarihi: 9 Aralık 2024. 
  8. ^ "Symbian over the air and Nokia Suite updates officially terminated". All About Symbian (İngilizce). 4 Aralık 2015. Erişim tarihi: 9 Aralık 2024. 
  9. ^ "Symbian is dead. Long live Symbian". 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  10. ^ Küçükyılmaz, Tolga Cem (24 Ocak 2013). "Nokia, Symbian Cihaz Üretmeyecek! - ShiftDelete.Net". Teknoloji Haberleri - ShiftDelete.Net. Erişim tarihi: 9 Aralık 2024. 
  11. ^ "Nokia Offers to Purchase All Symbian Shares for $410M". 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  12. ^ "ドコモからのお知らせ : ドコモ ケータイ（iモード）出荷終了について | お知らせ | NTTドコモ". web.archive.org. 2 Kasım 2016. 2 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2023. 
  13. ^ "Raku-Raku Symbian". 14 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ "Symbian OS Architecture Sourcebook/02. The History and Prehistory of Symbian OS". 1 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ "64 million smart phones shipped worldwide in 2006". 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  16. ^ "Symbian and Nitobi Simplify Cross-Platform Mobile App Development". 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  17. ^ "Nokia smartphone market share shrinks to 31 percent, operating profit takes a beating too". 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  18. ^ "Canalys: Android overtakes Symbian as world's best-selling smartphone platform in Q4 2010". 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  19. ^ "Symbian Operating system". 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  20. ^ "Symbian OS – one of the most successful failures in tech history". 29 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  21. ^ "A New UI is not needed for Symbian ^3, just make the existing one work". 4 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  22. ^ "The future of the Symbian platform". 13 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  23. ^ "Symbian Belle - software update delivers user interface renewal". 4 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  24. ^ "Browser and Maps updates for many S60 3rd Edition and S60 5th Edition phones". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  25. ^ "STNC's HitchHiker smartphone solution granted Millennium Product status". web.archive.org. 20 Şubat 1999. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2023. 
  26. ^ "How to change the default web browser on Symbian". All About Symbian (İngilizce). 26 Kasım 2010. Erişim tarihi: 9 Aralık 2024. 
  27. ^ "Symbian - Qt - A cross-platform application and UI framework". 16 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2010. 
  28. ^ "Design@Bay Symbian Applications". 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  29. ^ "On the Symbian UI paradigm: a layman's perspective". 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  30. ^ "The History of Symbian's Secret Fragmentation". 14 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  31. ^ "UIQ Technology puts remaining staff on notice". 30 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  32. ^ "MOAP on Symbian extends to Taiwan via F905i". All About Symbian (İngilizce). 16 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
  33. ^ "Symbian's greatest hits". Smartphones and beyond (İngilizce). 3 Eylül 2014. 30 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022. 
  34. ^ "Nokia Leading Smartphone Market with 56%, While Symbian's Share of OS Market Is Set to Fall". 29 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2012. 
  35. ^ "Gartner Says Sales of Mobile Devices in Second Quarter of 2011 Grew 16.5 Percent Year-on-Year; Smartphone Sales Grew 74 Percent". 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  36. ^ "Majority of smart phones now have touch screens". 19 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  37. ^ "Google Android phone shipments increase by 886%". 2 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  38. ^ Psion PLC (21 Aralık 1996). Psion User Winter 1996/97. 
  39. ^ Psion PLC (21 Aralık 1996). Psion User Winter 1996/97. 
  40. ^ Psion PLC (1997). Psion User Summer 1997. 
  41. ^ "Psion Software licenses EPOC32 to Geofox for Laptop alternative". 24 Mayıs 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  42. ^ "EPOC32 first mobile platform to support MultiMediaCard". web.archive.org. 22 Kasım 2001. 22 Kasım 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023. 
  43. ^ "EPOC Technology". web.archive.org. 29 Şubat 2000. 29 Şubat 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2024. 
  44. ^ "EPOC Technology". web.archive.org. 20 Haziran 2000. 20 Haziran 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2024. 
  45. ^ "EPOC Overview: Applications". web.archive.org. 23 Ağustos 2000. 23 Ağustos 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2024. 
  46. ^ "Ericsson R380". Legacy Portable Computing Wiki (İngilizce). 19 Mayıs 2024. Erişim tarihi: 9 Aralık 2024. 
  47. ^ "The Symbian Platform Version 6.0: Power and Innovation". 12 Temmuz 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  48. ^ "Symbian: Technology: Symbian OS v6.x Functional Description". web.archive.org. 4 Ağustos 2004. 4 Ağustos 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2024. 
  49. ^ "FOMA F900ic Symbian Phone". All About Symbian (İngilizce). 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022. 
  50. ^ "Symbian: Symbian OS phones: FOMA F900i". web.archive.org. 13 Ağustos 2007. 13 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022. 
  51. ^ "Symbian: Technology: Symbian OS v7.0 Functional Description". web.archive.org. 4 Ağustos 2004. 4 Ağustos 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2024. 
  52. ^ "About Java MIDP on Symbian OS in Symbian OS Java MIDP guide". docs.huihoo.com. 3 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2024. 
  53. ^ "Symbian: Technology: Symbian OS v7.0s Functional Description". web.archive.org. 6 Ağustos 2004. 6 Ağustos 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2024. 
  54. ^ "Symbian: News & Events: Information on Cabir". web.archive.org. 3 Ağustos 2004. 3 Ağustos 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2024. 
  55. ^ "Symbian: Technology: Symbian OS v8.0 Functional Description". web.archive.org. 10 Ağustos 2004. 10 Ağustos 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2024. 
  56. ^ "Symbian: Technology: Symbian OS v8.1 Functional Description". web.archive.org. 7 Şubat 2005. 7 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2024. 
  57. ^ "Series 60". Legacy Portable Computing Wiki (İngilizce). 2024-10-31. Erişim tarihi: 2024-12-27. 
  58. ^ "Symbian OS Version 9.1 functional description". 5 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  59. ^ "Mobile-review.com Программное обеспечение Series 60 3rd Edition". mobile-review.com. 11 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023. 
  60. ^ "Solution to Nokia Slow SMS / Hang Problem". 24 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  61. ^ "Mobile-review.com S60 3d Edition Feature Pack 1". mobile-review.com. 13 Haziran 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023. 
  62. ^ "Symbian OS 9.3". All About Symbian (İngilizce). 15 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022. 
  63. ^ "S60 Summit: The Demos - Hardware and Platform". All About Symbian (İngilizce). 4 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2023. 
  64. ^ "Mobile-review.com Платформа S60 третьего издания Feature Pack 2". mobile-review.com. 1 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2023. 
  65. ^ "It's S60 3rd Edition Feature Pack 2!". All About Symbian (İngilizce). 9 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2023. 
  66. ^ "UIQ 3.3 Announced". All About Symbian (İngilizce). 28 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2023. 
  67. ^ "S60 3rd Edition, Feature Pack 2". docs.huihoo.com (İngilizce). 12 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2023. 
  68. ^ "Symbian OS guide in Symbian OS v9.3". docs.huihoo.com. 3 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2024. 
  69. ^ "Nokia E72 Kullanıcı Kılavuzu" (PDF). 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  70. ^ "Symbian announces Symbian OS v9.5". web.archive.org. 29 Haziran 2007. 29 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  71. ^ "Symbian OS 9.5". All About Symbian (İngilizce). 28 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  72. ^ "Mobile-review.com Платформа S60 пятого издания". mobile-review.com. 11 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2023. 
  73. ^ "New features in S60 5th Edition". docs.huihoo.com (İngilizce). Erişim tarihi: 29 Kasım 2024. 
  74. ^ "Home screen". docs.huihoo.com (İngilizce). Erişim tarihi: 29 Kasım 2024. 
  75. ^ "New C++ APIs in S60 5th Edition". docs.huihoo.com (İngilizce). Erişim tarihi: 29 Kasım 2024. 
  76. ^ "DOCOMO PRIME SH-06A INSTRUCTION MANUAL Pdf Download". ManualsLib. 4 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2023. 
  77. ^ "Symbian^2 - Symbian Foundation". web.archive.org. 18 Eylül 2009. 18 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  78. ^ "Information for Beta testers". 31 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  79. ^ Blanford, Rafe (1 Haziran 2010). "First Symbian^2 phones ship in Japan". 9 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012. 
  80. ^ "Nokia: go straight to Symbian 3, skip Symbian 2 • Reg Hardware". 20 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  81. ^ "Symbian^3 devices are imminent - what's new?". All About Symbian (İngilizce). 26 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022. 
  82. ^ "Symbian^3 devices are imminent - what's new?". All About Symbian (İngilizce). 26 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2023. 
  83. ^ "What's new in Symbian^3". docs.huihoo.com (İngilizce). 12 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2023. 
  84. ^ "Mobile-review.com Платформа Symbian^3 – основные приложения и особенности". mobile-review.com. 25 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2023. 
  85. ^ "About Symbian^3". docs.huihoo.com (İngilizce). 12 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2024. 
  86. ^ "Fujitsu announces F-022 Symbian phone for the Chinese market". All About Symbian (İngilizce). 22 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2023. 
  87. ^ "Symbian^4, Orbit and the compatibility break". All About Symbian (İngilizce). 9 Ağustos 2009. Erişim tarihi: 29 Kasım 2024. 
  88. ^ "Symbian Anna roll out has started for the Nokia N8, C7, E7 and C6-01". All About Symbian (İngilizce). 18 Ağustos 2011. 3 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2024. 
  89. ^ Molen, Brad (17 Ağustos 2011). "Symbian Belle download leaked to N8 community, quickly pulled from site (update: Anna available on NaviFirm)". engadget. 7 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012. 
  90. ^ Bobleanta, Vlad (24 Ağustos 2011). "Nokia 600, 700, and 701 announced, all running Symbian Belle and coming before the end of September". unwired view. 22 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012. 
  91. ^ "Nokia Belle coming soon – Nokia Conversations : the official Nokia blog". 22 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  92. ^ Reisinger, Don (21 Aralık 2011). "So long, Symbian Belle. Hello, Nokia Belle". c|net. 27 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012. 
  93. ^ "Nokia announces Symbian 'Anna' update for N8, E7, C7 and C6-01; first of a series of updates (video)". 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  94. ^ "Software Update for Nokia Belle-compatible phones". Nokia. 2012. 16 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012. 
  95. ^ "Nokia announces Symbian Belle alongside three new devices". 1 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2017. 
  96. ^ "Belle Feature Pack 1 on the Nokia 701". All About Symbian (İngilizce). 7 Haziran 2012. 3 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2024. 
  97. ^ Delaney, Ian (1 Mart 2012). "All about Nokia Belle, Feature Pack 1". Nokia Conversations. 11 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012. 
  98. ^ "Belle Refresh starts to roll out for many Symbian^3 smartphones". All About Symbian (İngilizce). 27 Ağustos 2012. 13 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2024. 
  99. ^ Ly, Boc (2 Ekim 2012). "Update makes the Nokia 808 PureView even better". Nokia Conversations. 28 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2012. 
  100. ^ "Belle Feature Pack 2". All About Symbian (İngilizce). 17 Ekim 2012. 8 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2024. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Symbian_(işletim_sistemi)&oldid=34544197" sayfasından alınmıştır