Türk Yıldızları

Türk Yıldızları
Türk Yıldızları
Kuruluş	7 Kasım 1992
Ülke	Türkiye
Bağlılık	Türk Hava Kuvvetleri
Büyüklük	7 pilot, 6 filo yer ekibi ve 38 bakım personeli
Karargâh	3. Ana Jet Üs Komutanlığı
Renkleri	Kırmızı Beyaz Gri
Yıl dönümleri	7 Kasım 1992
Website	https://www.turkyildizlari.tsk.tr/
Komutanlar
Komutan	Komutan: Hv. Plt. Binbaşı Kürşat Kömür Lider: Hv. Plt. Binbaşı Hasan Kocabaş
Hava Araçları
Avcı	7 NF-5A Freedom Fighter; 6 NF-5B Freedom Fighter;
Nakliye	1 C-130 ; 1 C-160 ; 1 CASA/IPTN CN-235

Türk Yıldızları, Türk Hava Kuvvetleri bünyesinde bulunan ulusal akrotim gösteri ekibidir. 7 Kasım 1992’de kurulmuştur.

Tarihçe

7 Kasım 1992 tarihinde kurulması için emir yayınlanmış ve 25 Aralık 1992 tarihinde dört NF-5 uçağı ile eğitimlere başlamıştır. Ayrıca Türk Yıldızları, süpersonik özellikte olan bu uçaklarla akrobasi gösterisi düzenleyen dünyada birkaç ekipten birisidir.^[1]

"Türk Yıldızları" adı verilen akrotim, ilk gösterisini dört NF-5A/B Freedom Fighter Uçağı ile 18 Haziran 1993 tarihinde Ankara‘nın Akıncı bölgesinde bulunan 4’üncü Ana Jet Üs Komutanlığı‘nda gerçekleştirmiştir. Türk Yıldızları Akrotimi’nin, Türk halkına tanıtımı 5 Ekim 1994 tarihinde Diyarbakır'da 8’inci Ana Jet Üs Komutanlığı'nda 29 Ekim 1994 Cumhuriyet Bayramı törenlerinde gerçekleşmiştir. Türk Yıldızları’nın 100’üncü gösterisi ise 29 Ekim 2000 tarihinde Cumhuriyet Bayramı kutlamaları kapsamında Ankara Atatürk Kültür Merkezi’nde sergilenmiştir.

2011 NATO Günü kutlamalarında Çekya'da düzenlenen bir gösteri

2020’lerin ortasında Türk Hava Kuvvetleri’nin modernizasyon programları kapsamında, NF-5A/B uçaklarının yerini, yerli üretim olan TUSAŞ Hürjet ile değiştirilmesi planlanmaktadır.^[2]

Gelecek yıllarda Türk Yıldızları’nın omurgasını oluşturacak TUSAŞ Hürjet eğitim-hafif saldırı uçağı

Türk Yıldızları, 24 Ağustos 2001’de Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de, 1 milyonu aşkın kişiye düzenlediği hava gösterisiyle birlikte dünya rekoru kırmıştır.^[3]

Türk Hava Kuvvetleri’nde bu tür görevi üstlenen ilk kadın pilot olarak, 8 Eylül 2016 tarihinde filonun komutanlığına, Binbaşı Esra Özatay atanmıştır.

Uçaklar

Türk Yıldızları'nda kullanılan NF-5 uçakları ilk olarak 1987 yılında Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmiştir. Bu uçaklar dönemin uçakları arasında uçuş sistemleri ve performansları ile akrobasi için gerçekten mükemmel bir seçim olmuştur. Hatta dünya havacılık literatürüne baktığınızda, F-5 ailesinin tasarımının süpersonik jet uçuşları için en ideal tasarımlardan biri olduğu belirtilmektedir.

Türk Yıldızları uçakları için 1993’te Eskişehir’de bulunan 1’inci Hava İkmal Bakım Merkez Komutanlığı’nda bir dönüşüm projesi başlatılmıştır ve NF-5’lerde birkaç önemli değişiklik yapılmıştır. Bu değişiklikler sayesinde uçakların gösteri amaçlı kullanımını daha da kolaylaşmıştır:

İlk olarak uçaklarda muharip amaçla kullanılan chaff, flare üniteleri ve uçak burnunda bulunan top namluları sökülüp iptal edilmiştir. Ardından bu bölgelerde yapısal iyileştirmeler yapılmıştır.
Akrobasi uçuşunda görüş kolaylığı ve daha kolay kullanım sağlamak için bordo paneli, yeniden tasarlanmış.
Kokpitteki bulunan aynalar yenileriyle yenilenmiştir ve sayısı arttırılmıştır. Bu değişiklik ile gösteri esnasında kolda bulunan uçaklar ile daha kolay görsel temas sağlanmıştır.
Uçakların gösterilerde duman salabilmesi için kanat uçlarında bulunan tip tank adı verilen yakıt depolarının diğer yakıt depoları ile bağlantısı kesilmiştir ve bu tanklara hidrolik bir pompa eklenmiştir. Bu pompa sayesinde uçakların tip tanklarına koyulan renkte boya, uçakların egzoz kısımlarına sıvı bir şekilde pompalanarak, egzoz sıcağıyla duman efektleri oluşturulmuş. Pilotlar bu sistemi lövye üzerinde bulunan top tetiği ile aktif etmektedirler.
Türk Yıldızları uçakları 2012 senesine kadar eski boyamaları ile uçarken, 2012 senesinden beri yeni boyamaları ile uçmaktadırlar. Bu değişiklik Türk Yıldızları'nın 20.yılında yapılmıştır.

Bu modernizasyon değişiklikleri 1994 yılında bitmiştir ve uçaklar Türk Yıldızları filosuna teslim edilmiştir. Gösteri ve antrenman uçuşlarının daha verimli geçebilmesi ve uçuş eğerlendirmelerinin daha kolay yapılabilmesi için, 2000 yılında Türk Yıldızları uçaklarına üç eksenli VTR (kamera kayıt sistemi) sistemi de eklenmiştir. Şu anda Türk Yıldızları filosunda 7 adet NF-5A 2000 (tek kişilik) ve 6 adet NF-5B 2000 (çift kişilik) ile görev yapılmaktadır.^[4]

Uçuş Limitleri

Türk Yıldızları gösterileri, yüksek paket, alçak paket ve flat paket olmak üzere üç ana gösteri paketinden oluşmaktadır. Bu paketler hava gösterileri için kullanılan farklı uçuş seviyeleri ve hareket türlerini tanımlar.

Yüksek Gösteri Paketi: Bulut alt tavanının yer seviyesinden +9.000 feet (yaklaşık 3.000 metre) yükseklikte olduğunda gerçekleştirilir.
Alçak Gösteri Paketi: Bulut alt tavanının yer seviyesinden +4.000 feet (yaklaşık 1.300 metre) yükseklikte olduğunda gerçekleştirilir.
Flat Gösteri Paketi: Bulut alt tavanının yer seviyesinden sadece +1.000 feet (yaklaşık 300 metre) yükseklikte olduğunda gerçekleştirilir.

Yüksek ve alçak gösteri paketlerinde, ana kol ve solo numaraların performanslardan oluşan dinamik manevraları sergilenirken, flat gösteri paketinde çeşitli kol düzenlerinde geçişler yapılmaktadır. Gösterilerde iki uçak arasındaki mesafe çoğu zaman 1 metreye kadar inebilmektedir. Bu tür gösterilerde pilotlar, toplu hareketlerde 5,5 - 6G civarında, solo uçuşlarda ise uçağın limitleri olan -3G ile +7.3G arasında kuvvetlere maruz kalmaktadırlar.

Türk Yıldızları gösterilerinde, 200 knot (yaklaşık 370 km/saat) ile 520 knot (yaklaşık 960 km/saat) arasında değişen hızlarda uçuş gerçekleştirilir. Bu hareketler tamamen manuel olarak, pilotların psikomotor becerileri yani el, ayak ve göz kontrolü ile yapılır.^[5]

Kazalar

13 Mart 2012 tarihinde NF-5 savaş uçaklarıyla eğitim uçuşu sırasında uçağın düşmesi sonucunda Pilot Yüzbaşı Ümit Özer şehit olmuştur.^[6]

7 Nisan 2021 tarihinde eğitim uçuşu sırasında bir NF-5 uçağı Konya'nın Karatay ilçesinde Fevzi Çakmak Mahallesi mevkinde bilinmeyen bir nedenle düşmüştür. Uçağın pilotu Hava Pilot Yüzbaşı Burak Gençcelep şehit olmuştur.^[7]

14 Mart 2024 tarihinde NF-5 savaş uçağı Konya'da iniş sırasında bilinmeyen bir nedenden dolayı düşmüştür.^[8]

Galeri

Türk Yıldızları Ters Düz Tono Hareketi

Türk Yıldızları Uçuş Sonu Gün Batımı Kask Yansıması

Teknofest 2023 kapsamında NF-5’lerin gösteri uçuşu.

Türk Yıldızları Konya Gösterisi Açılım Hareketi
İniş sırasında NF-5A
Takımın NF-5B'si kalkışta
Ekibin destek uçaklarından Türk Hava Kuvvetleri Transall C-160D
2011 Kuzey Kıbrıs Barış ve Özgürlük Günü'nde gösteri
Follow me arabasının arkasında, İngiltere'nin RAF Fairford kentinde fotoğraflanan takımın C-160 destek uçaklarından biri.