Tâcü't-Tevârîh
Tâcü't-Tevârih (Osmanlıca: تاج التواريخ) ya da Hoca Tarihi, Hoca Sâdeddin Efendi'nin Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluşundan I. Selim'in ölümüne kadar geçen süreç içerisinde Osmanlı tarihini ele alıp yazdığı tarihi el yazması eser. Hoca Sadettin Efendi, I. Süleyman dönemini de eserine aktarmak istese de III. Murad'ın isteği üzerine çalışmasını temize çekerek 1584 yılında padişaha sunmuştur.[1]
| Tâcü't-Tevârih تاج التواريخ | |
|---|---|
 Eserin orijinal el yazmasının son sayfası. | |
| Diğer ad(lar) | Hoca Tarihi |
| Tür | Araştırma, tarih |
| Tarih | 1584 |
| Dil(ler) | Osmanlı Türkçesi |
| Yazar | Hoca Sâdeddin Efendi |
| Talep eden | III. Murad |
| Konu(lar) | Osmanlı İmparatorluğu |
İki cilt olarak basılan Tâcü't-Tevârîh'in ilk cildi 1862 yılında, ikinci cildi ise 27 Kasım 1863'te Matbaa-i Âmire'de basılmıştır.[1] Ayrıca 1974 ve 1979 yılları arasında İsmet Parmaksızoğlu tarafından sadeleştirilerek günümüz Türkçesine de 5 cilt olarak aktarılmıştır.[2] Ayrıca eserin tümü Vincenzo Bratutti tarafından İtalyancaya, Antoine Galland tarafından Fransızcaya ve Heinrich Friedrich von Diez tarafından Almancaya çevrilmiştir.[1] Latince, İspanyolca, Macarca ve Rusçaya ise bazı kısımlar tercüme edilmiştir.[1]
Tâcü't-Tevârih'in minyatürlü nüshaları Topkapı Sarayı Müzesi, İstanbul Üniversitesi kütüphaneleri ve yurtdışındaki bazı kütüphanelerde bulunmaktadır.[1]
Eserin son bölümü o dönemde yaşamış olan alim ve şairler ile din ve tasavvuf ehlinin de hayat öykülerini içerir. Hoca Sadettin Efendi eserini yazarken kendisinden önce yazılmış olan Âşıkpaşazâde, İdris-i Bitlisî, Neşrî ve diğerlerinin eserlerinden de faydalanmış ve bu eserlerde hatalı, çelişkili, taraflı ve abartılmış bulduğu bilgileri ayıklamıştır.
Kaynakça
değiştir- ^ a b c d e İpşirli, Mehmet (2010). "TÂCÜ't-TEVÂRÎH". İslâm Ansiklopedisi. 39. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 357-359. ISBN 9789753896320. 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2014.
- ^ Hoca Sâdeddin Efendi (1992). Tâcü't-Tevârih. çev. İsmet Parmaksızoğlu (4. bas.). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. ss. Giriş II. ISBN 9751710944.